អ្នកជំនាញផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយថ្លែងថា យន្តការចរចាដោយសន្តិសុខវិធី នឹងពង្រឹងទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ថៃ កាន់តែប្រសើរឡើង ខណៈភាគីទាំងពីរទើបផ្លាស់ប្ដូរដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវការថ្នាក់កំពូល។ អ្នកជំនាញលើកឡើងថា ភាគីទាំងពីរគួរស្វែងយល់ពីគ្នាឲ្យបានច្រើនបន្ថែមទៀត ដើម្បីជៀសវាងការយល់ខុស។
នាយកប្រតិបត្តិនៃវិទ្យាស្ថានខ្មែរសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងសន្តិភាព លោក ពូ សុធារៈ លើកឡើងថា ការជៀសវាងប្រើកម្លាំងយោធា និងការជជែកគ្នា នឹងធ្វើឲ្យទំនាស់ព្រំដែនរវាងប្រទេសកម្ពុជា-ថៃ ដោះស្រាយបានដោយសន្តិវិធី។ លោកបន្តថា អ្នកនយោបាយដែលយកបញ្ហាទំនាស់ដីជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ ដើម្បីបំផុសចលនាជាតិនិយម នឹងអាចកាច់បំបាក់ចំណងការទូតរវាងប្រទេសទាំងពីរ ខណៈប្រទេសទាំងពីរវិវត្តទៅរកភាពវិជ្ជមាន៖
«កុំប្រើជាតិនិយមជាមធ្យោបាយដោះស្រាយបញ្ហាហ្នឹង កុំប្រើយោធា កុំប្រើសម្ពាធយោធា។ អ្នកប្រើសម្ពាធយោធា មិនមែនខ្មែរទេ គឺថៃ កន្លងមក តែឥឡូវគេ(ថៃ) ឈប់ហើយ។ វាស្ងប់ស្ងៀមហើយ គេលែងប្រើហ្នឹង (យោធា) ទៀតហើយ។ សង្ឃឹមថា រដ្ឋាភិបាលបោះឆ្នោតរបស់ថៃ ក្រោយ គាត់យល់បញ្ហាហ្នឹងច្បាស់ គាត់នឹងបង្កបរិយាកាសឲ្យមានការជជែកគ្នាត្រឹមត្រូវ ហើយខ្ញុំជឿថា រដ្ឋាភិបាលខ្មែរឲ្យតែមានការជជែកគ្នាទៅ អាចដោះស្រាយបញ្ហាបានហើយ»។
ការលើកឡើងបែបនេះ ក្រោយរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃ នៃដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ព្រះអង្គម្ចាស់ក្សត្រិយ៍ មហាចក្រី សិរិនថន (MAHA CHAKRI SIRINDHORN) នៅប្រទេសកម្ពុជា។
អ្នកជំនាញចាត់ទុកដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ព្រះអង្គម្ចាស់ក្សត្រិយ៍ថៃ នៅកម្ពុជា និងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅប្រទេសថៃ ជាសញ្ញាបញ្ជាក់ថា ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរកំពុងរីកចម្រើន។
យ៉ាងណាក៏ដោយ បញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ពិសេសបញ្ហាដីជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ ធ្វើឲ្យប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ នៅបន្តមិនទុកចិត្តគ្នាលើភាពរឹងមាំនៃចំណងការទូត។ បញ្ហាក្ដីក្ដាំពាក់ព័ន្ធដីទំហំ ៤,៦គីឡូម៉ែត្រក្រឡា នៅតាមព្រំដែនក្បែរប្រាសាទព្រះវិហារធ្វើឲ្យស្ថានការណ៍តានតឹងកាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុន ដោយបង្កឲ្យមានការប្រើអាវុធ។
ស្ថានការណ៍តានតឹងរវាងកម្ពុជា និងថៃ កើតឡើងរាប់ឆ្នាំ ជុំវិញការអះអាងជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិលើប្រាសាទព្រះវិហារ។ ស្ថានការណ៍បានស្ងប់ស្ងាត់ទៅវិញ ក្រោយពីតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) បកស្រាយសាលក្រមឆ្នាំ១៩៦២ ដែលប្រកាសថា ទឹកដីដែលនៅជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ ស្ថិតនៅក្នុងអធិបតេយ្យភាពនៃទឹកដីកម្ពុជា។ ក៏ប៉ុន្តែ តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ មិនបញ្ជាក់ឲ្យច្បាស់ថា តំបន់ណានៃដីទំហំ ៤,៦គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ជាកម្មសិទ្ធិរបស់កម្ពុជា នោះឡើយ។
