វិស័យឯកជនបារម្ភពីបញ្ហាអស្ថិរភាពសង្គមនិងនយោបាយ
2014.07.19
សកម្មភាពកម្មកររោងចក្រហារតាធ្វើបាតុកម្មដុតកង់ម៉ូតូ នៅមុខរោងចក្រហារតា (Harta) ស្ថិតក្នុងសង្កាត់ចោមចៅ ខណ្ឌពោធិ៍សែនជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី១៩ មិថុនា ឆ្នាំ២០១៤។
សហគ្រាសខ្នាតតូច និងមធ្យម និងសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា បានអះអាងថា ស្ថិរភាពនយោបាយជាកត្តាទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគបរទេស និងលើកស្ទួយបរិយាកាសប្រកបអាជីវកម្មនៅកម្ពុជា។ ផ្ទុយទៅវិញ បញ្ហាសង្គមដូចជា ការតវ៉ាប្រឆាំងនានា និងភាពជាប់គាំងនយោបាយដែលកំពុងកើតឡើងនាពេលបច្ចុប្បន្ន បានបង្កការរំខានដល់សកម្មភាពអាជីវកម្ម និងបន្ថយដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៤ នេះ។
ក្រោមការឃ្លាំមើលវិស័យរោងចក្រកាត់ដេរកម្ពុជា របស់កម្មវិធីរោងចក្រកាន់តែប្រសើរនៃអង្គការអន្តរជាតិខាងការងារ (ILO) នៅឆ្នាំ២០១៤ បានបង្ហាញថា រោងចក្រកាត់ដេរចំនួន ៣០ ក្នុងចំណោមរោងចក្រជិត ៥០០ មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើហិង្សា និងមានកម្មកររាប់រយនាក់បានបាត់បង់ការងារ ដោយសារតែការចូលរួមធ្វើបាតុកម្មកន្លងមក។
ការតវ៉ាប្រឆាំងរវាងកម្មកររោងចក្រ កូដកម្មបុគ្គលិកនៅតាមសហគ្រាសនានា បានកើតមានឡើងជាបន្តបន្ទាប់នៅស្ថានការណ៍ក្រោយការបោះឆ្នោត។ ការតវ៉ាទាំងនោះ បណ្ដាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ របួស និងមួយចំនួនត្រូវចាប់ខ្លួន។ ការចាប់ខ្លួន និងអ្នករងគ្រោះភាគច្រើន គឺមកពីក្រុមអ្នកដែលទាមទាររកភាពអយុត្តិធម៌ និងការកេងប្រវ័ញ្ចនានាពីសំណាក់ថៅកែ អ្នកគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុន ឬរោងចក្រ និងរដ្ឋាភិបាល។
បច្ចុប្បន្ន រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានចាប់ខ្លួនតំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតមកពីគណបក្សប្រឆាំងមួយចំនួន ដែលក្រុមតំណាងរាស្ត្រទាំងអស់នោះទាមទារ មានការបើកទីលានប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ និងទាមទារឲ្យកម្ពុជា គោរព និងអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យកាន់តែល្អប្រសើរជាងមុន។
បញ្ហាទាំងអស់នេះ មិនត្រឹមតែប៉ះពាល់ដល់ក្រុមអ្នកតវ៉ាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាបានប៉ះពាល់បន្តដល់សហគ្រាស និងផលិតកម្ម ដែលកំពុងប្រតិបត្តិការនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ អ្នករកស៊ីមួយចំនួន បានអះអាងថា ភាពជាប់គាំងនយោបាយនាពេលនេះ បានបន្ថយដល់សកម្មភាពវិនិយោគ ឬមានភាពរារែកនៅក្នុងការបណ្ដាក់ទុនពង្រីកអាជីវកម្មរបស់ខ្លួនបន្ថែម។
អគ្គនាយកសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា លោកឧកញ៉ា ងួន ម៉េងតិច បានអះអាងថា ភាពជាប់គាំងនយោបាយ ឬការធ្វើបាតុកម្មនានា ពិតជាបានរំខានដល់ការធ្វើពាណិជ្ជកម្មនៅកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែ ស្ថានភាពជាប់គាំងនយោបាយនាពេលនេះ មិនទាន់ប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរនៅឡើយ។ លោកបានបញ្ជាក់ទៀតថា ប្រសិនបើអ្នកធ្វើបាតុកម្មចេះតែបន្តសកម្មភាពរបស់ខ្លួន អាចធ្វើឲ្យអ្នកវិនិយោគធុញទ្រាន់ ដែលអាចឈានដល់ដកទុនវិនិយោគនៅពេលខាងមុខ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកវិនិយោគ និងពាណិជ្ជករមួយចំនួន ហាក់មានវិធានការផ្ទាល់ខ្លួននៅឡើយ ដើម្បីទប់ទល់នឹងបញ្ហានានាដែលកើតចេញពីស្ថានការណ៍ក្រោយការបោះឆ្នោត៖ «សំឡេង»។
បន្ថែមលើនេះ ប្រធានសមាគមសហគ្រាសខ្នាតតូច និងមធ្យម លោកឧកញ៉ា តែ តាំងប៉ បានឲ្យដឹងថា ស្ថានភាពសហគ្រាសខ្នាតតូច និងមធ្យម មិនប៉ះពាល់អ្វីធ្ងន់ធ្ងរឡើយ ដោយសារតែផលិតកម្មរបស់សហគ្រាសទាំងនោះបានតិចតួច បើធៀបនឹងតម្រូវការជាក់ស្ដែង។
