ព្រះសង្ឃនិងយុវជនស្នើពង្រឹងវិស័យអប់រំទាំងពុទ្ធចក្រនិងអាណាចក្រ
2015.09.22
ព្រះសង្ឃមានថេរដីកាទៅកាន់តំណាងគណបក្សនយោបាយទាំងពីរក្នុងកិច្ចសន្ទនាអំពី "គុណភាពអប់រំ និងភាពជាពលរដ្ឋសកម្មរបស់យុវជន" កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៥។
ព្រះសង្ឃ និងយុវជនកម្ពុជា ចង់ឃើញការរីកចម្រើនរបស់ពុទ្ធចក្រ និងអាណាចក្រ ត្រូវដើរទន្ទឹមគ្នា។ ការលើកឡើងនេះ នៅពេលមជ្ឈដ្ឋានទូទៅសង្កេតឃើញថា គុណភាពអប់រំខាងពុទ្ធចក្រ កំពុងចុះទន់ខ្សោយ។ ជាការឆ្លើយតប គណៈកម្មការទី៧ នៃរដ្ឋសភា គឺគណៈកម្មការអប់រំ យុវជន កីឡា ធម្មការ កិច្ចការសាសនា ទេសចរណ៍ វប្បធម៌ វិចិត្រសិល្បៈ ស្នើឲ្យក្រសួងអប់រំ គិតគូរយកចិត្តទុកដាក់តាមសំណូមពររបស់ព្រះសង្ឃ និងយុវជន។
សាលាពុទ្ធិក គឺត្រូវបានកសាងឡើងដើម្បីទទួលយកកុលបុត្រខ្មែរដែលបួសជាសង្ឃ ចូលមកសិក្សាទាំងផ្លូវពុទ្ធចក្រ និងអាណាចក្រ ដើម្បីជាគ្រាប់ពូជល្អទាំងសាសនា និងសង្គមជាតិ។
ទោះបីយ៉ាងណាក្តី ព្រះសង្ឃ និងពុទ្ធសាសនិកជាច្រើន តែងតែរិះគន់ថា គុណភាពអប់រំខាងពុទ្ធចក្រហាក់ធ្លាក់ចុះជាលំដាប់ ដោយពុំសូវមានការយកចិត្តទុកដាក់ពីក្រសួងអប់រំ និងប្រមុខរដ្ឋាភិបាលនោះឡើយ។
សមណៈនិស្សិតមួយអង្គព្រះនាម ប៉ង់ ម៉ូនិច សម្ដែងការទើសព្រះទ័យថា ការអប់រំផ្នែកពុទ្ធចក្រគ្មានអ្នកណាចាប់អារម្មណ៍ឡើយ ដោយខុសឆ្ងាយពីខាងអាណាចក្រ។ សមណៈនិស្សិតអង្គនេះបញ្ជាក់ថា សមណៈសិស្សនិស្សិតអង្គខ្លះ បានចេះចាំភាសាបាលីសំស្ក្រឹត ប៉ុន្តែគេពុំឲ្យតម្លៃឡើយ៖ «កាលពីលោកប្រឡងបាក់ឌុបអត់មានវិទ្យុទូរទស្សន៍ណាទៅចាប់អារម្មណ៍នោះទេ។ យើងទៅមើលលោក អត់មែនទែន ចេះតែបាលីសំស្ក្រឹត ទៅធ្វើអីកើត? ដល់ពេលអ៊ីចឹង គុណភាពអប់រំទន់ខ្សោយមែនទែន។ ដូច្នេះលោកៗយើងជាង ៥ម៉ឺនអង្គដែរ ត្រូវគិតគូរកន្លែងអប់រំឡើងវិញ»។
ក្តីកង្វល់ពីការធ្លាក់ចុះការអប់រំខាងពុទ្ធចក្រនេះ គឺធ្វើឡើងក្នុងកិច្ចសន្ទនារវាងយុវជន ជាមួយគណបក្សនយោបាយនៅថ្ងៃទី២០ ខែកញ្ញា ស្ដីពីគុណភាពអប់រំ និងភាពជាពលរដ្ឋសកម្មរបស់យុវជន ដែលបានប្រារព្ធឡើងនៅភោជនីយដ្ឋាន អ័រគីដេ ក្រុងភ្នំពេញ ដោយអង្គការកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ធនធានយុវជន ហៅកាត់ថា វ៉ាយ.អ.ឌី.ភី (YRDP)។
