រំឭកអំពីគុណសម្បត្តិលោកបណ្ឌិត កែម ឡី
2016.08.10
លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ ចូលរួមពិធីបញ្ចុះសពលោកបណ្ឌិត កែម ឡី នៅភូមិអង្គតាកុប ឃុំលាយបូរ ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ នៅថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦។ RFA/Brach Chev
RFA/Brach Chev
អ្នកដែលស្រឡាញ់ចូលចិត្តបណ្ឌិត កែម ឡី ចាត់ទុកថា លោកជាអ្នកក្លាហាន ហ៊ាននិយាយការពិតដ៏ឆ្នើមឧត្ដមម្នាក់ ដើម្បីភាពយុត្តិធម៌នៅក្នុងសង្គមជាតិខ្មែរ។ អ្នកខ្លះយល់ថា បណ្ឌិត កែម ឡី ជាអវតាតំណាងឲ្យពន្លឺនៃការពិត និងចង់ដាក់ឈ្មោះលោកថា “អាទិទេពនៃសច្ចធម៌”។
នៅក្នុងការប្រារព្ធខួប ៣០ថ្ងៃ នៃមរណភាពរបស់លោក នៅថ្ងៃទី១០ សីហា នេះ សូមអញ្ជើញលោកអ្នកនាងស្ដាប់បូជនកិច្ចវាចារំឭកគុណសម្បត្តិ លោកបណ្ឌិត កែម ឡី អ្នកនិយាយការពិតដើម្បីយុត្តិធម៌ ដែលនិពន្ធដោយបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ និងអានដោយលោក ឡេង ម៉ាលី៖
នៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ ទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦ គ្រាប់កាំភ្លើង ២គ្រាប់បានផ្ដាច់ជីវិតលោកបណ្ឌិត កែម ឡី។ ជាតិខ្មែរបានបាត់បង់មហាបុត្រាដ៏ឆ្នើមម្នាក់ហើយ។ ឃាតកម្មលើរូបគាត់ គឺជាសោកនាដកម្មមួយទៀតរបស់ជាតិខ្មែរ។ រំពេចនោះ ដំណឹងនេះបានធ្វើឲ្យប្រជាជាតិទាំងមូលតក់ស្លុតជាខ្លាំង ហើយភ្លាមៗ នោះ មនុស្សម្នាជាច្រើនពពាក់ពពូននៅកន្លែងឃាតកម្ម ដោយទឹកមុខក្រៀមក្រំ ចិត្តសោកសង្រេង និងខឹងសម្បាជាខ្លាំង។ ពួកគេក៏បានដឹកសាកសពទៅតម្កល់នៅវត្តចាស់ នៅត្រើយខាងកើតនៃដងទន្លេសាប ក្នុងក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីប្រារព្ធពិធីបុណ្យសព។
ជាតិខ្មែរមានការសោកស្ដាយចំពោះការស្លាប់បាត់បង់ជីវិតរបស់គាត់។ អស់ពេលជាច្រើនថ្ងៃ មនុស្សជាច្រើនបានចូលរួមសម្ដែងមរណទុក្ខ គោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធ និងកាន់ទុក្ខចំពោះមរណភាពគាត់យ៉ាងច្រើនកុះករ។ មនុស្សម្នាជាច្រើនទៀត ដែលមិនអាចទៅវត្តនោះ ក៏បានប្រារព្ធពិធីបុណ្យកាន់ទុក្ខនៅតាមភូមិឋានរៀងៗ ខ្លួន។ មរណភាពរបស់គាត់ក៏បានធ្វើឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិក្រៀមក្រំផងដែរ ហើយមានអ្នកមុខអ្នកការបរទេសជាច្រើន បានចូលរួមសម្ដែងមរណទុក្ខ និងគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធគាត់។