ប៉ុន្តែ ការរកឃើញដោយស្ថាប័នស្រាវជ្រាវ និងអ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចមួយចំនួន បានអះអាងថា ស្ថានភាពនយោបាយ ការតវ៉ាប្រឆាំងនានា ត្រូវមានការចូលរួមដោះស្រាយពីភាគីរដ្ឋាភិបាល និងពាណិជ្ជករ ដើម្បីកាត់បន្ថយភាពវឹកវរក្នុងសង្គម។ ការមិនអើពើរបស់ក្រុមអ្នកវិនិយោគ និងពាណិជ្ជករទាំងនោះ អាចក្លាយជាហានិភ័យធ្ងន់ធ្ងរ រាំងស្ទះដល់ការអភិវឌ្ឍសង្គម និងអាជីវកម្ម។
របាយការណ៍ហានិភ័យសកលប្រចាំឆ្នាំ២០១៤ បានបង្ហាញថា អស្ថិរភាពសង្គម និងនយោបាយធ្ងន់ធ្ងរ ជាហានិភ័យមួយធ្វើឲ្យបាត់ទំនុកចិត្តលើអ្នកដឹកនាំប្រទេស។ បញ្ហានេះ នឹងធ្វើឲ្យប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ បង្កឲ្យមានអំពើហិង្សា និងជម្លោះប្រដាប់អាវុធ ដូចដែលធ្លាប់បានកើនឡើងនៅប្រទេសមួយចំនួនលើពិភពលោក។
របាយការណ៍ដដែលបានក្រើនរំឭកដល់ពាណិជ្ជករ និងរដ្ឋាភិបាល បង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្នាបន្ថែមទៀត ដើម្បីរកវិធានការដោះស្រាយហានិភ័យទាំងនេះ មានន័យថា ពាណិជ្ជករមិនត្រូវគិតរឿងអាជីវកម្ម ហើយអ្នកនយោបាយគិតរឿងនយោបាយនោះទេ។
អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចឯករាជ្យ លោក ស្រី ចន្ធី មានប្រសាសន៍ថា ការអូសបន្លាយនៃភាពជាប់គាំងនយោបាយនៅស្ថានការណ៍ក្រោយការបោះឆ្នោត ពិតជាប៉ះពាល់ដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងប៉ះពាល់ដល់អ្នករងគ្រោះ។ លោកបញ្ជាក់ថា អ្នកដែលប៉ះពាល់ខ្លាំងជាងគេ គឺក្រុមអ្នកតវ៉ា។ ទោះបីជាក្រុមអ្នកតវ៉ាមានគោលបំណងផ្សេងគ្នា ឬស្ថិតនៅដាច់ពីគ្មានក៏ដោយ ប៉ុន្តែនិន្នាការនេះ អាចក្លាយជាទ្រង់ទ្រាយធំ ពិបាកនឹងគ្រប់គ្រងនៅពេលអនាគត៖ «សំឡេង»។
លោក ស្រី ចន្ធី បានបញ្ជាក់ថា សម្ពាធនយោបាយនាពេលបច្ចុប្បន្ន រហូតបង្កឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ និងការចាប់ចងមន្ត្រីគណបក្សនយោបាយ អាចជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់រដ្ឋាភិបាលចង់ពន្លឿននៃការចរចា និងដោះស្រាយភាពជាប់គាំងនយោបាយ។
ប៉ុន្តែ ការអូសបន្លាយបញ្ហាសង្គមនាពេលបច្ចុប្បន្ន បានប៉ះពាល់ជាបណ្ដើរៗដល់សកម្មភាពអាជីវកម្ម និងការវិនិយោគលើគ្រប់វិស័យ ដោយចាប់ផ្ដើមពីការវិនិយោគ និងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ទំហំនៃការថយចុះកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា គឺអាស្រ័យលើរយៈពេលនៃការជាប់គាំងនោះដែរ។
របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំរបស់ធនាគារពិភពលោក និងធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ប្រចាំកម្ពុជា បានព្យាករស្រដៀងគ្នាថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា នឹងថយចុះក្រោម ៧% នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៤ បើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៣៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- វៀតណាមព្រមានថា ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោអាចជួយសម្រួលវត្តមានយោធាចិនក្នុងទឹកដីកម្ពុជាកាន់តែជ្រៅ
- ពលរដ្ឋនៅតំបន់បឹងតាមោក ចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅថា ប្រើអំពើហិង្សា
- អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញមិនអនុញ្ញាតឱ្យបក្សកម្លាំងជាតិធ្វើបាតុកម្ម នៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ
- ក្រសួងដែនដីបានហៅអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីទៅពិភាក្សា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ
- ពលរដ្ឋខ្មែរ-អូស្ត្រាលីម្នាក់ ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការវាយដំពីជនមិនស្គាល់មុខមួយក្រុម ពេលទៅលេងស្រុកខ្មែរ
