សង្គមស៊ីវិលថាការតម្រូវឲ្យមានលិខិតអនុញ្ញាតដើម្បីល្បាតព្រៃឡង់គឺរួមចំណែកបំផ្លាញ
2017.12.06
ក្រុមបណ្ដាញនិស្សិតឯករាជ្យ អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកធ្វើការពាក់ព័ន្ធបរិស្ថាន សម្ដែងក្ដីបារម្ភពី ការកើនឡើងបទល្មើសព្រៃឈើ ក្នុងតំបន់ព្រៃការពារដោយអនុក្រឹត្យ នៅគ្រាដែលក្រសួងតម្រូវឲ្យសហគមន៍ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលនានា ត្រូវសុំច្បាប់អនុញ្ញាតជាមុនសិន ទើបអាចចុះល្បាតព្រៃឡង់បាន។ ពួកគេចាត់ទុកយន្តការថ្មីរបស់ក្រសួងបរិស្ថាននេះ ផ្ទុយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងជាការរួមចំណែកបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ។
ក្រុមបណ្ដាញនិស្សិតឯករាជ្យ អង្គការសង្គមស៊ីវិល ក្រុមយុវជន និងអ្នកធ្វើការពាក់ព័ន្ធបរិស្ថានប្រកាន់ជំហរថ្កោលទោសបដិសេធសេចក្ដីសម្រេចថ្មីរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន ដែលបង្គាប់ឲ្យសហគមន៍ធ្វើលិខិតស្នើសុំពីមន្ទីរបរិស្ថានជាមុនសិន ទើបអាចមានសិទ្ធិចុះល្បាតព្រៃឡង់បាន រីឯជនបរទេស និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលនានា ត្រូវដាក់ពាក្យស្នើសុំទៅក្រសួងបរិស្ថាន។ ពួកគេចាត់ទុកថា ព្រៃឡង់ជាសម្បត្តិរបស់ជាតិ ដែលពលរដ្ឋទាំងអស់មានតួនាទីការពារអនុលោមតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ក៏ប៉ុន្តែប្រសិនបើមានការរារាំងដោយទម្រង់ណាមួយនោះ គឺផ្ទុយពីក្របខ័ណ្ឌច្បាប់។
អនុប្រធានបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា លោក សរ ម៉ូរី យល់ថា រដ្ឋាភិបាល និងក្រសួងបរិស្ថាន គួរតែសប្បាយចិត្ត នៅគ្រាដែលមានក្រុមយុវជន និងពលរដ្ឋនាំគ្នាការពារសម្បត្តិធម្មជាតិ ដោយមិនគួរតម្រូវឲ្យពួកគាត់សុំច្បាប់អនុញ្ញាតពីក្រសួង និងមន្ទីរនោះទេ។ លោកចាត់ទុកបញ្ហានេះ ជាការរឹតត្បិតសេរីភាពពលរដ្ឋ និងមិនលើកទឹកចិត្តដល់ពលរដ្ឋការពារព្រៃឈើ។ លោកកត់សម្គាល់ថា បច្ចុប្បន្ន បើទោះបីជាព្រៃឡង់ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលដាក់បញ្ចូលជាដែនជម្រកសត្វក្ដី តែបទល្មើសព្រៃឈើ នៅតែកើតមានធ្ងន់ធ្ងរ រីឯប្រសិទ្ធភាពការពារ របស់ក្រសួងបរិស្ថាននៅមានកម្រិត ដែលទាមទារឲ្យពលរដ្ឋ អង្គការសង្គមស៊ីវិលនានា រួមគ្នាការពារ និងលើកទឹកចិត្តដល់សកម្មភាពចុះល្បាតព្រៃរបស់សហគមន៍ និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ៖ «ក្នុងនាមយើងជាយុវជនដែលស្ម័គ្រចិត្តចូលរួមការពារព្រៃឈើ និងធនធានធម្មជាតិ សូមអំពាវនាវឲ្យក្រសួងបរិស្ថាន ផ្លាស់ប្ដូរការសម្រេចចិត្ត និងបើកឱកាសឲ្យមានការចូលរួមឲ្យទូលំទូលាយពីសហគមន៍មូលដ្ឋាន»។
