អ្នកជំនាញជំរុញឲ្យអនុវត្តច្បាប់សហជីពដោយតម្លាភាពដើម្បីធានានិរន្តរភាពវិស័យកាត់ដេរ
2016.11.10
អ្នកជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយអន្តរជាតិ លើកឡើងថា វិស័យសំខាន់ៗដែលកំពុងរួមចំណែកក្នុងការជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា រួមមានវិស័យទេសចរណ៍ វិស័យសំណង់ និងជាពិសេស វិស័យវាយនភណ្ឌកាត់ដេរ និងផលិតស្បែកជើង។ ទន្ទឹមគ្នានេះ អ្នកជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ ស្នើឲ្យការអនុវត្តច្បាប់សហជីពដោយតម្លាភាព និងគោរពសិទ្ធិកម្មករ ដើម្បីធានាដល់និរន្តរភាពវិស័យកាត់ដេរកម្ពុជា។
អ្នកជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយរបស់ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា អះអាងថា ការអនុវត្តច្បាប់សហជីពប្រកបដោយតម្លាភាព យុត្តិធម៌ ធ្វើយ៉ាងណាផ្តល់សំឡេងដល់កម្មករ គឺជាវិធីសាស្ត្រតែមួយគត់ដែលជួយកសាងទំនុកចិត្តដល់ការធ្វើធុរកិច្ច និងសិទ្ធិមនុស្សក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្មសម្លៀកបំពាក់កាត់ដេរកម្ពុជា។
ការលើកឡើងរបស់អ្នកជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ ធ្វើឡើងនៅក្នុង «សន្និសីទស្ដីពីការពិនិត្យមើលច្បាប់សហជីពក្នុងរយៈពេល ៦ខែកន្លងមក» ដែលរៀបចំឡើងកាលពីថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកា។
អ្នកជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនិងនយោបាយរបស់ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា លោក ស្កុត សក្លសបឺដ (Scott Schlossberg) មានប្រសាសន៍តាមរយៈអ្នកបកប្រែថា រយៈពេល ៦ខែកន្លងទៅ ក្រោយពីកម្ពុជា មានច្បាប់សហជីព ស្ថានភាពនៃការទាមទារសិទ្ធិសេរីភាពរបស់កម្មករ និងសហជីពនៅមិនទាន់ប្រសើរឡើងនៅឡើយទេ។ លោកបន្តថា វិស័យកាត់ដេរមានតួនាទីសំខាន់ជួយជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ ហេតុនេះ លោកថាការធានាដល់សិទ្ធិកម្មករឲ្យទទួលបានប្រាក់ខែសមរម្យ កន្លែងធ្វើការប្រកបដោយសុវត្ថិភាព គឺរឿងចាំបាច់ ដើម្បីធានាដល់ខ្សែសង្វាក់ផលិតកម្មក្នុងវិស័យនេះបានពេញលេញ។
លោកក៏យល់ថា ដើម្បីឲ្យកម្មករចូលរួមដល់ខ្សែសង្វាក់ផលិតកម្មក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្មសម្លៀកបំពាក់កាត់ដេរ លោកស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាល និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ត្រូវតែធ្វើការពិនិត្យនូវការអនុវត្តច្បាប់ ពិសេសច្បាប់សហជីពដោយតម្លាភាព យុត្តិធម៌ ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យកម្មករក្នុងវិស័យនេះឈប់ភ័យខ្លាច និងមិនត្រូវបានរារាំងសិទ្ធិណាមួយ។
