អាដហុកបង្ហាញរបាយការណ៍ស្ដីពីបទល្មើសព្រៃឈើ
2014.04.06
អង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលធ្វើការលើការការពារធនធានធម្មជាតិ បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយព្រួយបារម្ភចំពោះការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ និងការដឹកជញ្ជូនឈើខុសច្បាប់ច្រើនជាងបណ្ដាប្រទេសនានាក្នុងតំបន់អាស៊ាន។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះ បានបង្ហាញទីតាំងកាប់កាប់ឈើប្រណិត ឈ្មួញដែលបានកាប់បំផ្លាញ និងមូលហេតុដែលនាំឲ្យព្រៃឈើហិនហោច។
សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (Adhoc) បានរិះគន់ភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាលថា មិនបានយកចិត្តទុកដាក់ធ្វើការស៊ើបអង្កេត និងចាត់វិធានការទាន់ពេលចំពោះជនប្រព្រឹត្តបទល្មើសព្រៃឈើ បើទោះជាមានសេចក្ដីរាយការណ៍ពីការកាប់បំផ្លាញយ៉ាងណាក៏ដោយ។
អនុប្រធានផ្នែកដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិនៃសមាគមអាដហុក លោក ចាន់ សុវ៉េត មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី៥ មេសា ថា មូលហេតុនៃចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះ គឺសង្គមស៊ីវិលចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលថែរក្សាព្រៃឈើដែលនៅសេសសល់ចុងក្រោយ ក្នុងគ្រាដែលប្រទេសកំពុងបោះឆ្នោតនិងជាប់គាំងនយោបាយ ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើកាន់តែមានភាពគគ្រឹកគគ្រេងដឹកចេញយ៉ាងអនាធិបតេយ្យ។
លោកបន្តថា ប្រទេសកម្ពុជា មានចរាចរណ៍ឈើច្រើនជាងប្រទេសមួយចំនួនក្នុងតំបន់អាស៊ាន។ ការប្រព្រឹត្តបទល្មើសព្រៃឈើនៅកម្ពុជា នៅតែបន្តកើតមានក្រោមរូបភាពទទួលបានអាជ្ញាប័ណ្ណស្របច្បាប់ ដោយកាប់បំផ្លាញក្នុងតំបន់សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច គ្មានការត្រួតពិនិត្យចរាចរជួញដូរគ្រឿងសង្ហារិម និងតាមរយៈការជួល ឬលើកទឹកចិត្តប្រជាពលរដ្ឋឲ្យចូលទៅកាប់ព្រៃឈើនៅតាមបណ្ដាតំបន់មួយចំនួនដែលមានព្រៃឈើនៅសេសសល់។
លោក ចាន់ សុវ៉េត បញ្ជាក់ថា ការកាប់ទន្ទ្រានធនធានធម្មជាតិនេះ បានធ្វើឲ្យរដ្ឋបង់ខាតប្រជាពលរដ្ឋជាអ្នករងគ្រោះ ហើយឈ្មួញជាអ្នកបានផលចំណេញយកលុយដាក់ក្នុងហោប៉ៅដែលជារឿងមួយអយុត្តិធម៌បំផុត៖ «បញ្ហាឈើនេះវាកើតឡើងយូរហើយដែរ គ្រាន់តែនយោបាយនៃការទប់ស្កាត់ព្រៃឈើគឺទប់បានតែត្រឹមចាប់ឈើនៅក្នុងឡាន ចាប់ឈើនៅក្នុងស្ដុកហ្នឹងជានយោបាយមួយដែលយើងឃើញមានការអបអរសាទរពីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល។ ប៉ុន្តែទស្សនៈរបស់សង្គមស៊ីវិល ដូចជា អាដហុក ឬក៏សហគមន៍ការពារព្រៃឈើ គឺគេអត់មានអបអរសាទរដោយសារតែរឿងចាប់ឈើបានក្នុងស្តុក