ទាំងអស់គ្នាទទូចសុំឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតជាលក្ខណៈឯករាជ្យមួយលើឃាតកម្មនេះ ដោយមានការចូលរួមពីអន្តរជាតិផង ពីព្រោះពួកគេមិនទុកចិត្តការស៊ើបអង្កេតរបស់ខ្មែរ ដោយសារលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ជាអ្នករិះគន់ដ៏ល្បីល្បាញម្នាក់ចំពោះរដ្ឋាភិបាល ហើយឃាតកម្មនេះ ត្រូវបានមតិទូទៅសង្ស័យថា ជាឃាតកម្មដោយមូលហេតុនយោបាយ។ ជាច្រើនឆ្នាំមុនឃាតកម្មនេះ គាត់បានប្ដេជ្ញាបូជាជីវិតគាត់ដើម្បីស្រាវជ្រាវដល់ទីកន្លែងផ្ទាល់រកការពិតលើរឿងរ៉ាវមួយចំនួនធំ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងនយោបាយ ជាពិសេស ក្នុងវិស័យអភិបាលកិច្ច និងយុត្តិធម៌សង្គម។ ក្នុងចំណោមរឿងទាំងនេះ មានរឿងពុករលួយ និងរឿងខ្វះប្រសិទ្ធភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល និងរដ្ឋបាលសាធារណៈ ចំណុចខ្វះខាត និងបរាជ័យ ការគ្រួសារបក្សពួកនិយម ការរងទុក្ខវេទនារបស់កម្មករក្នុងស្រុក និងកម្មករចំណាកស្រុក ការមិនបានការពារសិទ្ធិ និងសុខុមាលភាពរបស់ពួកគាត់ ការទន្ទ្រានយកដីធ្លី ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ អន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ពីសំណាក់ជនជាតិវៀតណាម ដីសម្បទានធំៗ នៅជាប់នឹងប្រទេសវៀតណាម បញ្ហាព្រំដែនជាមួយប្រទេសនោះ ការមកតាំងទីលំនៅលើទឹកដីដោយជនជាតិវៀតណាម ការផ្ដល់សម្បទានកោះនានា នៅក្នុងឈូងសមុទ្រថៃ និងដំណើរការមិនប្រជាធិបតេយ្យនៃគណបក្សនយោបាយ។
មុនមរណភាពរបស់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី បានផ្ដើមគម្រោងមួយឈ្មោះថា “យុទ្ធនាការ១០០រាត្រី”។ នៅក្នុងគម្រោងនេះ គាត់ទៅស្នាក់នៅតាមផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងភូមិ តាមបណ្ដោយទល់ដែនជាមួយប្រទេសវៀតណាម នៅតាមកោះខ្លះក្នុងឈូងសមុទ្រថៃ និងនៅតាមភូមិខ្មែរក្រោមនៅវៀតណាម ខាងត្បូង ហើយនិងនៅភូមិខ្មែរសុរិន្ទ ក្នុងខេត្តសុរិន្ទ នៃភូមិភាគឦសានប្រទេសថៃ។ គាត់មានគោលបំណងស្វែងយល់អំពីជីវិតរស់នៅ និងក្ដីបារម្ភរបស់អ្នកភូមិទាំងនោះ។ គាត់កំពុងតែបណ្ដុះបណ្ដាល និងរៀបចំក្រុមយុវជន និងបញ្ញវន្តជាច្រើនរូបឲ្យចេះធ្វើការស្រាវជ្រាវ និងចេះតាក់តែងគោលនយោបាយក្នុងវិស័យផ្សេងៗជាច្រើន។
