គណៈកម្មការសភាគ្រោងកោះហៅរដ្ឋមន្ត្រី២រូបសួរពីការស៊ើបអង្កេតឃាតកម្មបណ្ឌិត កែម ឡី
2016.10.21
អស់រយៈពេលជាងបីខែមកហើយ យុត្តិធម៌ និងឃាតកពិត ឬអ្នកនៅពីក្រោយខ្នងការបាញ់សម្លាប់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី អាជ្ញាធរនៅមិនទាន់រកឃើញនៅឡើយ។ ឃាតកម្មនេះ ក្រុមអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សព្រួយបារម្ភដូចករណីលោក ជា វិជ្ជា ទៀត ដែលមានរយៈពេលជាង ១០ឆ្នាំមកហើយ តែអាជ្ញាធរនៅមិនទាន់រកឃើញឃាតកពិតនៅឡើយ។
គណៈកម្មការសិទ្ធិមនុស្សនៃរដ្ឋសភា ប្ដេជ្ញាថា នឹងរកយុត្តិធម៌ជូនលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ដើម្បីបំបាត់អំពើនិទណ្ឌភាពនៅកម្ពុជា។
ក្រោយពីរៀបចំពិធីបុណ្យគម្រប់ខួប ១០០ថ្ងៃសពបណ្ឌិត កែម ឡី រួចរាល់ ហើយអ្វីដែលក្រុមគ្រួសារលោក សាធារណជនទាមទារ និងចង់ដឹងនោះ ថាតើអ្នកណាជាឃាតកពិត ហើយយុត្តិធម៌នឹងមានដែរ ឬទេ?
មកទល់ពេលនេះ ប្រជាពលរដ្ឋហាក់បីដូចជាអស់សង្ឃឹមចំពោះការស្វែងរកពន្លឺនៃការពិត និងការស្វែងរកយុត្តិធម៌ ដោយសារករណីជាច្រើននៅកម្ពុជា ដែលគេចាត់ទុកថា ជាឃាតកម្មនយោបាយនោះ តុលាការ និងសមត្ថកិច្ចរបស់រដ្ឋាភិបាលរកមិនឃើញនោះឡើយ។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ ប្រធានគណៈកម្មការទី១នៃរដ្ឋសភា គឺគណៈកម្មការសិទ្ធិមនុស្ស ទទួលពាក្យបណ្ដឹង អង្កេត និងទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា លោក អេង ឆៃអ៊ាង មានប្រសាសន៍ថា គណៈកម្មការទី១ នឹងកោះហៅរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ និងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ដើម្បីសួរនាំអំពីដំណើរការស៊ើបអង្កេតនេះ។
លោក អេង ឆៃអ៊ាង បញ្ជាក់ថា ក្រៅពីសំណុំរឿងបាញ់សម្លាប់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី នេះ ក៏នឹងសួរនាំករណីផ្សេងៗទៀតដែរ៖ «សោកស្ដាយមែនទែន ៣ខែជាងនេះ ការស៊ើបអង្កេតហាក់ដូចគ្មានអ្វីថ្មី និងគ្មានអីប្លែកទាល់តែសោះ។ ខ្ញុំបារម្ភទៅទៀត ឈ្មោះ ជួប សម្លាប់ ហ្នឹងអាចគេដោះលែងទៅទៀត ដោយសារតែអាចមានរឿងច្រើន ដូចយើងដឹងហើយថា បើសិនជាគេថា មនុស្សសរសៃប្រសាទអាចនឹងបាត់ដាន ហើយឃាតកសុវត្ថិភាពគេមិនត្រូវបានបញ្ចេញទៅទៀត ដូច្នេះក្នុងនាមខ្ញុំជាប្រធានគណៈកម្មការសិទ្ធិមនុស្សនៅរដ្ឋសភា ខ្ញុំនឹងជំរុញ ធ្វើយ៉ាងណាត្រូវស្វែងរកឃាតកពិតហ្នឹងឲ្យបាន»។
ឆ្លើយតបនឹងករណីនេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន មានប្រសាសន៍ថា ក្រសួងនឹងពិនិត្យមើលលិខិតកោះហៅរដ្ឋមន្ត្រីរបស់គណៈកម្មការសិទ្ធិមនុស្សរដ្ឋសភា ប្រសិនបើជាគណៈកម្មការនេះដាក់លិខិតអញ្ជើញជាផ្លូវការ៖ «បើសិនជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអនុញ្ញាតឲ្យទៅបំភ្លឺ គឺក្រុមការងាររដ្ឋមន្ត្រីនឹងទៅឆ្លើយបំភ្លឺដូចសព្វដង ដែលយើងធ្វើកន្លងមក»។
ក្រៅពីនេះទៀត លោក អេង ឆៃអ៊ាង សង្កត់ធ្ងន់ថា បើសិនជារដ្ឋាភិបាលចង់ឲ្យបញ្ឈប់នូវការចោទប្រកាន់ទៅលើឃាតកម្មមួយចំនួនលើមនុស្សសំខាន់ៗមួយចំនួន ដូចជាករណីលោក ជា វិជ្ជា សកម្មជនការពារបរិស្ថាន លោក ឈុត វុទ្ធី និងករណីផ្សេងៗទៀត ថាមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនយោបាយទេនោះ រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែពន្លឿនស្វែងរកការពិត៖ «យើងមានការសោកស្ដាយចំពោះអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលគេចពីការទទួលខុសត្រូវក្នុងការសម្លាប់ចំពោះអ្នកនយោបាយ សិល្បករ អ្នកសារព័ត៌មាន ហើយរួមចុងក្រោយ គឺលោកបណ្ឌិត កែម ឡី តែម្ដង ឲ្យតែមានការនិយាយការថ្លាថ្លែង តែមានការចោទប្រកាន់លើអ្នកនិយាយ ដូច្នេះសូមអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាលដើម្បីឲ្យបញ្ឈប់ការចោទប្រកាន់នេះ សូមរដ្ឋាភិបាលវែកមុខឃាតកនេះឲ្យឃើញទៅ ប្រជាពលរដ្ឋនឹងអស់ចិត្តហើយ»។
ឃាតកម្មមួយចំនួនដែលសមត្ថកិច្ចរដ្ឋាភិបាល និងតុលាការបានខិតខំស្វែងរកឃាតកពិត។ ករណីខ្លះបានចំណាយពេលជាង ១០ឆ្នាំ ខ្លះមានរយៈពេលជិត ២០ឆ្នាំ តែយុត្តិធម៌ នៅមិនទទួលបាននៅឡើយសម្រាប់គ្រួសារជនរងគ្រោះនោះ មានដូចជាឃាតកម្មលើលោក ជា វិជ្ជា ប្រធានសហជីពសេរីកម្មករនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា លោក ជួ ជេដ្ឋារិទ្ធិ និពន្ធនាយករងនៃវិទ្យុតាព្រហ្មរបស់គណបក្សរាជានិយមហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ត្រូវបានឃាតកបាញ់សម្លាប់នៅក្បែរស្ថានីយវិទ្យុ នៅខែតុលា ឆ្នាំ២០០៣ និងអ្នកសារព័ត៌មាននៃកាសែតមនសិការខ្មែរ ដែលស្និទ្ធនឹងគណបក្ស សម រង្ស៊ី លោក ឃឹម សំបូរ និងកូនប្រុសម្នាក់ ត្រូវខ្មាន់កាំភ្លើងបាញ់សម្លាប់នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨ និងករណីបាញ់សម្លាប់សិល្បករដ៏ល្បីឈ្មោះ លោកស្រី ពិសិដ្ឋ ពីលីកា ជាដើម។
ទាក់ទងនឹងករណីនេះ លោក ជិន ម៉ាលីន ឆ្លើយតបថា សំណុំរឿងទាំងនេះ តុលាការកំពុងតែបន្តនីតិវិធីស៊ើបអង្កេត។ ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលសួរថា តើករណីយឺតយ៉ាវស្វែងរកឃាតកពិតនេះ អាចមកពីតុលាការរងសម្ពាធនយោបាយ ឬមន្ត្រីតុលាការ និងសមត្ថកិច្ចអសមត្ថភាព?
