អង្គការលីកាដូបារម្ភពីករណីរំលោភសេពសន្ថវៈនៅកំពង់ចាមនិងត្បូងឃ្មុំ
2014.09.11
អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (LICADHO) ប្រចាំនៅខេត្តកំពង់ចាម បានឱ្យដឹងថា នៅដើមឆមាសទី២ ឆ្នាំ២០១៤ គឺមានករណីរំលោភសេពសន្ថវៈនៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ និងខេត្តកំពង់ចាម មានការកើនឡើងច្រើនជាងឆមាសទី១។
ក្នុងរបាយការណ៍បង្ហាញថា ភាគច្រើនជាអនីតិជនដែលត្រូវរំលោភបំពាន ហើយការកើនឡើងនេះ វាអាចធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់គោលនយោបាយភូមិឃុំមានសុវត្ថិភាពរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលទៀតផង។ ចំណែកអាជ្ញាធរខេត្តទាំងពីរវិញ មិនទាន់អាចកំណត់ថា ករណីរំលោភទាំងនោះមានការកើនឡើង ឬយ៉ាងណាទេ?
ករណីរំលោភ បានកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់នៅប៉ុន្មានខែមកនេះ ពិសេសនៅដើមខែឆមាសទី២ ក្នុងឆ្នាំ២០១៤ ដែលធ្វើឱ្យអង្គការលីកាដូ មានការបារម្ភចំពោះការកើនឡើងនោះ។ ការកើនឡើង អាចមកពីកត្តាផ្សេងៗរួមមាន ការរីករាលដាលនូវបច្ចេកវិទ្យាទំនើប ដែលភ្ជាប់ទៅដោយរូបភាព និងវីដេអូអាសអាភាស ឥទ្ធិពលគ្រឿងស្រវឹង និងថ្នាំញៀន ជាដើម។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (LICADHO) ខេត្តកំពង់ចាម លោក ប៊ូ វីរៈ មានប្រសាសន៍ថា ភាគច្រើននៃការរំលោភទាំងនោះ គឺកើតឡើងនៅតាមទីជនបទដាច់ស្រយាល ពិសេស គឺគ្រួសារក្រីក្រ។ ហើយភាគច្រើននៃជនរងគ្រោះ គឺជាប្រភេទអនីតិជនដែលធ្វើឱ្យខាងសង្គមស៊ីវិលមានការបារម្ភចំពោះបញ្ហានេះ។
លោក ប៊ូ វីរៈ៖ «យើងឃើញថា ករណីបែបនេះយើងក៏មានការព្រួយបារម្ភខ្លាំងដែរ ទៅលើផ្នែកច្បាប់ មិនដឹងថាជនល្មើសមួយចំនួនដែលតុលាការផ្ដន្ទាទោសនោះ ត្រូវបានចាប់ខ្លួនរួចនៅទេ។ ហើយមួយចំណែកទៀត សង្គមស៊ីវិលមានការព្រួយបារម្ភណាស់ ដោយឡែកឆ្នាំនេះ ឆមាសទីពីរហ្នឹងមានការកើនឡើងលើសពីឆមាសទីមួយបាទ»។
ក្នុងរបាយការណ៍បង្ហាញថា ចាប់តាំងពីខែមករា មកទល់ខែមិថុនា នៃឆមាសទីមួយឆ្នាំ២០១៤ គឺមានករណីរំលោភសេពសន្ថវៈចំនួន ៦ករណី ក្នុងនោះ គឺជាកុមារ ឬអនីតិជនទាំងអស់។ ចំណែកឯដើមខែនៃឆមាសទីពីរ គឺគិតចាប់ពីខែកក្កដា ដល់ដើមខែកញ្ញា គឺមានករណីរំលោភរហូតដល់ទៅ ១៧ករណី ក្នុងនោះស្ត្រី ៥ករណី និងកុមារ ១២ករណី។ ក្នុងរបាយការណ៍ក៏បានបង្ហាញទៀតថា នៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ មានចំនួនករណីរំលោភនេះ ច្រើនជាងខេត្តកំពង់ចាម។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលដដែលបន្ថែមថា