មេឃុំនៅខេត្តបាត់ដំបងរងការចោទថាមិនជួយរកប្រភពទឹកសង្គ្រោះស្រូវប្រាំង
2012.12.29
នៅឃុំជ្រោយស្ដៅ ស្រុកថ្មគោល ស្រូវប្រាំងជាច្រើនពាន់ហិកតារកំពុងក្រៀមស្អិត ដីប្រេះក្រហែង ដោយសារពុំមានទឹកស្រោចស្រព ចំណែកឯមន្ត្រីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន មានមេភូមិ មេឃុំ ពុំបានចេញមុខក្នុងការជួយរកអន្តរាគមន៍រកប្រភពទឹកឲ្យប្រជាជននោះឡើយ។
លោក ស្រី ពុំ អាយុ ៥០ឆ្នាំ រស់នៅភូមិនិគមក្រៅ ឃុំជ្រោយស្ដៅ ស្រុកថ្មគោល ខេត្តបាត់ដំបង លោកបានថ្លែងថា ការខ្វះខាតទឹកធ្វើស្រែបានចាប់ផ្ដើមតាំងដើមខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១២។ មានប្រជាជន និងប្រជាជនខ្លះបានឈ្លោះរកកាប់ចាក់ដោយសារការដណ្ដើមទឹកគ្នា នៅពេលមានទឹកហូរមកបន្តិចបន្តួច ប៉ុន្តែមេឃុំមិនដែលចេញមុខដឹងឮនោះទេ។
លោកបន្តថា ប្រភពទឹកមានមកពីស្រុកបវេល អាចបង្ហូរកាត់មកតាមប្រឡាយបណ្ដាញឃុំរូងជ្រៃ។ ទឹកនោះបើសិនគេបើកឲ្យ អាចធ្វើបានគ្រប់គ្រាន់ ប៉ុន្តែគេអត់បើកបង្ហូរឲ្យ។ នៅពេលខ្លះ ខាងសហគមន៍ធ្វើស្រែប្រាំងនៅក្នុងមូលដ្ឋាន បានយកលុយទៅសូកបួនដប់ម៉ឺនរៀល ទើបគេបើកឲ្យ ប៉ុន្តែនៅពេលពួកគាត់ដើរមកដល់ផ្ទះ ទឹកនោះត្រូវគេបិទវិញ។
លោក ស្រី ពុំ៖ «សហគមន៍វាមានតែសហគមន៍ចងក្រងធ្វើស្រែ ដល់ប្រឡាយមកពីលើមក អត់មាន។ បើមាន មកស្ទាក់ទឹកពីខាងក្រោមនេះទៅវិញ។ អ្នកធ្វើស្រែនៅក្រោមនេះ មានបានធ្វើអីកើត ខែវស្សាលិច ខែប្រាំងអត់ ហើយម្នាក់ៗជំពាក់គេដោយសារធ្វើស្រែមិនចេះតិចទេ ដើមឆ្នាំក៏មិនបាន កន្ទុយឆ្នាំក៏មិនបានទៀត។ ប្រជាជនអង្គុយចាំមើលមេឃុំទាក់ទងទៅលើ អត់មានឃើញមានធ្វើព្រងើយ អត់មានរកការងារឲ្យប្រជាជនធ្វើអីផង»។
ក្រុមអ្នកភូមិថ្លែងថា ពួកគេចង់បានទឹកស្រោចស្រពស្រែប្រាំងដែលកំពុងក្រៀមស្វិតរាប់ពាន់ហិកតារ។ ពួកគាត់ទទូចសុំឲ្យមេឃុំដឹកនាំចេញមុខអន្តរាគមន៍ ព្រោះមេឃុំមានសមត្ថកិច្ច ជាការងាររបស់អាជ្ញាធរឃុំ ដែលអាចទំនាក់ទំនងជាមួយអាជ្ញាធរនៅតាមបណ្ដាស្រុកនៅថ្នាក់លើ។ ដូច្នេះ មិនគួរទុកស្រូវឲ្យខូចរាប់ពាន់ហិកតារ។
មេឃុំជ្រោយស្ដៅ លោក ង៉ែត នឹម បានថ្លែងថា នៅក្នុងឃុំរបស់លោកមានស្រូវប្រាំងចំនួន ២.៥០០ហិកតារ។ លោកមេឃុំបានបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងមូលដ្ឋានអាជ្ញាធរមិនអាចរកប្រភពទឹកដើម្បីជួយសង្គ្រោះផលដំណាំស្រូវទាំងនោះ។ មុនពេលការចុះបង្កបង្កើនផលស្រូវប្រាំង អាជ្ញាធរបានណែនាំមិនឲ្យកសិករនាំគ្នាដាំស្រូវទេ ដោយសារការខ្វះខាតទឹកស្រោចស្រព។ លោកមេឃុំថ្លែងបញ្ជាក់ថា ប្រភពទឹកនៅក្នុងដងស្ទឹងបវេល មានចម្ងាយឆ្ងាយមិនអាចទាញយកមកស្រោចស្រពបាននោះទេ។
