សហគមន៍ការពារព្រៃឈើខេត្តស្ទឹងត្រែងរងការគំរាមសម្លាប់ពីឈ្មួញឈើ
2015.06.11
ព្រៃសហគមន៍ភូមិអន្លង់ក្រមួន ឃុំស្រែឫស្សី ស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ ខេត្តស្ទឹងត្រែង រងការកាប់រានយកដីក្នុងឆ្នាំ២០១៤។
ប្រជាសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចព្នង នៅឃុំក្បាលរមាស ខេត្តស្ទឹងត្រែង រងការគំរាមសម្លាប់ពីក្រុមឈ្មួញជួញដូរឈើ បន្ទាប់ពីពួកគេបានរាយការណ៍ និងប្ដឹងពីសកម្មភាពធ្វើអាជីវកម្មឈើប្រណិតនៅតាមមូលដ្ឋានយ៉ាងអនាធិបតេយ្យ។ ចំណែកព្រៃសហគមន៍ដែលជនជាតិដើមភាគតិចព្នង ធ្លាប់អាស្រ័យផល ក៏រងការកាប់បំផ្លាញគ្រប់រូបភាព ដើម្បីយកឈើប្រណិតធ្វើអាជីវកម្ម។ សហគមន៍ទាមទារឲ្យអាជ្ញាធរបញ្ឈប់ការធ្វើអាជីវកម្មតាមមូលដ្ឋានផ្ទាល់ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការកាប់បំផ្លាញធនធានព្រៃឈើនៅសេសសល់ចុងក្រោយនេះ។
សហគមន៍ឃុំក្បាលរមាស ជាង ៣០នាក់ បានផ្ដិតមេដៃដើម្បីរកកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីមន្ត្រីអង្គការសិទ្ធិមនុស្សទាក់ទិនការគំរាមសម្លាប់សហគមន៍ការពារព្រៃឈើពីឈ្មួញម្ចាស់សិប្បកម្មកែច្នៃគ្រឿងឈើប្រណិតក្នុងភូមិក្បាលរមាស ចំនួន ៣កន្លែង។
សហគមន៍ក្បាលរមាស ចាត់ទុកថា បើនៅតែបណ្ដោយឲ្យសិប្បកម្មឈើនេះដំណើរការព្រៃឈើនៅតំបន់នោះ នឹងវិនាសសហគមន៍ទាមទារឲ្យមន្ត្រីជំនាញរដ្ឋបាលព្រៃឈើអនុវត្តច្បាប់ចំពោះសិប្បកម្មឈើប្រណិត និងបង្ក្រាបការជួញដូរឈើប្រណិត ការចូលព្រៃកាប់ឈើ និងកាប់រានដីព្រៃដើម្បីយកដីធ្វើជាដីកម្មសិទ្ធិ។ ក៏ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញ មន្ត្រីជំនាញរដ្ឋបាលព្រៃឈើនៅតំបន់នោះ ប្រជាសហគមន៍ចាត់ទុកថា មិនបានអនុវត្តច្បាប់បង្ក្រាបអ្នកកាប់ឈើខុសច្បាប់ឡើយ។
ប្រជាសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចព្នង រស់នៅភូមិក្បាលរមាស ឃុំក្បាលរមាស ស្រុកសេសាន លោក គឹម ឌឿង រៀបរាប់ថា ម្ចាស់សិប្បកម្មកែច្នៃឈើប្រណិត ឈ្មោះ ទ្រី ដែលជាឈ្មួញចំណាកស្រុក ហើយជាថៅកែទទួលទិញឈើប្រណិតដើម្បីកែច្នៃឈើប្រណិតនៅក្នុងភូមិក្បាលរមាស ជាង ២ឆ្នាំកន្លងមក បង្កឲ្យព្រៃឈើនៅតំបន់នោះកាន់តែហិនហោចបន្តិចម្ដងៗ ដោយពុំមានការបង្ក្រាប។ ជាងនេះទៅទៀត សិប្បកម្មចំនួន ៣កន្លែងនៅភូមិក្បាលរមាស ជាទ្រង់ទ្រាយធំ ក្នុងរយៈពេល ២ខែប៉ុណ្ណោះ តម្រូវការឈើប្រណិតអស់ដល់ទៅឈើជាង ២០០ម៉ែត្រគូប។
លោកបន្តថា សហគមន៍រកឃើញថា មូលហេតុចម្បងបង្កឲ្យធនធានព្រៃឈើរងការកាប់បំផ្លាញ ក៏ជាមូលហេតុបណ្ដាលមកពីរោងសិប្បកម្មកែច្នៃឈើប្រណិតទាំងនេះ។ លោកថា សហគមន៍ចំនួន ៣២នាក់ បានផ្ដិតមេដៃប្ដឹងទៅរដ្ឋបាលព្រៃឈើឲ្យបង្ក្រាបសិប្បកម្មកែច្នៃឈើប្រណិតខុសច្បាប់ក្នុងភូមិ។ជាងនេះទៅទៀត បន្ទាប់ពីសហគមន៍បានដាក់ពាក្យប្ដឹងឲ្យបញ្ឈប់សិប្បកម្មទាំងនោះ កម្មករសិប្បកម្មជិត ១០នាក់ បានគំរាមបាញ់សម្លាប់លោក និងសមាជិកសហគមន៍មួយចំនួនទៀតកាលពីថ្ងៃទី៧ ខែមិថុនា។