អ្នកកាសែតជនជាតិថៃ ដែលធ្លាប់ធ្វើការនៅប្រទេសកម្ពុជា លោក កាវី ចុងគិតតាវន (Kavi Chongkittavorn) មានប្រសាសន៍ថា ការយល់ពីគ្នាមិនទាន់ច្បាស់រវាងប្រជាជនកម្ពុជា និងថៃ ក៏ជាកត្តានាំឲ្យជម្លោះព្រំដែនរវាងប្រទេសពីរនៅបន្តរ៉ាំរ៉ៃ។ លោកសម្លឹងឃើញតួនាទីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងកីឡា អាចបង្ខិតប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរឲ្យមកកៀកគ្នា និងស្វែងយល់ពីគ្នាបានច្បាស់។
លោកលើកករណីការប្រកួតកីឡាមិត្តភាពរវាងក្រុមបុរីរ៉ាម យូណាយធីត (Buriram United) និងក្រុមខេមបូឌា អលស្តារ (Cambodia All Stars) ជាសញ្ញាបញ្ជាក់ភាពជិតស្និទ្ធរបស់ប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរដែលជាជំហានឆ្ពោះទៅរកសន្តិភាពនិយមនៃប្រទេសជិតខាងគ្នា ហើយលោកហៅថៃ និងកម្ពុជា ថាជាបងប្អូន និងជាមិត្តភ័ក្ដិនឹងគ្នា៖ «ផ្នត់គំនិត ជាការពិត វាផ្លាស់ប្ដូរទៅតាមពេលវេលា ក៏ប៉ុន្តែអ្វីដែលមិនទាន់ផ្លាស់ប្ដូរ គឺប្រជាជនថៃ របស់យើង ដែលនៅតែមានទុទ្ទិដ្ឋិនិយមមកលើប្រទេសកម្ពុជា។ ប្រការនេះ វាមិនល្អទេ។ ដូច្នេះហើយ ទើបខ្ញុំសង្កត់ធ្ងន់លើតួនាទីនៃប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ដែលអាចជួយផ្លាស់ប្ដូរផ្នត់គំនិតនេះ»។
អ្នកជំនាញក៏ស្នើឲ្យកម្ពុជា និងថៃ ជ្រើសរើសយកអាស៊ាន ជាអ្នកសម្របសម្រួលដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះដីតាមព្រំដែន។ លោកបញ្ជាក់ថា អាស៊ានអាចលូកដៃដោះស្រាយបញ្ហាឲ្យសមាជិករបស់ខ្លួនលុះត្រាតែភាគីជម្លោះទាំងពីរ ព្រមព្រៀងគ្នាទទួលយកយន្តការអាស៊ាន៖ «នៅពេលដែលគេប្រើយោធា សង្កត់លើយើងយើងត្រូវរកប្រទេសជិតខាងជួយ ដូចអាស៊ាន ដូចតុលាការអន្តរជាតិ ដើម្បីឲ្យគេជួយស្រាយបញ្ហា ពីព្រោះមានកូនសង្គ្រាមកើតឡើងហើយ វាយគ្នាហើយតើ មានមនុស្សស្លាប់ ប្រជារាស្ត្រខ្មែរក៏ស្លាប់ មានការខូចខាត ផ្ទះសំបែងទ្រព្យសម្បត្តិទាំងសង្ខាង ផ្លោះរ៉ុកកែតដាក់គ្នា ដូច្នេះ យើងត្រូវស្រាយបញ្ហាហ្នឹងឲ្យឃើញ»។
ភាគីកម្ពុជា ធ្លាប់ស្នើអាស៊ានចូលអន្តរាគមន៍ដោះស្រាយជម្លោះដីជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ ក៏ថៃ បដិសេធច្រានចោលសំណើនេះ ដោយចង់ដោះស្រាយជម្លោះនេះដោយយន្តការទ្វេភាគី។ អាស៊ានមានគោលការណ៍ មិនលូកដៃចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសជាសមាជិកប្រសើរបើគ្មានការស្នើសុំ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក សុធារៈ យល់ថា យន្តការអន្តរជាតិនឹងជួយពន្លឿនការដោះស្រាយជម្លោះរវាងកម្ពុជា និងថៃ ឲ្យបានឆាប់។ លោកថា ប្រសិនបើកម្ពុជា និងថៃ មានជម្លោះវានឹងធ្វើឲ្យអាប់មុខអាប់មាត់ដល់អាស៊ានផងដែរ៖ «កន្លែងណាដែលដោះស្រាយមិនបាន ទេ ត្រូវរកអាប៊ីត អ្នកណាជួយដឹងឮ ដើម្បីឲ្យស្ដាប់ទៅកុំឲ្យថា ខាងនេះសមរម្យជាង ខាងណោះសមរម្យជាង។ ត្រូវរកអាជ្ញាកណ្ដាលឲ្យឃើញ។ អាស៊ាន អាចជាអាជ្ញាកណ្ដាល បើសិនជាសង្ខាងសុំឲ្យធ្វើជាអាជ្ញាកណ្ដាល។ ខ្មែរសុំរួចហើយ តែថៃ មិនទាន់ទេ។ យើងមិនទាន់ដឹងទេ»។
ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅប្រទេសថៃ ជាលើកដំបូងក្នុងរយៈពេល ១២ឆ្នាំចុងក្រោយ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៥ ស្វែងរកការវិនិយោគរបស់ថៃ។ ប្រទេសកម្ពុជា ជាប្រភពកម្លាំងពលកម្មរបស់ថៃ ដើម្បីកម្ដៅម៉ាស៊ីនសេដ្ឋកិច្ចថៃ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។