ក្រៅពីព្រះសង្ឃ ក៏មានយុវជនចូលរួមរំលែកយោបល់ និងចោទជាសំណួរទៅកាន់វាគ្មិនមកពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺលោក យ៉ែម បុញ្ញឫទ្ធិ និងតំណាងមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គឺអ្នកស្រី គឹម សេដ្ឋានី។
ស្ថាបនិកក្រុមសង្គមយុវជនកម្ពុជា គឺយុវជន ពុធ កុលកា រិះគន់ថា ក្រសួងអប់រំ អនុវត្តខុសពីច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់កម្ពុជា ដែលចែងថា រដ្ឋត្រូវជួយផ្សព្វផ្សាយ និងលើកតម្កើងសាលាបាលី និងពុទ្ធិកសិក្សា។ យុវជនរូបនេះបញ្ជាក់ថា មកទល់ពេលនេះ សាលាបាលី និងទីកន្លែងស្នាក់គង់នៅសិក្សា នៅតែជាបញ្ហាប្រឈមសម្រាប់ព្រះសង្ឃដដែល៖ «យើងឃើញថា ពុទ្ធិកវិទ្យាល័យមានច្រើននៅតាមខេត្តនានា ប៉ុន្តែពុទ្ធិកសាកលវិទ្យាល័យមានតែក្នុងក្រុងភ្នំពេញ។ អ៊ីចឹងហើយបានធ្វើឲ្យព្រះសង្ឃអង្គផ្សេងៗទៀត ពិបាកមករៀននៅភ្នំពេញ ហើយពិបាករកកន្លែងស្នាក់នៅដើម្បីសិក្សា។ អង្គខ្លះរកកន្លែងអត់បានត្រឡប់ទៅខេត្តវិញ»។
មាត្រា៦៨ នៃច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ចែងថា រដ្ឋមានតួនាទីផ្ដល់កិច្ចការអប់រំផ្នែកបឋម និងមធ្យមសិក្សានៅសាលារៀនសាធារណៈសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបដោយឥតបង់ថ្លៃ។ ប្រជាពលរដ្ឋ ត្រូវបានទទួលការអប់រំយ៉ាងតិចប្រាំបួនឆ្នាំ។ ចំណែកវាក្យខណ្ឌទី៣ ចែងថា រដ្ឋមានតួនាទីជួយផ្សព្វផ្សាយ និងលើកតម្កើងសាលាបាលី និងពុទ្ធិកសិក្សា។
ឆ្លើយតបចំពោះបញ្ហានេះ តំណាងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក យ៉ែម បុញ្ញឫទ្ធិ ដែលមានតួនាទីជាប្រធានគណៈកម្មការទី៧ នៃរដ្ឋសភា ទទួលបន្ទុកអប់រំ យុវជន កីឡា វប្បធម៌ និងទេសចរណ៍ មានប្រសាសន៍ទទួលស្គាល់ថា ជាការពិតក្នុងនាមជាព្រះសង្ឃ ពេលបញ្ចប់ការសិក្សាផ្នែកភាសាបាលី និងសំស្ក្រឹត គឺមិនអាចទៅរកការងារធ្វើបានទេ ហើយព្រះសង្ឃមួយចំនួនទៀតអាចបង្រៀនជាប់កិច្ចសន្យាមួយឆ្នាំម្តង ដោយទទួលបានប្រាក់បៀវត្សរ៍តិចជាទីបំផុត។ មិនមែនជាប្រាក់បៀវត្សរ៍កម្រិតអប្បបរមាដោយក្រសួង ឬមួយដោយរដ្ឋាភិបាល ដែលនេះជារឿងមួយដែលធ្វើឲ្យមានការធ្លាក់ចុះគុណភាពអប់រំផ្នែកពុទ្ធចក្រ។ លោកថា ក្រសួងអប់រំ គួរតែចាប់ផ្ដើមមើលបញ្ហានេះឡើងវិញ ដោយកុំទុកប្រព័ន្ធអប់រំខាងវិស័យពុទ្ធសាសនាដោយឡែក៖ «ផ្នែកខាងព្រះពុទ្ធសាសនាធ្លាក់ចុះតទៅទៀត គឺនៅមានការប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រង