លោក ង៉ែត នឹម៖ «ហើយទៅយកទឹកពីស្រុកបវេល ៤០គីឡូ យកមកម៉េច ខែនេះនោះ បើប្រឡាយប្រេះក្រហែងអស់ហើយហ្នឹង ទឹកឯណាទាល់តែទឹកភ្លៀង ទឹកស្ទឹងគ្មានផង យើងនៅស្រុកស្រែមានទឹកអីទៀត។ ទឹកវាឆ្ងាយ វាបានតែអ្នកនៅជិត អ្នកនៅឆ្ងាយ វាមិនអាចទេ ធ្វើផ្សងព្រេងទឹកភ្លៀង គេប្រាប់ថាកុំធ្វើវាឆ្ងាយពីប្រឡាយ កុំធ្វើផ្សងព្រេងទឹកភ្លៀង។ ឥឡូវទឹកភ្លៀងអត់ ហើយស្រែករកអាណារកឲ្យវាបើមានស្ថានីយ ដូចបឹងទន្លេសាបអីថាទឹកនៅលើមេឃខែហ្នឹង មានទឹកណាភ្លៀង ពួកអាហ្នឹង ខ្ញុំដឹងចារិកវា ពួកអាបក្សប្រឆាំងទាំងអស់ហ្នឹង»។
ការថ្លែងរបស់លោក ង៉ែត នឹម ជាមេឃុំជ្រោយស្ដៅ នេះ ត្រូវបានក្រុមអ្នកភូមិប្រតិកម្មថាជាការដឹកនាំដោយពុំមានការទទួលខុសត្រូវ។
ប្រជាកសិករម្នាក់ទៀតឈ្មោះ ហឿន សុផល អាយុ ៤៦ឆ្នាំ ថ្លែងថា ប្រជាកសិករនៅក្នុងឃុំជ្រោយស្ដៅ កំពុងមានការព្រួយបារម្ភខ្លាំងចំពោះការខូចខាតស្រូវប្រាំង។ ពីដើមឆ្នាំ មានទឹកលិចខ្លាំង លុះដល់ចុងឆ្នាំ ពួកគាត់បាននាំគ្នាបង្កបង្កើនផលស្រូវពង្រោះ ស្រូវប្រាំង ដោយសង្ឃឹមថាអាចនឹងទទួលបានផលសម្រាប់ទំនុកបម្រុងក្នុងជីវភាពគ្រួសារ ប៉ុន្តែនៅពេលនេះ ស្រូវប្រាំងរាប់ពាន់ហិកតារកំពុងខ្វះទឹកស្រោចស្រព។
លោកបានបញ្ជាក់ថា ប្រភពទឹកមាននៅផ្នែកខាងលើក្នុងស្រុកបវេល។ បើសិនគេបើកបង្ហូរមក អាចប្រើប្រាស់ស្រោចស្រពដំណាំស្រូវបាន ប៉ុន្តែប្រភពទឹកនោះគេមិនបើកឲ្យប្រើទេ ទាល់តែយកលុយកាក់ទៅបង់ឲ្យគេ ទើបគេបើកបង្ហូរឲ្យប្រើប្រាស់បានខ្លះ។
លោក ហឿន សុផល៖ «ប៉ុន្តែ យកទៅឲ្យ គេខាងអ្នកកាន់ទ្វារទឹកឲ្យគេអ៊ីចឹងទៅ គេបើកឲ្យ។ ប៉ុន្តែយើងមកដល់ផ្ទះអ៊ីចឹងទៅ គេបិទដែរ។ ឥឡូវចង់ចូលខែមករា ដាច់ខែធ្នូ វាអស់ ស្រូវកំពុងធ្វើខ្លួនរៀបចេញ ស្រូវហ្នឹង ព្រោះពីខែវិច្ឆិកា មក ប្រភេទស្រូវហ្នឹងជាស្រូវប្រាំងទេ មានអាពីរខែកន្លះ មានអាបីខែអ៊ីចឹងទៅ។ ពីដើម ទឹកវានៅច្រើន ព្រោះវាមិនកើត ដល់មកចុងខែ ទឹកវាស្រកទៅបាន ព្រោះសង្ឃឹមថាបានទឹកពីលើមកខ្លះ អ៊ីចឹងដល់ពេលនេះបែរជាអត់ទៅវិញ ប្រជាជនរងគ្រោះមួយជាន់នេះទៀតកាន់តែទៅហើយ»។
