"ត្រីយក្សកម្រនៅទន្លេមេគង្គប្រឈមគ្រោះថ្នាក់ដោយសារការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី"
2015.09.27
ពលរដ្ឋនិងសង្គមស៊ីវិលជិះទូកធ្វើយុទ្ធនាការទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលឡាវ បញ្ឈប់គម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង នៅតាមដងទន្លេក្នុងស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ ខេត្តស្ទឹងត្រែង នៅថ្ងៃទី៣០ មីនា ឆ្នាំ២០១៤។
អង្គការមូលនិធិសត្វព្រៃពិភពលោក (WWF) បានសិក្សាឃើញថា ប្រភេទត្រីឆ្លាំងខ្នាតធំ ឬរាជកម្រ នៅក្នុងទន្លេមេគង្គកំពុងប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរ ដោយសារការសាងសង់ទំនប់ វារីអគ្គិសនីនៅ លើដងទន្លេមេគង្គ ដែលជាផ្លូវទឹកសំខាន់ជាងគេនៅក្នុងភូមិភាគអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ លទ្ធផលសិក្សារបស់ WWF បង្ហាញនៅពេលនេះ គឺស្របពេលដែលពិភពលោកប្រារព្ធទិវា "ទន្លេពិភពលោក" នៅថ្ងៃទី២៧ ខែកញ្ញា។
អង្គការមូលនិធិសត្វព្រៃពិភពលោក ឲ្យដឹងថា ការធ្លាក់ចុះយ៉ាងឆាប់រហ័សនូវចំនួនប្រភេទត្រីឆ្លាំងយក្សទន្លេមេគង្គ ឬត្រីរាជដែលជាប្រភេទត្រីកម្រ គឺបង្កឡើងដោយអំពើមួយចំនួនរបស់មនុស្ស ក្នុងនោះរួមមានការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី ការនេសាទខុសច្បាប់ ដូចជាការប្រើខ្សែភ្លើងឆក់ ការប្រើជាតិផ្ទុះ ការបំផ្លាញជម្រកត្រី និងការបំពុលជាដើម។
ដោយមើលឃើញពីការបាត់បង់យ៉ាងឆាប់រហ័សនូវប្រភេទត្រីរាជ និងពីហានិភ័យទាំងអស់នេះ ទើបអង្គការមូលនិធិសត្វព្រៃពិភពលោក បានធ្វើការសិក្សាមួយដើម្បីរួមចំណែកក្នុងការអភិរក្សប្រភេទត្រីយក្សកម្រនេះ។
ការសិក្សាបានជ្រើសរើសទីតាំងចំនួន ១២កន្លែងនៅលើដងទន្លេមេគង្គក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ថៃ និងឡាវ។ អ្នកសិក្សាបានរកឃើញត្រីចំនួន ១៧៦ប្រភេទ ក្នុងនោះក៏មានប្រភេទត្រីរាជ ត្រីផ្សោត ដែលសុទ្ធតែជាប្រភេទត្រីកម្រផងដែរ។ យ៉ាងណា ការសិក្សារកឃើញប្រភេទត្រីរាជនៅកន្លែងតែមួយគត់ គឺឋិតនៅប៉ែកខាងជើងនៃប្រទេសថៃ ហើយប្រភេទត្រីនេះ ផ្លាស់ទីទៅប៉ែកខាងជើងតាមដងទន្លេមេគង្គ នៅចន្លោះពីខែមេសា ដល់ខែមិថុនា។
ទន្លេមេគង្គ គឺជាទន្លេតែមួយគត់នៅលើពិភពលោកដែលមានប្រភេទត្រីទឹកសាបធំជាងគេ ក្នុងនោះត្រីខ្លះមានទម្ងន់រហូតដល់ ៣០០គីឡូក្រាមក៏មាន។
យ៉ាងណាក៏ដោយ អង្គការមូលនិធិសត្វព្រៃពិភពលោក លើកឡើងថា ប្រភេទត្រីរាជយក្ស ព្រមទាំងប្រភេទត្រីផ្សោតទន្លេមេគង្គ កំពុងរងនូវការគំរាមកំហែងធ្ងន់ធ្ងរដោយសារតែគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីចំនួន ១១កន្លែង នៅលើដងទន្លេមេគង្គ ក្នុងនោះទំនប់វារីអគ្គិសនី សាយ៉ាបូរី (Xayaburi) ក្នុងប្រទេសឡាវ ត្រូវបានគេសាងសង់ជិតរួចរាល់ហើយ។ ក្រៅពីនេះ រដ្ឋាភិបាល ឡាវ ក៏គ្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី ដន សាហុង (Don Sahong) ដែលឋិតនៅក្បែរព្រំដែនប្រទេសកម្ពុជា ផងដែរ។
អង្គការមូលនិធិសត្វព្រៃពិភពលោក លើកឡើងថា ប្រសិនបើទំនប់វារីអគ្គិសនី ដន សាហុង នឹងត្រូវសាងសង់មែននោះ វានឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ការផ្លាស់ទីរបស់ត្រី ធ្វើឲ្យថយចុះនូវបរិមាណត្រីទឹកសាបដែលជាប្រភពចំណីអាហារដ៏សំខាន់សម្រាប់មនុស្សប្រមាណ ៦០លាននាក់ ដែលរស់នៅក្នុងប្រទេសតាមដងទន្លេមេគង្គ។
ច្រក ដន សាហុង ឋិតនៅក្នុងតំបន់ស៊ីផាន់ដន នៃខេត្តចំប៉ាសាក់ ប្រទេសឡាវ និងមានចម្ងាយប្រមាណ ២គីឡូម៉ែត្រពីព្រំដែនប្រទេសកម្ពុជា ខេត្តស្ទឹងត្រែង។ វាគឺជាច្រកសំខាន់តែមួយគត់នៅលើដងទន្លេមេនៃទន្លេមេគង្គ សម្រាប់ឲ្យត្រីធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ ជាពិសេសគឺនៅរដូវប្រាំង។
នាយកអង្គការមូលនិធិសត្វព្រៃពិភពលោកប្រចាំកម្ពុជា លោក ឈិត សំអាត មានប្រសាសន៍ថា ប្រសិនបើទំនប់នេះត្រូវបានសាងសង់មែននោះ វាមិនត្រឹមតែធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ផ្លូវត្រីឆ្លងកាត់នោះទេ តែវាថែមទាំងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវិតត្រីផ្សោតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ទៀតផង។ លើសពីនេះ វាក៏ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវិតរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរដែលរស់នៅក្បែរៗតំបន់នោះ។
លោក ឈិត សំអាត៖ «ដន សាហុង គឺជាច្រកមួយដែលត្រីធ្វើដំណើរ ប្រសិនបើយើងបិទវានឹងប៉ះពាល់ ជាពិសេសគឺសត្វផ្សោតទន្លេមេគង្គតែម្ដង។ ផ្សោតទន្លេមេគង្គ គឺជាសត្វដែលគេអភិរក្ស ហើយជិតផុតពូជ នៅជិតព្រំដែនវាមាន ៤ក្បាល វានឹងអាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ភ្លាមៗតែម្ដង និងប្រភេទត្រីផ្សេងៗទៀត»។
ទំនប់វារីអគ្គីសនី ដន សាហុង អាចផលិតថាមពលអគ្គិសនីប្រមាណ ២៦០មេហ្គាវ៉ាត់ (Megawatt) និងគ្រោងសាងសង់ដោយក្រុមហ៊ុនម៉ាឡេស៊ី ឈ្មោះ ម៉េហ្កា ហ្វើស ខបផូរ៉េសិន ប៊ើរហាដ (Mega First Corporation Berhad) ដោយមិនខ្វាយខ្វល់អំពីការព្រួយបារម្ភរបស់ប្រទេសជិតខាងនៅក្រោមខ្សែទឹករបស់ខ្លួន និងសហគមន៍អន្តរជាតិ ព្រមទាំងភាពហិនហោចនៃជីវចម្រុះក្នុងដងទន្លេមេគង្គ។ រដ្ឋាភិបាលឡាវ ប្រកាសថា គម្រោងសាងសង់នេះអាចនឹងដំណើរការក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ សង្គមស៊ីវិលជាតិ អន្តរជាតិ ព្រមទាំងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាល ឡាវ ផ្អាកគម្រោងសាងសង់នេះ ហើយត្រូវធ្វើការសិក្សាផលប៉ះពាល់សង្គម និងបរិស្ថានឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ជាពិសេសគឺត្រូវតែមានការឯកភាពពីប្រទេសផ្សេងទៀតក្នុងតំបន់ ដែលជាសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការទន្លេមេគង្គ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- វៀតណាមព្រមានថា ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោអាចជួយសម្រួលវត្តមានយោធាចិនក្នុងទឹកដីកម្ពុជាកាន់តែជ្រៅ
- ពលរដ្ឋនៅតំបន់បឹងតាមោក ចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅថា ប្រើអំពើហិង្សា
- អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញមិនអនុញ្ញាតឱ្យបក្សកម្លាំងជាតិធ្វើបាតុកម្ម នៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ
- ក្រសួងដែនដីបានហៅអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីទៅពិភាក្សា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ
- ពលរដ្ឋខ្មែរ-អូស្ត្រាលីម្នាក់ ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការវាយដំពីជនមិនស្គាល់មុខមួយក្រុម ពេលទៅលេងស្រុកខ្មែរ