អមដោយហេតុការណ៍ និងទិន្នន័យផង លោកបណ្ឌិត កែម ឡី និយាយការពិតជាក់ស្ដែងអស់ទាំងនេះ ដោយត្រង់ៗ និងតាមរយ:រឿងនិទាននៅក្នុងវេទិកានានា តាមវិទ្យុ និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម។ គាត់ធ្វើការនេះ ទាំងទឹកចិត្តក្លាហានដោយគ្មានបារម្ភអ្វីដល់សន្តិសុខរបស់គាត់ផ្ទាល់ឡើយ។ គាត់និយាយពីរឿងរ៉ាវអស់ទាំងនោះ ដោយធ្វើការបទអត្ថាធិប្បាយ ការពិនិត្យពិច័យមើលពីរបៀបដែលរឿងទាំងនោះត្រូវបានមើលរំលង ឬត្រូវបានចាត់ចែង ឬដោះស្រាយ ទិតៀនដល់ការធ្វេសប្រហែស ការខ្វះប្រសិទ្ធភាព ឬការបរាជ័យក្នុងការចាត់ចែងដោះស្រាយរឿងទាំងនោះ ព្រមទាំងដាក់ស្នើសុំដំណោះស្រាយចំពោះរឿងទាំងនោះ ហើយនិងទាមទារឲ្យមានការកែទម្រង់ និងផ្លាស់ប្ដូរ។ រឿងរ៉ាវអស់ទាំងនោះជាច្រើន និងការពិតជាក់ស្ដែងខ្លះក្នុងរឿងនោះ ត្រូវបានសាធារណជនដឹងឮជាទូទៅទៅហើយ។ ក្នុងចំណោមអ្នកស្ដាប់គាត់ទាំងអស់ មានអ្នកស្ដាប់ជាច្រើន ប្រាថ្នាចង់សម្ដែងមតិអំពីរឿងទាំងនេះជាសាធារណៈ ប្រសិនបើពួកគេមានចំណេះដឹង គុណសម្បត្តិ ភាពប៉ិនប្រសព្វ និងសេចក្ដីក្លាហាន ដូចលោកបណ្ឌិត កែម ឡី។
លោកបណ្ឌិត កែម ឡី បានដឹងការពិតទាំងនោះយ៉ាងពេញលេញ និងគ្រប់ជ្រុងជ្រោយទាំងអស់។ គាត់បាននិយាយបញ្ជាក់ពីរឿងរ៉ាវទាំងនោះ ដោយមានហេតុការណ៍ និងទិន្នន័យជាក់ស្ដែង ហើយបានរៀបរាប់ប្រាប់អ្នកស្ដាប់គាត់ដោយប្រើប្រាស់ពាក្យពេចន៍សាមញ្ញ ងាយយល់ គឺគាត់និយាយភាសារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ជួនកាលមានទាំងប្រើប្រាស់ការឌឺដងបញ្ឈឺ ដើម្បីធ្វើឲ្យគេចាប់អារម្មណ៍កាន់តែខ្លាំងទៅលើអ្វីដែលគាត់និយាយ។ អ្នកស្ដាប់ទាំងឡាយបានយល់កាន់តែច្បាស់នូវការពិតទាំងនោះ។ ក្នុងនាមប្រជាពលរដ្ឋគាត់និយាយផ្ដាំផ្ញើជាសាធារណៈ នូវការពិតអស់ទាំងនោះ ទៅឲ្យអ្នកដែលមានអំណាច និងមានកាតព្វកិច្ចត្រូវដោះស្រាយរឿងទាំងនោះ។ ពលរដ្ឋស្រឡាញ់ចូលចិត្តគាត់ណាស់ ហើយថែមទាំងគាំទ្រគំនិត និងការទាមទាររបស់គាត់ផង។ ពួកគេជឿជាក់តាមពាក្យសម្ដីរបស់គាត់ដែលពោរពេញដោយការពិត និងសោភណភាពពីរោះពិសា។
ការនិយាយពិតរបស់គាត់បានធ្វើឲ្យពលរដ្ឋចេះដឹងច្រើន។ ឥឡូវនេះមនុស្សម្នាយល់ច្បាស់ហើយថា នៅស្រុកខ្មែរសព្វថ្ងៃមានអ្វីខ្លះដែលមានដំណើរការមិនល្អ ហើយអ្នកណាខ្លះជាអ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះដំណើរការមិនល្អទាំងនោះ។ មហាជនយល់ថា ត្រូវធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីកែលម្អ ហើយប្រហែលជាដឹងថា អ្នកណាអាចនាំមកនូវការផ្លាស់ប្ដូរបានទៀតផង។ ប្រជាពលរដ្ឋស្រឡាញ់ចូលចិត្តគាត់ណាស់ ហើយចង់ស្តាប់សម្តីគាត់។ មានអ្នកស្ដាប់គាត់កាន់តែច្រើនឡើង ទាំងនៅក្នុងប្រទេស និងក្រៅប្រទេស។ គាត់ត្រូវបានប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរចាត់ទុកជាមនុស្សរបស់ពួកគេ។ ប៉ុន្តែសុភាសិតខ្មែរមួយបានពោលថា “ពាក្យពិតរែងស្លែង”។ ការនិយាយការពិតបែបនេះ មិនបានធ្វើឲ្យក្រុមអ្នកនយោបាយទាំងសង្ខាង ដែលជាទិសដៅចម្បងនៃពាក្យសម្ដីទាំងនោះ ដែលជួនកាលជាពាក្យសម្ដីទិតៀនខ្លាំងៗ ផងនោះ មានការចូលចិត្តប៉ុន្មានទេ។