ជាងនេះទៀត លោកក៏ជំរុញឲ្យស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធធ្វើការរួមគ្នា និងពិភាក្សាបញ្ហាប្រឈមនានាដែលសហជីព និយោជក និងកម្មករ កំពុងប្រឈមក្នុងវិស័យកាត់ដេរនេះឲ្យបានច្បាស់លាស់៖ «បើសិនជាយើងមានការពិភាក្សា ធ្វើការកែលំអច្បាប់ និងចំណុចដែលប្រឈមដែលមាននៅក្នុងច្បាប់នេះ ដើម្បីផ្តល់អំណាចដល់និយោជិតឲ្យទទួលបានសំឡេង និងសិទ្ធិពេញលេញ»។
ទន្ទឹមគ្នានេះ អ្នកឯកទេសជាន់ខ្ពស់ខាងស្តង់ដារការងារអន្តរជាតិ និងច្បាប់ស្ដីពីការងាររបស់អង្គការអន្តរជាតិខាងការងារ (ILO) លោក អេឡេន ពែលសេ (Alain Pelce) លើកឡើងនៅក្នុងសន្និសីទកាលពីខែមិថុនា ថា កន្លងទៅ គណៈកម្មាធិការស្តង់ដារអន្តរជាតិ ក៏បានបង្ហាញក្តីកង្វល់ពីសេរីភាពរបស់សហជីពក្នុងការធ្វើអន្តរាគមន៍ដោយយុត្តិធម៌ និងការអនុវត្តច្បាប់សហជីពថ្មីនៅកម្ពុជា ផងដែរ។
លោកយល់ថា ដើម្បីអនុវត្តច្បាប់សហជីពដោយតម្លាភាពបាន រដ្ឋាភិបាលគួរតែគិតទៅលើអនុសញ្ញាលេខ៨៧ នៃការអនុវត្តគោលការណ៍នៃសិទ្ធិបង្កើតសមាគម និងសិទ្ធិនៃការចរចាជាសមូហភាព ព្រមទាំងគិតទៅលើអនុសញ្ញាលេខ៩៨ ស្ដីពីសេរីភាពនៃសិទ្ធិបង្កើតសមាគម និងការពារសិទ្ធិនៃការបង្កើតសមាគម។
ក្រសួងការងារ ឲ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ន វិស័យសំខាន់ៗដែលកំពុងរួមចំណែកក្នុងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ រួមមាន វិស័យទេសចរណ៍ វិស័យសំណង់ និងជាពិសេសវិស័យវាយនភណ្ឌកាត់ដេរ និងផលិតស្បែកជើង។ ទន្ទឹមគ្នានេះ គិតត្រឹមឆមាសទី១ ឆ្នាំ២០១៦ ការនាំចេញសរុបរបស់វិស័យវាយនភណ្ឌកាត់ដេរ និងផលិតស្បែកជើងនៅកម្ពុជា មានតម្លៃជាង ៣ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក (៣.៤៩១លានដុល្លារ) ដែលស្មើនឹង ៧៣% នៃតម្លៃនាំចេញសរុប។
ចំណែកឯប្រធានសហភាពចលនាកម្មករកម្ពុជា លោក ប៉ាវ ស៊ីណា គាំទ្រចំពោះការជំរុញឲ្យអនុវត្តច្បាប់សហជីពដោយតម្លាភាព។ លោក ប៉ាវ ស៊ីណា សង្កេតឃើញថា ស្ថានភាពសិទ្ធិកម្មករមិនបានប្រសើរឡើងជាងមុន ក្រោយមានច្បាប់សហជីពនោះទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា ក្នុងរយៈពេល ៦ខែក្រោយកម្ពុជា បានអនុវត្តច្បាប់សហជីពថ្មី ទាំងសហជីព និងកម្មករនៅមានចំណុចប្រឈម និងក្តីកង្វល់ខ្លាំង ក្នុងនោះមានបែបបទនៃការចុះបញ្ជិកា ការទទួលពាក្យបណ្ដឹង និងការផ្តល់របាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុ ជាដើម។