កាលពីថ្ងៃទី២២ វិច្ឆិកាឆ្នាំ ២០១៧ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន លោក សាយ សំអាល់ បានថ្លែងក្នុងពិធី «ការចូលរួមពីអាជ្ញាធរថ្នាក់ក្រោមជាតិ និងសហគមន៍មូលដ្ឋានក្នុងការអភិរក្សព្រៃឈើ» ដោយបញ្ជាក់ថា សហគមន៍ការពារព្រៃឡង់ត្រូវធ្វើលិខិតស្នើសុំមន្ទីរបរិស្ថានជាមុនសិន មុនចុះល្បាតព្រៃ រីឯជនបរទេស និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលនានាត្រូវធ្វើលិខិតស្នើសុំទៅក្រសួងសាមីជាមុនសិន ទើបអាចចុះពិនិត្យព្រៃឡង់បាន ក្រោមលេសការពារសុវត្ថិភាព។
សកម្មជនការពារព្រៃឡង់ ខែត្រក្រចេះ លោក វ៉ន ត្រៃ សម្ដែងការមិនពេញចិត្តចំពោះសេចក្ដីសម្រេចថ្មី របស់ក្រសួងបរិស្ថាន បង្កភាពស្មុគស្មាញដល់ពលរដ្ឋស្ម័គ្រចិត្តអភិរក្សព្រៃឈើ ខណៈដែលក្រុមជនល្មើស ហាក់មានបណ្ដាញដឹងមុន អំឡុងពេលដែលសហគមន៍ដាក់លិខិតទៅមន្ទីរបរិស្ថាន។ លោកថា កាលពីពេលថ្មីៗនេះ សហគមន៍ព្រៃឡង់ខែត្រក្រចេះ បានដាក់ពាក្យស្នើសុំទៅមន្ទីរបរិស្ថាន បំណងចុះល្បាតព្រៃត្រូវចំណាយថវិកាផ្ទាល់ខ្លួន ថ្លៃធ្វើដំណើរ និងការហូបចុក ទម្រាំមន្ទីរអនុញ្ញាតត្រូវចំណាយពេល ៥ថ្ងៃ ដែលនាំឲ្យជនល្មើសលួចកាប់ឈើអស់ច្រើនម៉ែត្រគូប។ លោកបញ្ជាក់ថា ការតម្រូវសុំការអនុញ្ញាតពីមន្ទីរបរិស្ថាន ទើបអាចចុះល្បាតព្រៃ ជាការផ្ដល់ឱកាសឲ្យជនល្មើសលួចអារឈើ និងដឹកជញ្ជូនឈើខុសច្បាប់ដោយសេរី៖ «វាពិបាកដែរ ពិបាកត្រង់ថា ស្មុគស្មាញពេលវេលាមមាញឹករបស់យើង។ មុនទៅណាយើងយកពេលវេលាដើរដាក់លិខិតតាមមន្ទីរ និងតាមទីស្នាក់ការអ៊ីចឹងគ្នាខាតពេលវេលា និងខាតថវិកា»។
កាលពីថ្ងៃទី៥ ធ្នូ ក្រុមបណ្ដាញនិស្សិតឯករាជ្យ ដែរតែងចុះល្បាតព្រៃឡង់ បានសរសេរលិខិតចំហ ជំទាស់យន្តការថ្មីរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន ដោយចាត់ទុកថា ផ្ទុយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ ក្រុមបណ្ដាញនិស្សិតឯករាជ្យ បានស្នើទៅរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន លោក សាយ សំអាល់ មេត្តាបើកចិត្តទូលាយ ឲ្យពលរដ្ឋគ្រប់រូប យុវជន សហគមន៍ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ចូលរួមសកម្មក្នុងការពារធនធានធម្មជាតិ ឲ្យគង់វង្ស ហើយក៏ជាស្នាដៃរបស់ក្រសួងបរិស្ថានដែរ។ ក្រុមបណ្ដាញនិស្សិតឯករាជ្យ សង្កេតឃើញថា ចលនាកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនៅកម្ពុជាបានក្លាយជាក្តីបារម្ភខ្លាំង ដោយក្នុងមួយថ្ងៃៗ មានឈ្មួញធំៗ ដុះស្លែ និងឧកញ៉ាមួយចំនួន រកស៊ីឈើខុសច្បាប់ កំពុងបំផ្លាញព្រៃឈើ និងនាំទៅប្រទេសវៀតណាម។