ឬក្នុងឡាននោះទេ។ គេចង់ឲ្យមានវិធានការដ៏មុតមាំមួយក្នុងការដែលរដ្ឋាភិបាលបញ្ចេញស្នាដៃកន្លែងកាប់រានក្នុងតំបន់ព្រៃតែម្ដង។ ទោះយ៉ាងយើងឃើញកន្លងផុតមក ប្រទេសអ្នកនៅក្នុងពិភពលោកគេមកធ្វើរបាយការណ៍ Global witness គេធ្លាប់បានសរសេររបាយការណ៍ជាច្រើនជាមួយនឹងការបំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃឈើនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដោយសារអ្នកមានអំណាច»។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់សមាគមអាដហុក បានសរសេរថា ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើបានកើតឡើងពេញបន្ទុក គឺធ្វើឡើងក្រោមក្រសែភ្នែកមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលមានអំណាចមួយចំនួនឃុបឃិតជាមួយឈ្មួញ កង្វះខាតនៃការអនុវត្តច្បាប់របស់ក្រុមមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួន ជាខ្នងបង្អែកសម្រាប់ការប្រព្រឹត្តបទល្មើសព្រៃឈើ បានធ្វើឲ្យមានការលើកទឹកចិត្តដល់សកម្មភាពបទល្មើសរីករាលដាលពេញផ្ទៃប្រទេស។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដដែលបានសរសេរថា ប្រជាពលរដ្ឋអ្នកប្រកបរបរដងជ័រនៅក្នុងជម្រកសត្វព្រៃនៅស្រុកលំផាត់ ខេត្តរតនគីរី អះអាងថា មានឈ្មួញឈើមានឋានៈជាឧកញ៉ា ២នាក់ កំពុងធ្វើសកម្មភាពកាប់ឈើក្នុងព្រៃអភិរក្ស ហើយបោះទីតាំងស្តុកឈើពីរកន្លែងនៅដែនជម្រកសត្វ នៅស្រុកលំផាត់ ដែលអ្នកភូមិស្គាល់ថា ឧកញ៉ាថៃ និងឧកញ៉ាពិសី។ ក្រុមហ៊ុន ៧២ វៀតណាម បានចូលព្រៃការពាររបស់សហគមន៍ អាររលំ និងដឹកឈើចូលរោងចក្រដោយពុំមានការត្រួតពិនិត្យពីស្ថាប័នរដ្ឋបាលព្រៃឈើឡើយ។ ក្រុមហ៊ុននេះ បានដំឡើងម៉ាស៊ីនអារឈើជាច្រើនគ្រឿងនៅក្បែរព្រៃសហគមន៍ភូមិឡំ ឃុំប៉ក់ញ៉ៃ ស្រុកអូរយ៉ាដាវ ថែមទាំងមានកម្មករវៀតណាម អាររលំឈើថ្មីតាមទំនើងចិត្ត។
ចំណែកនៅព្រៃព្រះរកា ខេត្តព្រះវិហារ ដែលជាព្រៃឈើធំទី២ បន្ទាប់ពីព្រៃឡង់ មានឈើជាច្រើនកំណាត់បានបន្សល់ទុកនៅកណ្ដាលព្រៃអមសងខាងផ្លូវលំចូលក្នុងព្រៃ ដែលមានរថយន្តដឹកជញ្ជូនឈើទាំងថ្ងៃទាំងយប់ ឋិតនៅចំណុចប្រសព្វនៃស្រុកចំនួន៣ គឺស្រុកត្បែងមានជ័យ ស្រុកឆែប និងស្រុករវាង នៃខេត្តព្រះវិហារ។
ការសិក្សារកឃើញថា បទល្មើសព្រៃឈើគឺសុទ្ធសឹងមានអ្នកមានអំណាចឥទ្ធិពលឈរនៅពីក្រោយបទល្មើសព្រៃឈើ ភាគច្រើនគឺជាមន្ត្រីមានអំណាចក្នុងជួរកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ប៉ូលិស កងរាជអាវុធហត្ថ និងមន្ត្រីយោធាជាដើម។