ប្រព័ន្ធរៀបចំពុទ្ធិកសាលាបាលីតាំងពីបឋមដល់មធ្យម ចូលដល់ពុទ្ធិកសាកលវិទ្យាល័យហ្នឹង គឺនៅមានបញ្ហាច្រើន ព្រោះព្រះសង្ឃជួបប្រទះការលំបាកក្នុងការសិក្សាផង ការស្នាក់នៅផង ការទទួលស្គាល់នៅពេលដែលរៀនចប់ផង។ ដូច្នេះ ដំណោះស្រាយ គឺប្រព័ន្ធអប់រំទាំងអស់ ត្រូវប្រមូលយកមកគិតសិក្សាជារួម ដើម្បីឲ្យមានតុល្យភាព ក៏ដូចជាស្មើគ្នារវាងពុទ្ធិក និងខាងអាណាចក្រ។ មិនត្រូវឲ្យមាការរើសអើង ហើយមិនត្រូវទម្លាក់កម្រិត ឬគុណភាពនោះទេ»។
តំណាងមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គឺអ្នកស្រី គឹម សេដ្ឋានី មិនបានឆ្លើយតបចំពោះសំណួរនេះនោះទេ ហើយវិទ្យុអាស៊ីសេរី ក៏មិនអាចទាក់ទងសុំការពន្យល់ពីអ្នកនាំពាក្យ និងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ បានទេ នៅថ្ងៃទី២០ ខែកញ្ញា។
បើទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយចុះ រហូតមកទល់ពេលនេះ មានព្រះសង្ឃជាច្រើនអង្គបានបោះបង់សាលាពុទ្ធិកសិក្សា ដោយងាកទៅសិក្សាមុខវិជ្ជាខាងក្រៅ ដែលសមស្របជាមួយទីផ្សារការងារបច្ចុប្បន្ន។
ទាក់ទិននឹងការថមថយការអប់រំផ្នែកពុទ្ធិកនេះ ព្រះឧទ្ទេសសាស្ត្រាចារ្យបង្ហាត់ភាសាបាលីនៅពុទ្ធិកបឋមសិក្សានៅវត្តបឹងដោល ខេត្តព្រៃវែង ព្រះតេជព្រះគុណ ឆាត សុឆេត មានថេរដីកាថា បញ្ហានេះដោយសារកង្វះការចូលរួមឲ្យតម្លៃពីគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ។
ព្រះតេជព្រះគុណ ឆាត សុឆេត យល់ថា សាលាពុទ្ធិកសិក្សា គឺជាស្ថាប័នដ៏សំខាន់សម្រាប់វប្បធម៌ និងអក្សរសាស្ត្រជាតិខ្មែរ ហើយបើកាលណាសាលាបណ្តុះបណ្តាលភាសាបាលី និងសំស្ក្រឹត ធ្លាក់ចុះនោះ គឺនឹងជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ដល់សង្គមជាតិ៖ «សំដៅទៅដល់ប្រទេសជាតិនោះ ពីព្រោះភាសាបាលី និងភាសាសំស្ក្រឹត គឺជាភាសាមូលដ្ឋានមួយដែលយើងខ្ចីភាសាទាំងពីរនេះមកប្រើជាង ៥០ភាគរយ។ កាលណាតែយើងបាត់ភាសាបាលី និងភាសាសំស្ក្រឹត ហាក់បីដូចជាយើងនឹងខ្វះពាក្យក្នុងការយកមកប្រើច្រើន ដូច្នេះហើយទើបបានជាមានផលប៉ះពាល់ទៅដល់សង្គម»។