លោកបណ្ឌិត កែម ឡី គឺជាអ្នកនិយាយការពិតដ៏ឆ្នើមមួយរូប ដែលមានអ្នកកាន់ទុក្ខសោកនៃមរណភាពរបស់គាត់ដ៏ច្រើនមហិមា បន្ទាប់ពីចំនួនអ្នកកាន់ទុក្ខសោកនៃការចូលទិវង្គតរបស់ព្រះមហាវីរក្សត្រ កាលពីជិត ៤ឆ្នាំមុនដែរ។ នេះជាសក្ខីភាពបញ្ជាក់ថា គាត់ពិតជាមានឥទ្ធិពលដ៏ធំធេងណាស់។
ចំពោះអ្នកដែលយល់ឃើញថា គាត់ជាអ្នកទិតៀន គេមិនស្វាគមន៍រូបគាត់ និងពាក្យពិតរបស់គាត់ទេ។ ជួនកាល គាត់បានទទួលរងការត្មះតិះដៀលយ៉ាងសែនឈឺចាប់ និងទទួលគំរាមលាក់មុខខ្លះ ដល់ជីវិតទៀតផង។ ការមិនស្វាគមន៍នេះ កាន់តែកើនឡើងថែមទៀត នៅពេលដែលនិយាយការពិត គឺបដិវត្តន៍ គឺនាំមកនូវការផ្លាស់ប្ដូរ –មែនទែនទៅ ការនិយាយការពិតរបស់គាត់ គឺជាបដិវត្តន៍មែនដែលជាការវិវឌ្ឍន៍មួយត្រូវបានប្រឆាំងទប់ទល់វិញយ៉ាងខ្លាំងក្លា។
ដូចដែលអ្នកនិពន្ធជាតិរុស្សីឈ្មោះ អាឡិចសាន់ឌ័រ សូលសេស្ស៊ីធស៊ីន (Alexander Solzhesitsyn) បាននិយាយថា “អ្នកនិពន្ធដ៏ឆ្នើមឧត្តម គឺជារដ្ឋាភិបាលទីពីរនៅក្នុងប្រទេសខ្លួន”។ ដូច្នេះ លោកបណ្ឌិត កែម ឡី ដែលជាអ្នកនិយាយការពិត ដ៏ឆ្នើមឧត្ដមម្នាក់ ក៏មិនខុសអីពីរដ្ឋាភិបាលទីពីរនៅក្នុងប្រទេសគាត់ឡើយ ដែលជាប្រទេសមួយ មានវប្បធម៌និយាយច្រើនជាងសរសេរ។ គេមិនចូលចិត្តកាន់តែខ្លាំងថែមទៀត ខណៈដែលការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៧ និង ២០១៨ ឈានជិតមកដល់។ ការនិយាយការពិតរបស់បណ្ឌិត កែម ឡី អាចនឹងបំបែរសំឡេងឆ្នោត និងផ្លាស់ប្ដូរជោគវាសនារបស់គណបក្សនយោបាយ ដែលប្រកួតប្រជែងគ្នានោះបាន។ គាត់អាចនឹងទៅជាគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត ជាពិសេសដល់គណបក្សណាដែលកំពុងមានវាសនាទីទើរ អាចលិចអាចអណ្ដែតបំផុត។ គ្រោះថ្នាក់បែបនេះ គឺត្រូវតែកម្ចាត់ចោល។ គេមិនត្រូវទុកឲ្យបណ្ឌិត កែម ឡី និយាយការពិតតទៅទៀតទេ។ គាត់ត្រូវបានគេបាញ់សម្លាប់។ មនុស្សស្លាប់អត់និយាយទេ។
ទោះបីជាបានបាត់បង់មហាបុត្រាដ៏ឆ្នើមម្នាក់ក៏ដោយ ជាតិខ្មែរនៅតែអាច និងគួរតែស្រាវជ្រាវរកឲ្យឃើញ ហើយប្រមូលយកមកវិញនូវកំណប់គតិបណ្ឌិតរបស់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី។ ប៉ុន្តែជាដំបូងជាតិខ្មែរនេះ ត្រូវដោះបំណុលយុត្តិធម៌ដែលខ្លួនជំពាក់គាត់ជាបន្ទាន់ ហើយដើម្បីយុត្តិធម៌នេះ ត្រូវស្វែងរកការពិតទាំងអស់ និងគ្មានអ្វីក្រៅពីការពិតតែប៉ុណ្ណោះ ក្នុងការស៊ើបអង្កេតរបស់ខ្លួនក្នុងករណីឃាតកម្មទៅលើរូបគាត់ ព្រោះថា យុត្តិធម៌មិនអាចមានទេបើគ្មានការពិត។