លោក ជិន ម៉ាលីន ពន្យល់ថា ករណីឃាតកម្មទាំងនេះ គេមិនគិតពីរឿងនយោបាយ ឬមិននយោបាយទេ សំខាន់សមត្ថកិច្ច និងមន្ត្រីតុលាការកំពុងខិតខំស្វែងរកឃាតក និងអ្នកពាក់ព័ន្ធ៖ «ប៉ុន្តែសម្រាប់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចយើងខំប្រឹងប្រែងយ៉ាងម៉េចឲ្យអស់ពីសមត្ថភាពទៅតាមបច្ចេកទេស និងសមត្ថកិច្ចជំនាញរបស់ខ្លួនរៀងៗខ្លួន ហើយទៅតាមបទបញ្ញត្តិដែលច្បាប់មានជាធរមាន។ យើងមិនដឹងថា រឿងហ្នឹងនយោបាយមិននយោបាយអីទេ»។
ទោះបីជាបែបនេះក្ដី បើគិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៧ មក បទឧក្រិដ្ឋទ្រង់ទ្រាយធំនៅកម្ពុជា បានកើតឡើងមិនចេះចប់ចាប់តាំងពីការសម្លាប់រង្គាលកងទ័ពរាជានិយមរបស់គណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច នៅដើមខែកក្កដា ការសម្លាប់ជីវិតអ្នកកាសែតជាង ១០នាក់ ការធ្វើគតព្រះសង្ឃ និងអ្នកសិល្បៈ រួមនឹងការបោកគ្រាប់បែកមុខរដ្ឋសភាសម្លាប់មនុស្ស ១៦នាក់។
បទឧក្រិដ្ឋទាំងនេះសុទ្ធសឹងតែធ្វើឡើងក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ផ្ទុយច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិ ហើយរហូតមកទល់ពេលនេះ គេនៅមិនទាន់ឃើញមានជនដៃដល់ទាំងនោះត្រូវបាននាំយកមកកាត់ទោសចំពោះមុខច្បាប់នោះឡើយ។ ដូច្នេះឆ្លងតាមហេតុការណ៍ជាច្រើនដែលលើកបង្ហាញនេះ មហាជនមើលឃើញថា ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ និងតុលាការនៅកម្ពុជា បានបង្ហាញនូវស្តង់ដារពីរ ឬក៏គេអាចនិយាយបានថា “ផ្ដល់យុត្តិធម៌សម្រាប់តែអ្នកមានលុយ និងអ្នកមានអំណាច" ហើយនិយាយឲ្យត្រង់គឺ "គណបក្សកាន់អំណាចប៉ុណ្ណោះ”។
មាត្រា៣១ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញចែងថា ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ទទួលស្គាល់ និងគោរពសិទ្ធិមនុស្សដូចមានចែងក្នុងធម្មនុញ្ញនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ។ សេចក្ដីប្រកាសជាសកលស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្ស និងកតិកាសញ្ញា និងអនុសញ្ញាទាំងឡាយទាក់ទងនឹងសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិនារី និងសិទ្ធិកុមារ។ មាត្រា៣២ បញ្ជាក់ថា ជនគ្រប់រូបមានសិទ្ធិរស់រានមានជីវិត មានសិទ្ធិសេរីភាព និងមានសន្តិសុខផ្ទាល់ខ្លួន។ ទោសប្រហារជីវិតមិនត្រូវឲ្យមានឡើយ។
ករណីបាញ់សម្លាប់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី កាលពីថ្ងៃទី១០ កក្កដា ឆ្នាំ២០១៦ នេះ ជាព្រឹត្តិការណ៍ថ្មីមួយទៀតដែលធ្វើឲ្យសាធារណជនទាំងជាតិ និងអន្តរជាតិ មានការភ្ញាក់ផ្អើល និងថ្កោលទោសចំពោះការបាញ់សម្លាប់ក្រៅប្រព័ន្ធច្បាប់នេះ។ នៅក្នុងពិធីបុណ្យខួបគ្រប់ខួប ១០០ថ្ងៃ នៅវត្តចាស់កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា អ្នកចូលរួមជាច្រើនបានស្នើសុំឲ្យអ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត (Rhona Smith) ជួយស្វែងរកយុត្តិធម៌ជូនលោកបណ្ឌិត កែម ឡី នៅពេលអ្នកស្រីបានទៅគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធលោកបណ្ឌិត កែម ឡី នោះ។