ជនជាតិដើមភាគតិចរស់នៅក្បែរតំបន់ព្រៃឡង់ ខែត្រស្ទឹងត្រែង លោក ថាន់ វ៉ន ចាត់ទុកការយន្តការថ្មីរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន គឺជាការពន្យារពេល ផ្ដល់ឱកាសឲ្យឈ្មួញលួចកាប់ឈើខុសច្បាប់ នៅព្រៃអភិរក្ស ដែលនាំឲ្យមន្ត្រីខិលខូចមួយចំនួន នៅតែទទួលប្រយោជន៍ពីជនល្មើស។ លោកថា យន្តការថ្មីនេះ កំពុងដើរបញ្ច្រាស ពីឆន្ទៈពលរដ្ឋដែលស្ម័គ្រចិត្តអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ។ លោកថា អ្នកស្ម័គ្រចិត្តការពារព្រៃឈើ បែរជាត្រូវសុំច្បាប់ចូលទៅការពារព្រៃឈើ។ លោកសួរទៅវិញថាតើ ជនល្មើសកាប់ព្រៃឈើរាល់ថ្ងៃនេះ មានបានទៅសុំច្បាប់ដែរទេ៖ «ជនជាតិដើមភាគតិចអត់យល់ច្បាប់នោះទេ។ ចុះបើសិនជាអ្នកអារឈើយកគោយន្តដើរកាត់មុខនោះ ម្ដេចក៏មិនរកច្បាប់ឲ្យវាផង បែរជាអ្នកការពារឲ្យមានច្បាប់ទៅវិញ។ ចេះតែបង្កើតច្បាប់ អត់មានបង្កើតច្បាប់ណាមួយការពារព្រៃឈើបន្ទាន់សោះ ចេះតែធ្វើពន្យារពេល មិនបានអីធ្វើឲ្យអសកម្មតាមម៉ោង ឬថ្ងៃ។ បើសិនក្រសួងបរិស្ថាន មានបំណងការពារព្រៃឈើមែន មិនបាច់សាំញ៉ាំទេរឿងច្បាប់ហ្នឹង»។
ព្រៃឡង់ឋិតក្នុងចន្លោះខែត្រចំនួនបួន គឺខែត្រក្រចេះ ស្ទឹងត្រែង ព្រះវិហារ និងខែត្រកំពង់ធំ ត្រូវរដ្ឋាភិបាលប្រកាសបង្កើតជាដែនជម្រកសត្វព្រៃ កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៦ មានផ្ទៃដី ចំនួន ៤៣១.៦៨៣ ហិកតារ ឋិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន ដែលមានកាតព្វកិច្ចធានាគាំពារបរិស្ថាន ការអភិរក្សជីវចម្រុះ និងកិច្ចការពារធម្មជាតិក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់ និងត្រូវសហការជាមួយក្រសួងរៀបចំដែនដី និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់សមាគមអាដហុក(ADHOC) លោក ប៉ែន ប៊ុណ្ណារ៍ យល់ថា កាតព្វកិច្ចរបស់ពលរដ្ឋ ដែលចូលរួមការពារព្រៃឈើ ត្រូវធានាដោយច្បាប់ ហើយប្រសិនបើសេចក្ដីសម្រេចណាមួយ ធ្វើឡើងផ្ទុយពីច្បាប់ គឺជាសេចក្ដីសម្រេចគ្មានតម្លៃ។ ហេតុនេះសហគមន៍មានសិទ្ធិតវ៉ា និង បដិសេធចោលសេចក្ដីសម្រេចនោះ៖ «សូមឲ្យបើកសេរីភាពក្នុងកិច្ចការពារធនធានធម្មជាតិ។ យើងឃើញថា ពេលខ្លះជនល្មើសហាក់ដូចជាមានសេរីភាពជាងសកម្មជនការពារព្រៃឈើ។ កាប់ព្រៃឈើរាប់ពាន់ហិកតារ ក្រៅពីសហគមន៍ និងអ្នកការពារធនធានធម្មជាតិស្រែកតាមវិទ្យុ និងទូរទស្សន៍ហ្នឹង»។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញមាត្រា ៣៥ ចែងថា ពលរដ្ឋខ្មែរទាំងពីរភេទ មានសិទ្ធិចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងជីវភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និង វប្បធម៌របស់ប្រទេសជាតិ។ សេចក្តីស្នើរបស់ពលរដ្ឋត្រូវទទួលការពិនិត្យ និងដោះស្រាយយ៉ាងហ្មត់ចត់ពីអង្គការរដ្ឋ។
ប្រធានអង្គការកិច្ចការពិសេសសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក អ៊ូច ឡេង ចាត់ទុកវិធានការថ្មីរបស់ក្រសួងបរិស្ថាននេះ ថាជាទង្វើខុសច្បាប់ ដែលលោកចាត់ទុកថា ដើម្បីពន្យារពេលមិនឲ្យសហគមន៍ចុះល្បាត និងដើម្បីការពារប្រយោជន៍ឈ្មួញរកស៊ីឈើខុសច្បាប់៕