បន្ទាប់មកជាតិខ្មែរគួរតែពិចារណា និងឲ្យតម្លៃដល់គតិបណ្ឌិតរបស់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី គំនិតរបស់គាត់ គោលការណ៍របស់គាត់ បរិចារកិច្ចរបស់គាត់ និងតម្លៃរបស់គាត់ចំពោះជាតិ។ គាត់គឺជាមនុស្សរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ គាត់ជាអ្នកអប់រំរបស់ពួកគេ ជាសំឡេងរបស់ពួកគេ ជាពន្លឺរស្មីភ្លឺចែងចាំង ជាពន្លឺនៃការពិតរបស់ពួកគេ។ ពន្លឺនេះ មិនត្រូវទុកឲ្យរលត់ជាមួយរូបកាយគាត់ឡើយ។ គេគួរតែធ្វើអ្វីៗ ទាំងអស់ ដើម្បីរក្សាការពារឲ្យបានគង់វង្សនូវអមតភាពរបស់គាត់។
លោកបណ្ឌិត កែម ឡី បានបូជាជីវិតគាត់ដោយមិនគិតពីប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ដើម្បីស្វែងរកការពិត និយាយពាក្យពិតដោយជម្នះរាល់គ្រោះកាចទាំងឡាយ ដើម្បីនិយាយការពិតហើយទាំងនេះគឺសម្រាប់តែជាតិទាំងមូលប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីលើកកម្ពស់អភិបាលកិច្ច និងសុខុមាលភាពដល់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ហើយ និងដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអយុត្តិធម៌ដែលកំពុងយាយីដល់អ្នកទន់ខ្សោយ និងអ្នកក្រីក្រ។ នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយកាលពីឆ្នាំ២០១៤ គាត់បាននិយាយថា គាត់មិនចង់ធ្វើអ្វីទេ គាត់អត់មាន ចង់ធ្វើគណបក្ស អត់មានចង់ធ្វើរដ្ឋាភិបាល អត់មានចង់អង្គុយកៅអីធំ ក្រៅពីការចូលរួមសកម្មភាពសង្គម “រហូតដល់ស្លាប់ទៅក៏ជាមុខតំណែងដ៏វិសេសវិសាលសម្រាប់គាត់"។
ដូច្នេះ ដើម្បីឲ្យក្លាយជាមហានគរដ៏ឆ្នើមមួយ ជាតិខ្មែរត្រូវផ្ដល់កិត្តិយស និងធ្វើបូជនកិច្ចឲ្យបានសមស្របជូនគាត់។ សម្រាប់កិច្ចការនេះ ជាតិខ្មែរគួរសម្លឹងមើលទៅសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលជាមហានគរមួយដ៏ឆ្នើមដើម្បីរៀនអំពីអ្វីដែលប្រទេសនោះបានធ្វើដើម្បីផ្តល់កិត្តិយស និងធ្វើបូជនកិច្ចជូនដល់មហាបុត្រាដ៏ឆ្នើមរបស់គេមួយរូប គឺលោកបណ្ឌិត ម៉ាទីន លូធឺ ឃីង (Martin Luther King Jr.) ដែលជាមេដឹកនាំចលនាទាមទារសិទ្ធិពលរដ្ឋនៅក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំទី១៩៥០ និង ១៩៦០ ដែលលោកបណ្ឌិត កែម ឡី មានដំណើរជីវិត និងភ័ព្វវាសនាស្រដៀងនឹងគាត់ច្រើនណាស់។ មនុស្សទាំងពីរនាក់នេះ សុខចិត្តបូជាជីវិតដើម្បីមូលហេតុដ៏ឧត្ដុង្គឧត្ដម លោក ម៉ាទីន លូធឺ ឃីង សិទ្ធិពលរដ្ឋសម្រាប់ពលរដ្ឋអាមេរិកាំង ស្បែកខ្មៅ និងលោកបណ្ឌិត កែម ឡី អភិបាលកិច្ច សុខុមាលភាព និងយុត្តិធម៌ សម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរ។ មនុស្សទាំងពីរនាក់នេះ បានពុះពារយ៉ាងអង់អាចដោយប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត។ នេះគឺជាគ្រោះកាចធំបំផុតដែលពួកគាត់ទាំងពីរនាក់មានប្រផ្នូលដឹងជាមុន។ មនុស្សទាំងពីរនាក់នេះ ត្រូវបានធ្វើឃាតដោយបាញ់នឹងកាំភ្លើង ហើយមនុស្សទាំងពីរនាក់នេះ គ្មានបន្សល់ទុកអ្វីឲ្យគ្រួសារខ្លួនទាល់តែសោះ។
បើយោងតាមគំរូនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រទេសកម្ពុជា គួរពិនិត្យឲ្យល្អិតល្អន់លើបញ្ហានានា ដែលលោកបណ្ឌិត កែម ឡី បានលើកឡើង ហើយដើម្បីជាបូជនកិច្ចជូនរូបគាត់ ត្រូវធ្វើតាមអនុសាសន៍របស់គាត់ ហើយនិងដោះស្រាយឲ្យបានសមស្រប។ បូជនកិច្ចនេះ នឹងកាន់តែសមស្របថែមទៀត ប្រសិនបើយើងអាចទទួលស្គាល់គាត់ថាជា “អ្នកនិយាយការពិតដ៏ឆ្នើមឧត្ដម”។
នៅក្នុងប្រទេសដែលមានការលោភលន់អត្តទត្ថភាព (គឺការគិតតែប្រយោជន៍ខ្លួនឯងហួសហេតុ) អគតិ (គឺសេចក្ដីលំអៀង) ការប្រកាន់បក្សពួកស្មារតីវង្វេងវង្វាន់ ការភូតកុហក ការនិយាយពាក្យមិនពិត និងការឃោសនា កំពុងតែធ្វើឲ្យគំនិតស្មារតីប្រជាពលរដ្ឋខ្លួនរារែកស្ទាក់ស្ទើរ ច្របូកច្របល់ខូចប្រឡូច និងពុលទៅទៀតផងនោះ ហើយនិងបណ្ដាលឲ្យសីលធម៌ពួកគេធ្លាក់ចុះ ប្រទេសនេះ គួរតែលើកតម្កើងនូវគុណតម្លៃដែលគាត់ប្រកាន់ខ្ជាប់នៅពេលដែលគាត់និយាយពន្យល់គេ។ គុណតម្លៃនេះ គឺការពិត។ ជាតិខ្មែរគួរតែប្រកាន់យកការពិត និងភាពទៀងត្រង់ទុកជាគុណតម្លៃគោលមួយរបស់ជាតិ និងជាគុណធម៌មួយសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ប្រទេសនេះ គួរលើកទឹកចិត្តឲ្យពលរដ្ឋខ្លួនចេះស្វះស្វែងរកការពិត លើកស្ទួយការនិយាយ ការពិត និងការឲ្យតម្លៃទៅលើការពិត ហើយនិងអនុញ្ញាតឲ្យអ្នកស្រាវជ្រាវរកការពិត និងអ្នកនិយាយការពិតមានលំហឯករាជ្យ និងសុខសុវត្ថិភាពមួយសម្រាប់ពួកគេផ្ទាល់។
បូជនកិច្ចជូនលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ដែលបានចូលមរណភាពហើយនោះ និងកាន់តែឧត្តុងឧត្តមឡើងថែមទៀត ប្រសិនបើជាតិខ្មែរអាចរក្សាការពារពន្លឺនៃការពិត ដែលគាត់ជាតំណាងនោះឲ្យនៅតែភ្លឺចែងចាំងរហូតតរៀងទៅ ហើយជាតិខ្មែរគួរតែសាងសង់រូបសំណាក់ធំមួយរបស់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី ទុក