លោក គឹម ឌឿង៖ «ក្នុងភូមិគឺមានការគុំប្រមាថយ៉ាងខ្លាំង ប្រុងសម្លាប់ចោល មិនថា ត្រឹមមនុស្សទេ រហូតដល់ទ្រព្យសម្បត្តិក្នុងផ្ទះទៀត បើសិនជាមិនបានសម្លាប់ខ្លួនទេ ឃើញគោ សម្លាប់គោ ឃើញក្របី សម្លាប់ក្របី ហើយអ្នកខ្លះទៀតហ្នឹង។ មានថា ចេញឈ្មោះថា នឹងដើរបាញ់គ្រប់ផ្ទះ ឲ្យងាប់អស់តែកូនក្នុងអង្រឹង ក៏មិនទុកផង ពាក្យប្ដឹងរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំអត់ប្ដឹងឲ្យចាប់ឈើប្រជាពលរដ្ឋ ខ្ញុំប្ដឹងធ្វើអន្តរាគមន៍សិប្បកម្មទាំងបីកន្លែង»។
បើទោះជាមានការគំរាមសម្លាប់ប្រជាសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចព្នង ព្រោះតែការពារព្រៃឈើ សហគមន៍អះអាងថា នឹងនៅតែបន្តសកម្មភាពនេះបន្តទៀត។ ជាងនេះទៅទៀត អ្នកភូមិខ្លះមានមុខរបរធ្វើជាកម្មករសិប្បកម្មក្នុងភូមិ ក៏មានការជេរប្រមាណ និងគំរាមកំហែងដល់លោក ព្រមទាំងសមាជិកសហគមន៍ការពារព្រៃឈើ ស្របពេលដែលសហគមន៍ប្ដឹងឲ្យបញ្ឈប់សកម្មសិប្បកម្មឈើប្រណិត ព្រោះអាចនឹងបាត់បង់ការងារដល់ពួកគេបើសិប្បកម្មត្រូវបិទ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី បានព្យាយាមទាក់ទងសុំការបំភ្លឺពីនាយខណ្ឌរដ្ឋបាលព្រៃឈើខេត្តស្ទឹងត្រែង លោក ឈៀង តុលា ជាច្រើនលើកនៅថ្ងៃទី១០ ខែមិថុនា តែមិនអាចទាក់ទងបាននៅឡើយ។
ទោះយ៉ាងណា ប្រជាសហគមន៍ និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល រិះគន់មន្ត្រីរដ្ឋបាលព្រៃឈើថា មិនបានបង្ក្រាបជនល្មើសដែលចូលកាប់ព្រៃសហគមន៍នោះទេ។ ពួកគេអះអាងថា នៅពេលមានការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ទោះពួកគេប្ដឹងទៅសមត្ថកិច្ច ក៏សមត្ថកិច្ចមិនអើពើឡើយ។ មានពេលខ្លះមន្ត្រីរដ្ឋបាលព្រៃឈើបែរជាជួយសម្រួលដល់ដំណើរការ ក្រុមឈ្មួញកាប់ព្រៃឈើ និងការដឹកជញ្ជូនឈើប្រណិតដោយសេរី ទង្វើនេះមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលចាត់ទុកថា ជាចេតនាប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ នឹងខុសច្បាប់យោងមាត្រា១០១ នៃច្បាប់ស្ដីពីព្រៃឈើ។
បន្ថែមពីលើនេះទៀត កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែមិថុនា មន្ត្រីរដ្ឋបាលព្រៃឈើ បានរឹបអូសឈើសុក្រំពីឈ្មួញជិត ១០០ម៉ែត្រគូប យកមកទុកបណ្ដោះអាសន្ននៅក្នុងវត្តភូមិក្បាលរមាស ឃុំក្បាលរមាស។ សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចក្បាលរមាស នៅមានមន្ទិលថា ឈើសុក្រំជិត ១០០ម៉ែត្រគូបនោះ មិនដឹងថា រឹបអូសទុកជាសម្បត្តិរដ្ឋ ឬជាការសម្រួលឲ្យក្រុមឈ្មួញ?