ពលរដ្ឋខ្លះលើកឡើងថា ថ្វីត្បិតតែលោកបណ្ឌិត កែម ឡី បាត់រូបកាយលើលោកិយ តែឧត្ដមគតិរបស់លោកមិនបាត់បង់នោះឡើយ៖ «ចាំរហូត ចាំឧត្ដមគតិគាត់ ជាឧត្ដមគតិខ្មែរ គាត់ជាបណ្ឌិតមួយដែលល្អសម្រាប់ប្រទេសខ្មែរយើង»។
ព្រះតេជព្រះគុណ ប៊ុត ប៊ុនតិញ ប្រធានបណ្ដាញព្រះសង្ឃរួបរួមជាតិដើម្បីយុត្តិធម៌មានថេរដីកាថា ព្រះអង្គបានរៀបរាប់ជូនអ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត អំពីឃាតកម្មលើរូបលោកបណ្ឌិត កែម ឡី។ ព្រះអង្គបន្ថែមថា ព្រះអង្គក៏លើកពីការស្វែងរកយុត្តិធម៌ជូនលោកបណ្ឌិត កែម ឡី នេះដែរ៖ «អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត គាត់គោរពឆន្ទៈចំពោះការលះបង់របស់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី ហើយខាងគណៈកម្មការយើងរំលឹកថា ចង់បានគណៈកម្មការចម្រុះដើម្បីស្វែងរកយុត្តិធម៌ចំពោះអតីតឧត្ដមទីប្រឹក្សាព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ព្រះអង្គម្ចាស់ ស៊ីសុវត្ថិ ធម្មិកោ ព្រះអង្គក៏ប្ដេជ្ញាព្រះទ័យថា ព្រះអង្គនឹងធ្វើម្យ៉ាងដើម្បីស្វែងរកយុត្តិធម៌ជូនលោក កែម ឡី នេះ តែផែនការយ៉ាងណាជាក់លាក់អំពីការស្វែងរកយុត្តិធម៌នេះ ព្រះអង្គមិនទាន់បង្ហើបនៅឡើយ៖ «បើសិនជាតុលាការជាតិ មិនអាចផ្ដល់យុត្តិធម៌ជូនលោក កែម ឡី អាចបង្វែរទៅតុលាការអន្តរជាតិដើម្បីរកយុត្តិធម៌ជូនលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ហើយខ្ញុំកំពុងស្វែងរកផ្លូវតាមច្បាប់អន្តរជាតិដើម្បីស្វែងរកយុត្តិធម៌»។
សារព័ត៌មានអាស៊ាន ធូដេយ៍ (ASEANToday) សរសេរថា ពន្លឺនៃក្ដីសង្ឃឹមមានតិចតួចដែលថា រដ្ឋាភិបាលនឹងបញ្ចប់ការស៊ើបអង្កេតករណីឃាតកម្មលើបណ្ឌិត កែម ឡី។ សារព័ត៌មាននេះរាយការណ៍ទៀតថា មនុស្សជាច្រើនជឿជាក់ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលជាគណបក្សកាន់អំណាចអាចនឹងជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងឃាតកម្មនេះ ដោយរំលឹកពីនិទណ្ឌភាព ឬការមិនចាប់ឃាតកពិតប្រាកដមកផ្ដន្ទាទោស។
គិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣ មក យ៉ាងហោចណាស់មានមនុស្សជាង ១០០នាក់ ត្រូវបានគេធ្វើឃាតដោយសារការបំពេញមុខងាររបស់ខ្លួន ការបញ្ចេញមតិ ការជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយអ្នកនយោបាយ និងហេតុផលផ្សេងទៀត។
លោក អេង ឆៃអ៊ាង មិនទាន់កំណត់ឲ្យបានច្បាស់លាស់នៅឡើយទេ ថាតើនឹងកោះហៅរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ និងរដ្ឋមន្ត្រីមហាផ្ទៃ នៅពេលណានៅឡើយ ប៉ុន្តែលោកបញ្ជាក់ថា នឹងធ្វើឆាប់ៗនៅពេលសមាជិកសភាតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំងសម្រេចចិត្តចូលប្រជុំសភាវិញ៕