តួលេខនេះអាចខុសគ្នាទៅនឹងតួលេខរបស់អាជ្ញាធរ ឬសមត្ថកិច្ច ហើយក៏មានទិន្នន័យខ្លះត្រូវបាត់បង់ ដោយសារតែមានការសម្របសម្រួលគ្នារវាងជនរងគ្រោះ និងជនល្មើស ហើយមានខ្លះទៀត ជនរងគ្រោះមិនចង់ឱ្យគេដឹងឮពីបញ្ហាដែលខ្លួនជួបប្រទះទាក់ទងនឹងការរំលោភ ទើបមិនហ៊ានប្ដឹងទៅខាងសមត្ថកិច្ច ឬអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស។ លោកបន្តថា មូលហេតុដែលភាគច្រើននៃករណីរំលោភទាំងនោះ កើតឡើងនៅតំបន់ដាច់ស្រយាល គឺទាក់ទងនឹងកត្តាជីវភាពរបស់ជនរងគ្រោះ និងកត្តាទីកន្លែងអំណោយផលដល់ជនល្មើសផង។
លោកយល់ថា ក្រៅពីបញ្ហាប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលមានភាពស្រើបស្រាល ជ្រាបចូលដល់ស្រទាប់យុវជន និងឥទ្ធិពលគ្រឿងស្រវឹងនោះ ប៉ុន្តែវប្បធម៌និទ្ទណ្ឌភាពនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា ក៏អាចធ្វើឱ្យបញ្ហានេះនៅតែកើតមានឡើងដែរ៖ «ចំពោះខ្ញុំផ្ទាល់ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ឬអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ត្រូវតែប្រឹងប្រែងលុបបំបាត់អាការសម្របសម្រួល ឬសម្រុះសម្រួលក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ នូវរឿងព្រហ្មទណ្ឌ។ ព្រោះថាបើយើងនៅតែធ្វើបែបនេះ អ៊ីចឹងច្បាប់អត់មានន័យអីទេ! ច្បាប់ គឺនៅតែជាច្បាប់ ចំណែកឯជនសង្ស័យនៅតែរួចខ្លួនរហូត»។
ទាក់ទងការលើកឡើងនេះ ស្នងការនគរបាលខេត្តត្បូងឃ្មុំ លោក ម៉ៅ ពៅ មានប្រសាសន៍ដោយខ្លីនៅថ្ងៃទី១១ កញ្ញា ថា ចំពោះការកើនឡើង ឬមិនកើនឡើងនោះ គឺខាងអាជ្ញាធរខេត្តត្បូងឃ្មុំ ពិបាកកំណត់ណាស់ ពីព្រោះខេត្តនេះទើបតែបង្កើតឡើងថ្មី។ ដូចនេះ មិនមានទិន្នន័យណាមួយ ដើម្បីយកមកប្រៀបធៀបគ្នាឡើយ។ ម្យ៉ាងទៀត ករណីខ្លះអាចជាការព្រមព្រៀងគ្នារវាងភាគីទាំងពីរ ប៉ុន្តែនៅពេលក្រោយមិនចុះសម្រុងគ្នាទៅ ក៏អាចចោទភាគីម្ខាងថាជាការរំលោភដែរ ប៉ុន្តែករណីបែបនេះ គឺមិនអាចយកមកដាក់បន្ទុកថាជាករណីរំលោភបានទេ៖ «ក្នុងករណីដែលរំលោភដោយជាក់ស្តែង ដូចថាទៅលើអនីតិជនលើអីហ្នឹង ក្នុងប៉ុន្មានករណីកន្លងមកនេះ វាគឺជាធាតុផ្សំ។ បទល្មើសរំលោភវាមានជាក់ស្តែងមកអ៊ីចឹង។ ដោយឡែកមួយចំនួនទៀត យើងមិនបានចាត់ទុកជាបទល្មើសសេពសន្ថវៈទេ។ អ៊ីចឹងសូមលោកមេត្តាជ្រាបអ៊ីចឹង។ ដូចនេះ យើងមិនអាចមានតួលេខណាដែលយើងអាចយកធៀបថាបទល្មើសកើន ឬក៏ចុះនោះទេ»។