គិតចាប់តាំងពីគ្រិស្ដសករាជ ១៩២៦ សាលាបាលីបានក្លាយទៅជាទីប្រជុំអ្នកប្រាជ្ញជាតិខ្មែរ ដែលបានបង្រៀនទាំងវិជ្ជាផ្លូវលោក និងផ្លូវធម៌ និងភាសាបាលីសំស្ក្រឹត បារាំង ឡាតាំង ជាដើម។ តាមរយៈសាលាបាលីនេះ ទ្រឹស្ដីព្រះពុទ្ធសាសនា ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងទូលំទូលាយ ប៉ុន្តែសាលាបាលីបានបាត់បង់សាបសូន្យទៅវិញនៅក្នុងរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត គឺចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩។ ក្រោយពីរបបនេះត្រូវបានផ្ដួលរំលំ ព្រះពុទ្ធសាសនាបានរស់ឡើងវិញ និងទទួលបានការគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងពីប្រជាជន និងរាជរដ្ឋាភិបាល។
ក្រោយកម្ពុជា ទទួលបានសុខសន្តិភាពនោះ ព្រះសង្ឃ និងយុវជនកម្ពុជា ចង់ឃើញការរីកចម្រើនរបស់ពុទ្ធចក្រ និងអាណាចក្រ ត្រូវដើរទន្ទឹមគ្នា និងផ្ដល់ដល់គ្នាទៅវិញទៅមកជាចាំបាច់ ព្រោះព្រះពុទ្ធសាសនា បានចូលរួមចំណែកយ៉ាងច្រើនក្នុងការលើកកម្ពស់ការអប់រំចរិយាធម៌ សីលធម៌ សង្គម និងបានកសាងសមិទ្ធផលផ្សេងៗដល់សង្គមជាតិ។ ដើម្បីឲ្យពុទ្ធិកសិក្សារឹងមាំឡើងវិញនោះ គឺទាំងក្រសួងអប់រំ និងមន្ត្រីសង្ឃ ត្រូវគិតគូរបន្ថែមទៀតតាំងពីថ្នាក់ពុទ្ធិកបឋម រហូតដល់មហាវិទ្យាល័យ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- ពលរដ្ឋនៅតំបន់បឹងតាមោក ចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅថា ប្រើអំពើហិង្សា
- វៀតណាមព្រមានថា ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោអាចជួយសម្រួលវត្តមានយោធាចិនក្នុងទឹកដីកម្ពុជាកាន់តែជ្រៅ
- ពលរដ្ឋខ្មែរ-អូស្ត្រាលីម្នាក់ ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការវាយដំពីជនមិនស្គាល់មុខមួយក្រុម ពេលទៅលេងស្រុកខ្មែរ
- ក្រសួងដែនដីបានហៅអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីទៅពិភាក្សា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ
- ការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី នៅតាមតំបន់មួយចំនួននៅស្រុកសុរិន្ទ
អត្ថបទពេញនិយម
សង្គម
- ក្រុមគ្រួសារលោក ហ៊ុន សែន បង្កើតកម្មវិធីរាំច្រៀងសប្បាយនៅលើគំនរទុក្ខពលរដ្ឋ
- ក្រុមអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីដាក់ពាក្យប្ដឹង ទៅស្នងការករណីតៃកុងឡានបុរីបើកបុកពួកគាត់
- សារជូនពរឆ្នាំថ្មី ២០២៤
- ពលរដ្ឋចាញ់បោកអ្នកស្រី ឡេង ចាន់ណា ព្រមានឡើងមកតវ៉ានៅមុខផ្ទះលោក ហ៊ុន សែន បើតុលាការខេត្តសៀមរាបពន្យារពេលដោះស្រាយ