លោកបន្តថា នៅក្នុងមូលដ្ឋាន មានប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រដែរ ប៉ុន្តែមានតែប្រឡាយអត់មានទឹក។ បច្ចុប្បន្ន ក្រុមអ្នកភូមិទទូចសុំឲ្យអាជ្ញាធរឃុំជួយអន្តរាគមន៍ ដើម្បីបានទឹកយកទៅស្រោចស្រពស្រែប្រាំង៖ «ចង់ឲ្យអាជ្ញាធរដែនដីថ្នាក់ភូមិ ថ្នាក់ឃុំ ថ្នាក់ស្រុក ទំនាក់ទំនងឲ្យគេឈឺឆ្អាលរឿងប្រជាពលរដ្ឋដែលជួបការលំបាក អ៊ីចឹងសំណូមពរម៉េចឲ្យអ្នកលើហ្នឹងឲ្យជួយបើកទឹកមក បានប្រជាជនបានបូមដាក់ស្រែអីខ្លះ»។
មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការលីកាដូ (Licadho) ប្រចាំខេត្តបាត់ដំបង លោក ហេង សាយហុង ថ្លែងថា ក្នុងនាមអាជ្ញាធរដែនដី ត្រូវមានការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់រាល់បញ្ហាដែលកើតមានឡើងទៅលើប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួន។ ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងឃុំជ្រោយស្ដៅ បានពឹងពាក់អាស្រ័យស្ទើរទាំងស្រុងទៅលើការបង្កបង្កើនផល ដូច្នេះក្នុងនាមជាអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន គួររិះរកមធ្យោបាយអោយអស់លទ្ធភាពដែលអាចធ្វើទៅបាន មិនគួរបដិសេធ ហើយធ្វើការចោទប្រកាន់ទៅអ្នកភូមិដូច្នេះឡើយ។
លោក ហេង សាយហុង៖ «ព្រោះប្រជាពលរដ្ឋ គាត់គ្មានពឹងផ្នែកទៅលើអ្នកណាក្រៅពីអាជ្ញាធរដែនដីហ្នឹងទេ ដើម្បីធ្វើការសម្របសម្រួលដោះស្រាយជាមួយអាជ្ញាធរដែនដីនៅក្បែរ ដើម្បីឲ្យធ្វើយ៉ាងណាឲ្យមានប្រភពទឹកហ្នឹង ដោះដូរគ្នាចេញ ដើម្បីឲ្យគាត់មានលទ្ធភាពក្នុងការប្រមូលផលស្រូវហើយ យើងធ្វើបានហើយ អោយស្រូវហ្នឹងខូចចោលអ៊ីចឹងម៉េចកើត ហើយយើងទៅនិយាយគ្មានការទទួលខុសត្រូវម៉េចកើត។ ក្នុងនាមអាជ្ញាធរដែនដី យើងត្រូវតែប្រឹងប្រែងបម្រើជូនប្រជាពលរដ្ឋ បើសិនមិនមានការទទួលខុសត្រូវអ៊ីចឹង ប្រជាពលរដ្ឋគេមើលឃើញហើយថា អ្វីដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោត ប្រជារាស្ត្របោះឆ្នោតអោយមេឃុំ បើមិនមានការទទួលខុសត្រូវ អ៊ីចឹងគិតយ៉ាងម៉េច ចង់ធ្វើមេឃុំទៀតអត់»។
ក្រុមអ្នកភូមិកំពុងមានការបារម្ភ ព្រោះថានៅពេលចុះបង្កបង្កើនផលកាលពីដើមរដូវ ពួកគាត់បានខ្ចីប្រាក់គេទិញពូជស្រូវ ទិញជីដាក់ស្រែ។ ផលដំណាំស្រូវដែលរងផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរជាងគេដោយសារការអត់ទឹកស្រោចស្រព គឺមាននៅភូមិនិគមក្នុង និងភូមិនិគមក្រៅ ដោយឡែកនៅតាមបណ្ដាភូមិផ្សេងទៀតក្នុងឃុំជ្រោយស្ដៅ ក៏មានការប៉ះពាល់ដូចគ្នាដែរ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។