ទាក់ទងនឹងរបាយការណ៍របស់សមាគមអាដហុក នេះដែរ លោក ផាន់ ភឺន នាយរងខណ្ឌរដ្ឋបាលព្រៃឈើខេត្តរតនគិរី ដែលជាខេត្តមួយល្បីខាងមានបទល្មើសព្រៃឈើដែរនោះ បានច្រានចោលរបាយការណ៍នេះ។ លោកថា អាជ្ញាធររដ្ឋបាលព្រៃឈើកំពុងសកម្មក្នុងការទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើ។ ក្នុងរយៈពេល ៣ខែចុងក្រោយនេះ ខណ្ឌរដ្ឋបាលព្រៃឈើខេត្តរតនគិរី បានចាប់ជនល្មើសនិងបានកសាងសុំណុំរឿងបញ្ជូនទៅតុលាការជាង ៣០ករណី។ ក្នុងចំណោមជាង ៣០ករណីនោះភាគច្រើនជនល្មើសជាប្រជាពលរដ្ឋ ពុំពាក់ព័ន្ធនឹងក្រុមហ៊ុនដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទេ។
លោក ផាន់ ភឺន៖ «យើងត្រូវតែសកម្មហើយយើងធ្វើលេងៗម៉េចកើត ឥឡូវគេគ្មានយោគយល់ទេឲ្យតែនេះដាក់ទៅតុលាការហើយអ្នកណាធ្វើអ្នកនោះជាប់»។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីពេលថ្មីៗនេះ បានដាក់នៅបទបញ្ជាឲ្យក្រសួងពាក់ព័ន្ធត្រូវពិនិត្យមើលឲ្យបានម៉ត់ចត់ រាល់សកម្មភាពនៃការកាប់បំផ្លាញព្រៃដើម្បីរានដីយកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិ និងក្រុមហ៊ុននានា ដែលទទួលបានសិទ្ធិវិនិយោគលើដីដែលរដ្ឋាភិបាល បានជួលក្នុងរយៈ ៩៩ឆ្នាំ ហើយខកខានពុំបានអនុវត្តតាមកិច្ចព្រមព្រៀងទេ ត្រូវចាត់វិធានការដោយដាក់វិន័យ ឬលុបចោលកិច្ចសន្យាសម្បទានក្នុងករណីធ្ងន់ធ្ងរ។
លោក ហ៊ុន សែន៖ «ត្រូវបញ្ចប់ដាច់ខាតការកាប់រានហ៊ុមព័ទ្ធដុតរំលោភយកដីព្រៃឈើធ្វើជាកម្មសិទ្ធិដែលបានកើតឡើងក្រោយថ្ងៃទី៧ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១២។ បើមិនដូច្នោះទេ ត្រូវទទួលទោសតាមច្បាប់ស្ដីពីព្រៃឈើ។ ទន្ទឹមនឹងនេះត្រូវបន្តអនុវត្តឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពនូវបទបញ្ជាដែលខ្ញុំបានដាក់នានាពេលថ្មីៗនេះ អំពីការបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើគ្រប់ប្រភេទ»។
របាយការណ៍របស់សមាគមអាដហុក បង្ហាញទៀតថា តំបន់ព្រៃឈើដែលត្រូវបំផ្លិចបំផ្លាញនោះ គឺដូចជាតំបន់ព្រៃការពារតំបន់ព្រៃឈើសម្រាប់អភិរក្សសត្វព្រៃ តំបន់ព្រៃស្នូល សម្រាប់ការពារជីវចម្រុះ និងតំបន់ព្រៃសួនឧទ្យានជាតិជាដើម។ យ៉ាងហោចមានការកត់សម្គាល់ក្រុមហ៊ុនឯកជនចំនួន ១៨ ដែលទទួលបានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចពីរដ្ឋាភិបាល និងលេចធ្លោជាងគេខាងអាជីវកម្មឈើ នៅក្នុងខេត្តចំនួន ១១ ដូចជាតំបន់ព្រៃឡង់ នៅខេត្តកំពង់ធំ តំបន់ព្រៃឈើនៅតាមជួរភ្នំក្រវាញ ខេត្តពោធិ៍សាត់ តំបន់ព្រៃបឹងពែរ ខេត្តព្រះវិហារ ខេត្តសៀមរាប ខេត្តឧត្តរមានជ័យ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ខេត្តស្ទឹងត្រែង ខេត្តក្រចេះ ខេត្តរតនគិរី ខេត្តមណ្ឌលគិរី និងខេត្តកំពង់ស្ពឺ ជាដើម។ ស្របគ្នានោះដែរ គម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីជាច្រើនកន្លែងនៅខេត្តកោះកុង ពោធិ៍សាត់ ស្ទឹងត្រែង រតនគិរី តាមជួរដងទន្លេបី ក៏ជាប្រភពនៃការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើយ៉ាងខ្លាំងដែរ៕