ជាស្ដូបអនុស្សាវរីយ៍ដែលជាអវតារតំណាងឲ្យពន្លឺនៃការពិតនេះ និងប្រារព្ធដាក់ឈ្មោះថា “អាទិទេពនៃសច្ចធម៌” ដែលភាសាសំស្ក្រឹតហៅថា “សត្យទេវៈ” ឬបាលីហៅថា “សច្ចទេវៈ” និងភាសាឡាតាំងហៅថា “Veritas” ដោយមានចំណារចារិកភាសិត ២ នៅពីក្រោមរូបសំណាក់នោះថា “យុត្តិធម៌ត្រូវតែមានទោះជាមេឃត្រូវរលំភ្នំត្រូវរលាយក៏ដោយ” ជាភាសាឡាតាំងថា “Fiat Veritas, et pereat mundus” និង “ការពិតត្រូវតែមានទោះជាមេឃត្រូវរលំភ្នំត្រូវរលាយក៏ដោយ” ជាភាសាឡាតាំងថា “Fiat institia, et pereat mundus”។
សោកនាដកម្មនៃការធ្វើឃាតលោកបណ្ឌិត កែម ឡី បានបណ្ដាលឲ្យជាតិខ្មែររួបរួមគ្នារួចហើយ។ បូជនកិច្ចជាតិជូនគាត់ដូចមានស្នើខាងលើ មានតែជួយការរួបរួមគ្នានេះឲ្យបានកាន់តែរឹងមាំថែមទៀតប៉ុណ្ណោះ ហើយបើសម្រេចបានយ៉ាងដូច្នេះមែននោះ មរណភាពដ៏សង្វេគរបស់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី នឹងអាចជាចំណុចផ្លូវបត់មួយទៅរកល្អសម្រាប់ជាតិខ្មែរទាំងមូល។ ការធ្វើយ៉ាងនេះ គឺអាចជួយព្រលឹងលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ឲ្យបានទៅដល់សុគតិភពមិនខានឡើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- ពលរដ្ឋនៅតំបន់បឹងតាមោក ចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅថា ប្រើអំពើហិង្សា
- វៀតណាមព្រមានថា ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោអាចជួយសម្រួលវត្តមានយោធាចិនក្នុងទឹកដីកម្ពុជាកាន់តែជ្រៅ
- ពលរដ្ឋខ្មែរ-អូស្ត្រាលីម្នាក់ ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការវាយដំពីជនមិនស្គាល់មុខមួយក្រុម ពេលទៅលេងស្រុកខ្មែរ
- ក្រសួងដែនដីបានហៅអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីទៅពិភាក្សា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ
- ការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី នៅតាមតំបន់មួយចំនួននៅស្រុកសុរិន្ទ
អត្ថបទពេញនិយម
សង្គម
- ក្រុមគ្រួសារលោក ហ៊ុន សែន បង្កើតកម្មវិធីរាំច្រៀងសប្បាយនៅលើគំនរទុក្ខពលរដ្ឋ
- ក្រុមអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីដាក់ពាក្យប្ដឹង ទៅស្នងការករណីតៃកុងឡានបុរីបើកបុកពួកគាត់
- សារជូនពរឆ្នាំថ្មី ២០២៤
- ពលរដ្ឋចាញ់បោកអ្នកស្រី ឡេង ចាន់ណា ព្រមានឡើងមកតវ៉ានៅមុខផ្ទះលោក ហ៊ុន សែន បើតុលាការខេត្តសៀមរាបពន្យារពេលដោះស្រាយ
- ទិដ្ឋភាពទូទៅ នៃពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ ក្នុងតំបន់អង្គរខេត្តសៀមរាប