លោកបន្តថា ការរឹតបន្តឹងសិទ្ធិរបស់សហជីព នៅតែបន្តកើតមាន សហជីព និងកម្មករនៅតែរងការចោទប្រកាន់ ពិសេសការដោះស្រាយវិវាទ និងជម្លោះនៅមានការរារាំងពីអាជ្ញាធរ ពិសេសមិនស្មើភាពគ្នារវាងក្រុមសហជីព និងក្រុមនិយោជកនៅឡើយ។
អ្នកការពារសិទ្ធិកម្មកររូបនេះបន្តថា កម្មករក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្មសម្លៀកបំពាក់ គឺជាធនធានមនុស្សសំខាន់ជួយបញ្ចៀសឱនភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។
ត្រង់ចំណុចនេះ លោកស្នើទៅក្រសួងការងារ គួរតែពិនិត្យលើច្បាប់សហជីពឡើងវិញ និងគួរចាត់វិធានការឲ្យបានស្មើភាព មិនមែនរឹតបន្តឹងតែអ្នកការពារសិទ្ធិកម្មករ និងកម្មករនោះទេ៖ «សហព័ន្ធខ្លះគាត់ប្រឈមនឹងការធ្វើរបាយការណ៍ ឬក៏សកម្មភាពខ្លះគាត់មាន។ ចឹងជាបញ្ហាប្រឈមរបស់គាត់ ចឹងចំណុចនេះទាំងរដ្ឋាភិបាល ដៃគូពាក់ព័ន្ធទាំងជាតិ និងអន្តរជាតិ យើងគួរតែគិតថា យើងគួរជជែកពិភាក្សាគ្នាមើល ថាតើច្បាប់នេះបង្កការលំបាក ហើយផ្តល់ផលប្រយោជន៍អ្វីខ្លះ? បានធានាដល់ការការពារសិទ្ធិកម្មករ និងប្រយោជន៍កម្មករអ្វីខ្លះ? មិនមែនយើងផ្ដោតកម្លាំងតែការងារ តែសិទ្ធិ និងរំលោភបំពានផ្សេងៗ យើងមិនមើលនោះទេ»។
ទាក់ទិននឹងរឿងនេះដែរ តំណាងការិយាល័យឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំកម្ពុជា អ្នកស្រី វ៉ាន់ហ៊ី លី (Wan-Hea Lee) ក៏មានប្រសាសន៍ថា គោលការណ៍នៃការអនុវត្តច្បាប់នេះនៅមានភាពច្របូកច្របល់ ដូចជាការចុះបញ្ជិកា និងសិទ្ធិនៃការបង្កើតសហជីពជាដើម។ អ្នកស្រី វ៉ាន់ហ៊ី លី ស្នើឲ្យភាគីពាក់ព័ន្ធ គួរតែពិនិត្យ និងពិភាក្សារួមគ្នាលើច្បាប់សហជីព ប្រសិនជារកឃើញភាពមិនប្រក្រតីណាមួយ។
ឆ្លើយតបនឹងការលើកឡើងនេះ អគ្គលេខាធិការនៃសហព័ន្ធនិយោជក (CAMFEBA) លោក សុខ ឡោ មានប្រសាសន៍ថា ក្រុមនិយោជកមានបញ្ហាទំហំធំជាងសហជីព ព្រោះនិយោជកមានតួនាទីបង្កើតទីផ្សារការងារ និងបង្កើតរោងចក្រឲ្យមានចំនួនច្រើន សំដៅធានាការងារនៅក្នុងស្រុក ពិសេសកាត់បន្ថយចំណាកស្រុកទៅក្រៅប្រទេស។ ហេតុនេះ លោកស្នើឲ្យសហជីព គួរតែគោរពច្បាប់ដែលមានក្នុងវិស័យការងារ មិនគួរបន្ទោសតែនិយោជកនោះទេ។ ប៉ុន្តែយ៉ាងណា លោកស្វាគមន៍រាល់ការពិភាក្សាជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធពីច្បាប់សហជីពនេះដែរ៖ «យើងចង់ឲ្យខាងសហជីពគោរពទៅតាមច្បាប់ និងបទបញ្ញត្តិផ្សេងៗដែលមានក្នុងវិស័យការងារដែរ ព្រោះសហជីពគួរគិតពីតួនាទីរបស់និយោជក តើបានធ្វើអ្វីខ្លះសម្រាប់ប្រជាជនខ្មែរ? ព្រោះយើងដឹងហើយ ថារាល់ថ្ងៃខាងនិយោជកជាអ្នកបង្កើតការងារ បង្កើតរោងចក្រឲ្យយុវជនខ្មែរ នេះជាក្តីកង្វល់ និងបញ្ហារបស់សហជីព»។