ឆើយតបការចោទប្រកាន់នេះ នាយផ្នែករដ្ឋបាលព្រៃឈើស្រុកសេសាន លោក លី គួន បញ្ជាក់យ៉ាងខ្លីថា ជំនាញរដ្ឋបាលព្រៃឈើរបស់លោក បន្ទាប់ពីការបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើនៅឃុំក្បាលរមាស កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែឧសភា គេនឹងកោះអញ្ជើញអ្នកពាក់ព័ន្ធឲ្យមកស្រាយបំភ្លឺនៅខណ្ឌរដ្ឋបាលព្រៃឈើ ដើម្បីរកឯកសារពាក់ព័ន្ធផ្នែកច្បាប់ នឹងជូនដំណឹងទៅសហគមន៍៖ «ជូនដំណឹងរយៈពេល ៣០ថ្ងៃដើម្បីឲ្យម្ចាស់សាមីចូលមក ឲ្យភ្ជាប់ឯកសារពាក់ព័ន្ធមកជាមួយផង»។
សមាជិកសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចព្នងឃុំក្បាលរមាស លោក ដាំ សំណាង ឲ្យដឹងនៅថ្ងៃទី៩ ឧសភា ថា ការគំរាមសម្លាប់បាញ់លើសហគមន៍ការពារព្រៃឈើ ថាជាចេតនាចង់បំបាក់ស្មារតី ឆន្ទៈ សហគមន៍ក្នុងការអភិរក្សព្រៃឈើ។ លោកកត់សំគាល់ថា ការគំរាមនេះ មិនមែនជាលើកទីមួយទេ។
លោកបារម្ភថា ព្រៃឈើដែលនៅសេសសល់ចុងក្រោយ ក្នុងឃុំក្បាលរមាស ស្រុកសេសាន នឹងវិនាស បើមន្ត្រីជំនាញសព្វថ្ងៃនៅតែបណ្ដែតបណ្ដោយឲ្យបទល្មើសព្រៃឈើកើតមានជាបន្តបន្ទាប់ និងអនុញ្ញាតឲ្យមានសិប្បកម្មកែច្នៃឈើប្រណិតដោយសេរី។ លោកអង្កេតឃើញថា ពលរដ្ឋខ្លះគាត់អាស្រ័យផលនឹងព្រៃឈើ តាមរយៈជួញដូរ ហើយមានពលរដ្ឋខ្លះមានបំណងចង់អភិរក្សធនធានព្រៃឈើ ហេតុនេះពួកគេត្រូវប្រឈមមុខគ្នាជិតនឹងការប្រើអំពើហិង្សា។
លោកអំពាវនាវឲ្យអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលផ្ដល់ការអប់រំនៅមូលដ្ឋានទាក់ទិនអត្ថប្រយោជន៍ព្រៃឈើ ដល់ពលរដ្ឋមិនបានយល់ដឹងពីអត្ថប្រយោជន៍ព្រៃឈើ និងគុណវិបត្តិនៅពេលបាត់បង់ព្រៃឈើ៖ «សហគមន៍មួយចំនួនហ្នឹងគាត់ដាក់ពាក្យបណ្ដឹងដើម្បីការពារធនធានធម្មជាតិ ដែលនៅសេសសល់ខ្លះៗហ្នឹង កុំឲ្យបំផ្លាញបន្តទៀត គាត់នៅព្យាយាមនៅបន្ត ប្រសិនជាសិប្បកម្មណាមួយដែលពាក់ព័ន្ធនៅកន្លែងហ្នឹង ឬក៏អ្នកពាក់ព័ន្ធណាដែលគាំទ្រដល់សិប្បកម្មយើងនឹងដាក់ពាក្យបណ្ដឹងជាបន្តបន្ទាប់»។
សហគមន៍ឃុំក្បាលរមាស អះអាងថា ព្រៃឈើនៅសេសសល់ចុងក្រោយសព្វថ្ងៃ មិនបាន ៤០ភាគរយនៃព្រៃឈើកាលពីឆ្នាំ២០០០ នោះទេ ចំណែកឈើប្រណិត ដូចជា នាងនួន បេង និង ធ្នង់ ដែលធ្លាប់សំបូរពីមុននៅសេសសល់តិចតួចបំផុត ចំណែកព្រៃឈើដែលនៅសេសសល់សព្វថ្ងៃ ដូចជា សុក្រំ ផ្ចឹក កកោះ និងស្រឡៅ ជាដើម។
ច្បាប់ស្ដីពីព្រៃឈើ ឆ្នាំ២០០២ មាត្រា ៣ ចំណុចទី៤ អនុគ្រោះចំពោះបទល្មើសព្រៃឈើណាមួយ និងមិនបានរាយការណ៍ ឬមិនបានដាក់ពាក្យប្ដឹងចំពោះបទល្មើសព្រៃឈើថ្នាក់ទី១ ដែលបានកើតឡើងក្នុងរង្វង់សមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួនបានទាន់ពេលវេលា។ មន្ត្រីរដ្ឋបាលព្រៃឈើត្រូវផ្ដន្ទាទោសជាប់ពន្ធនាគារពី ១ឆ្នាំ ទៅ ៥ឆ្នាំ និងត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១០លាន ទៅ ១០០លានរៀល។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគមអាដហុក (Adhoc) ខេត្តស្ទឹងត្រែង លោក ហូ សំអុល ថ្លែងថា ភារកិច្ចការពារព្រៃឈើ គឺផ្ដើមចេញពីពលរដ្ឋទាំងអស់ ជាពិសេសសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចដែលនៅតាមមូលដ្ឋានផ្ទាល់ដែលអាស្រ័យផលព្រៃឈើ ចំណែកមន្ត្រីជំនាញរដ្ឋបាលព្រៃឈើ ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួននៅពេលដែលពលរដ្ឋ និងសហគមន៍បានរាយការណ៍ពីបទល្មើសព្រៃឈើ។
លោកថា ការគំរាមសម្លាប់ដោយចេតនាពីក្រុមឈ្មួញមកលើសហគមន៍គឺជាការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ និងខុសច្បាប់ ហើយសមត្ថកិច្ចមូលដ្ឋានត្រូវមានវិធានការជាបន្ទាន់ជុំវិញបញ្ហានេះ៖ «ពាក់ព័ន្ធការគំរាមកំហែងយើងចង់ឲ្យខាងសហគមន៍ហ្នឹងមកដាក់ប្ដឹង នៅប៉ូលិស ឬមួយមកព្រះរាជអាជ្ញាផ្ទាល់ ដើម្បីឲ្យលោកព្រះរាជអាជ្ញាហ្នឹងធ្វើការស៊ើបអង្កេតទៅករណីការគំរាមកំហែងហ្នឹង»។
លោក ហូ សំអុល បន្ថែមថា ដើមហេតុចម្បងនៃបទល្មើសព្រៃឈើ គឺផ្ដើមឡើងនៃសិប្បកម្មខុសច្បាប់។
ចំណែកសមត្ថកិច្ចត្រូវបញ្ជូនសុំរឿងទៅតុលាការបើមានការបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើ។ លោកកត់សម្គាល់ឃើញថា ជនប្រព្រឹត្តបទល្មើសមិនត្រូវបានមន្ត្រីរដ្ឋបាលព្រៃឈើ ចាប់បញ្ជូនមកផ្ដន្ទាទោសនៅតុលាការឡើយ គឺឃើញតែចាប់បានឈើប្រណិតប៉ុណ្ណោះ ទង្វើនេះលោកចាត់ទុកថា ធ្វើឲ្យជនល្មើសមិនរាងចាល ដែលជាប្រភពចម្បងនៃការបាត់បង់ព្រៃឈើ។
ពលរដ្ឋសហគមន៍ការពារព្រៃឈើកំពុងស្ថិតក្នុងភាពភ័យខ្លាចនៅឡើយ បន្ទាប់ពីរងការគំរាមសម្លាប់ពីសំណាក់ក្រុមក្រុមឈ្មួញ និងអ្នកភូមិដែលមានមុខរបរកម្មករឈើប្រណិតក្នុងភូមិ។ សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច ទាមទារឲ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធចុះធ្វើការស៊ើបអង្កេតករណីគំរាមសម្លាប់នេះឲ្យបានច្បាស់លាស់ និងចាប់ជនល្មើសកាប់ព្រៃឈើយកមកផ្ដន្ទាទោសតាមច្បាប់ដើម្បីការពារសុវត្ថិភាពសហគមន៍ការពារព្រៃឈើនៅតំបន់នោះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- ពលរដ្ឋនៅតំបន់បឹងតាមោក ចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅថា ប្រើអំពើហិង្សា
- វៀតណាមព្រមានថា ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោអាចជួយសម្រួលវត្តមានយោធាចិនក្នុងទឹកដីកម្ពុជាកាន់តែជ្រៅ
- ពលរដ្ឋខ្មែរ-អូស្ត្រាលីម្នាក់ ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការវាយដំពីជនមិនស្គាល់មុខមួយក្រុម ពេលទៅលេងស្រុកខ្មែរ
- ក្រសួងដែនដីបានហៅអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីទៅពិភាក្សា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ
- ការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី នៅតាមតំបន់មួយចំនួននៅស្រុកសុរិន្ទ