ចំណែកឯស្នងការនគរបាលខេត្តកំពង់ចាម វិញ លោក ប៉ែន រ័ត្ន មានប្រសាសន៍ថា លោកក៏មិនទាន់អាចឆ្លើយបានដែរថា មានការកើនឡើង ឬថយចុះនោះ ពីព្រោះលោកកំពុងធ្វើដំណើរបំពេញបេសកកម្មនៅភ្នំពេញ ប៉ុន្តែលោកនៅចាំបានថា ប្រហែលជាមិនមានការកើនឡើងច្រើនឡើយ ពីព្រោះករណីចោរកម្ម ថ្នាំញៀន រួមទាំងរំលោភសេពសន្ថវៈផងនៅក្នុងខេត្តកំពង់ចាម ស្ទើរតែលែងមានទៅហើយ ហើយករណីរំលោភខ្លះនោះ គឺមិនទាក់ទងនឹងការប្រើប្រាស់ថ្នាំញៀននោះទេ។
លោក ប៉ែន រ័ត្ន៖ «ករណីរំលោភនៅខេត្តកំពង់ចាម មិនពាក់ព័ន្ធនឹងថ្នាំញៀនទេ។ វាច្រើនតែជាកត្តារំលោភរបៀបមនុស្សចាស់ជាមួយក្មេង។ អារឿងក្មេងចាប់ក្មេង វាដូចជាអត់មានផងៗ ហើយខ្ញុំរាល់បទល្មើសដែលចាប់បាន សូម្បីតែគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ក៏ដោយ អ្នកបើកបរក៏ខ្ញុំឱ្យធ្វើតេស្ដទឹកនោម ដើម្បីរកសារធាតុញៀនដែលមាននៅក្នុងខ្លួន សម្រាប់បន្ថែមស្ថានទម្ងន់ទោស។ ប៉ុន្តែដូចជាមិនជួបប្រទះ ប៉ុន្តែដូចជាចោរលួចម៉ូតូលួចអីហ្នឹង ក្រែងមានពាក់ព័ន្ធមានសារធាតុញៀននៅក្នុងខ្លួន»។
ស្នងការដដែលបន្ថែមថា កាលពីខេត្តកំពង់ចាម មិនទាន់បែងចែក ករណីចោរកម្ម គ្រឿងញៀន ប្លន់សម្លាប់ គឺច្រើនតែកើតមាននៅស្រុកចំនួនពីរ គឺស្រុកមេមត់ និងស្រុកពញាក្រែក។ ចំណែកឯស្រុកអូររាំងឪ ក៏ត្រូវបានយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ដែរ។ ប៉ុន្តែក្រោយពេលបំបែកខេត្តទៅ ចំពោះខេត្តកំពង់ចាម បញ្ហាទាំងនោះមានការថយចុះយ៉ាងច្រើន។ លោកបញ្ជាក់ថា អាជ្ញាធរខេត្តនៅតែខិតខំផ្សព្វផ្សាយអំពីគោលនយោបាយភូមិឃុំមានសុវត្ថិភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល ទៅថ្នាក់មូលដ្ឋាន និងប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ ឱ្យយល់កាន់តែច្បាស់។ លើសពីនេះទៀត សមត្ថកិច្ចទាំងអស់ គប្បីធ្វើខ្លួនឱ្យស្និទ្ធជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានគ្រប់គ្រាន់តាមតម្រូវការចាំបាច់របស់ពួកគាត់ និងដើម្បីចូលរួមចំណែករក្សាសុខសន្តិភាពក្នុងសង្គមទាំងមូល។
ដោយឡែក លោក ប៊ូ វីរៈ ផ្តល់អនុសាសន៍ថា ដើម្បីទប់ស្កាត់លើបញ្ហារំលោភសេពសន្ថវៈនេះ អាជ្ញាធរគប្បីពង្រឹងក្នុងការអនុវត្តច្បាប់ឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ពិសេសលុបបំបាត់ឱ្យបាននូវវប្បធម៌និទ្ទណ្ឌភាព ឬការសម្របសម្រួលណាមួយទៅលើបទល្មើសផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌ។ បន្ថែមពីនេះទៀត គប្បីផ្សព្វផ្សាយពីគោលនយោបាយរដ្ឋ រួមនឹងច្បាប់ដែលពាក់ព័ន្ធលើបញ្ហាទាំងនោះ ទៅដល់ថ្នាក់ក្រោមជាតិឱ្យបានទូលំទូលាយ សម្រាប់អនុវត្ត ពីព្រោះការអនុវត្តច្បាប់បានត្រឹមត្រូវ គឺអាចកាត់បន្ថយនូវសកម្មភាពទាំងឡាយរបស់ជនប្រព្រឹត្តិល្មើស៕