អាស៊ីសេរី មិនអាចសុំការឆ្លើយតបពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ លោក ហេង សួរ ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនេះបាននៅឡើយនៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា។
ប៉ុន្តែរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារ លោក អ៊ិត សំហេង ធ្លាប់អះអាងនៅក្នុងសិក្ខាសាលាថ្នាក់ជាតិស្ដីពីប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមានៅកម្ពុជា កាលពីពេលថ្មីៗនេះថា ដើមឆ្នាំ២០១៦ ក្រោយមានច្បាប់សហជីព ស្ថានភាពឧស្សាហកម្មសម្លៀកបំពាក់កម្ពុជា ពិសេសសិទ្ធិកម្មករប្រសើរឡើងជាងមុន ព្រោះចំនួនរោងចក្រដែលបានបើកទ្វារច្រើនជាងចំនួនរោងចក្រដែលបានបិទទ្វារ ឬផ្អាកធ្វើអាជីវកម្ម ពិសេសថយចុះបាតុកម្មខុសច្បាប់។
លោកថា ស្ថានភាពឧស្សាហកម្មសម្លៀកបំពាក់កម្ពុជា ប្រសើរឡើងជាងមុន ដោយសារតែភាគីពាក់ព័ន្ធ ពិសេសភាគីនិយោជក និងសហជីព មានភាពចាស់ទុំជាងមុនលើកិច្ចចរចាប្រាក់ឈ្នួលជូនកម្មករ ពិសេសគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធចូលរួមអនុវត្តច្បាប់សហជីព។
លោកក៏បានបញ្ជាក់ថា វិស័យវាយនភណ្ឌកាត់ដេរ និងផលិតស្បែកជើងបានក្លាយជាវិស័យស្នូល បានផ្ដល់ការងារផ្ទាល់ជូនដល់កម្មករនិយោជិតជាង ៧០ម៉ឺននាក់ និងបានផ្ដល់ការងារដោយប្រយោលដល់ពលរដ្ឋកម្ពុជា ប្រមាណ ២លាននាក់។ លោកថា ជារួមចំនួនកម្លាំងពលកម្មវ័យក្មេងដ៏ច្រើន និងកត្តាអនុគ្រោះពន្ធខាងលើ សុទ្ធសឹងតែជាចំណុចសក្ដានុពលរបស់វិស័យដែលបន្តទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគ។
ច្បាប់សហជីពដែលមាន ១០០មាត្រា និង ១៧ជំពូក ត្រូវបានរដ្ឋសភា អនុម័តកាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៦។ កន្លងទៅ ក្រុមវិនិយោគិនក្នុងវិស័យកាត់ដេរ និងសហជីព ធ្លាប់បានជំទាស់ និងទាមទារឲ្យកែប្រែមាត្រាមួយចំនួនដែលមានភាពមិនប្រក្រតី និងចម្រូងចម្រាសនៅក្នុងច្បាប់នេះ។
ទោះបីយ៉ាងណា អ្នកជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ តំណាងសហជីព និងឯកទេសពីអង្គការអន្តរជាតិខាងការងារ និងនៅតែទទូចឲ្យក្រសួងការងារ គួរតែដោះស្រាយបញ្ហាប្រាក់ឈ្នួលជូនកម្មករឲ្យបានសមរម្យ និងឈប់រារាំងសិទ្ធិសហជីពដែលបម្រើផលប្រយោជន៍កម្មករ អនុវត្តច្បាប់សហជីពដោយតម្លាភាព ព្រមទាំងស្នើឲ្យអ្នកនយោបាយចរចាគ្នាដើម្បីឲ្យស្ថានការណ៍នយោបាយវិលទៅរកភាពប្រក្រតីឡើងវិញ៕