នីតិវិធីនិងលទ្ធភាពដែលជនបរទេសអាចក្លាយជាពលរដ្ឋខ្មែរ
2012.08.30
ក្រៅពីបញ្ជាក់ថា តើជនណាខ្លះចាត់ទុកថា មានសញ្ជាតិខ្មែរពីកំណើត ក្នុងជំពូកទី២ ជនណាខ្លះដែលចាត់ទុកថា មានសញ្ជាតិខ្មែរដោយអាពាហ៍ពិពាហ៍ ក្នុងជំពូកទី៣ ច្បាប់នោះមានចែងអំពីសញ្ជាតូបនីយកម្ម ឬការចូលសញ្ជាតិជាខ្មែររបស់ជនបរទេសក្នុងជំពូកទី៤។
តើសញ្ជាតូបនីយកម្ម ឬការចូលសញ្ជាតិខ្មែរនោះ តម្រូវឲ្យមនុស្សម្នាក់ធ្វើយ៉ាងដូចម្ដេចខ្លះ?
ច្បាប់ស្ដីអំពីសញ្ជាតិចាត់ទុកខ្មែរដែលកើតលើទឹកដីខ្មែរពីមាតាបិតាខ្មែរថា ជាពលរដ្ឋខ្មែរ។ ចំពោះជនបរទេសដែលបានរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ជាមួយនឹងដៃគូជាជនជាតិខ្មែរ ក៏អាចសុំចូលសញ្ជាតិខ្មែរបានដែរ។
មាត្រា៧ ជំពូកទី៤ នៃច្បាប់ស្ដីអំពីសញ្ជាតិចែងថា ជនបរទេសអាចសុំចូលសញ្ជាតិខ្មែរបាន ដោយសញ្ជាតូបនីយកម្ម ពោលគឺតាមរយៈការដាក់ពាក្យសុំប្ដូរពីសញ្ជាតិដើមមកសញ្ជាតិខ្មែរ។ ប៉ុន្តែច្បាប់ចែងថា សញ្ជាតូបនីយកម្មមិនមែនជាសិទ្ធិរបស់អ្នកស្នើសុំឡើយ គឺជាការអនុគ្រោះរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ។ ដើម្បីសុំសញ្ជាតូបនីយកម្ម ឬអាចចូលសញ្ជាតិខ្មែរបាន ជនបរទេសទូទៅត្រូវបំពេញលក្ខខ័ណ្ឌមួយចំនួន។
ក្នុងមាត្រា៨ ជំពូកទី៤ ជនបរទេសត្រូវ៖
១. មានលិខិតបញ្ជាក់ថា មានគំនិតមារយាទ និងសីលធម៌ល្អ ចេញដោយមេឃុំ ឬចៅសង្កាត់នៃទីលំនៅរបស់ខ្លួន។
២. មានលិខិតថ្កោលទោសបញ្ជាក់ថា ពុំដែលមានទោសពីបទព្រហ្មទណ្ឌណាមួយ។
៣. មានលិខិតបញ្ជាក់ថា ជននោះមានទីលំនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ហើយស្នាក់នៅជាប់ចំនួនប្រាំពីរឆ្នាំ ដោយគិតពីថ្ងៃដែលបានទទួលប័ណ្ណស្នាក់នៅ ដែលចេញឲ្យក្នុង
ក្របខ័ណ្ឌនៃច្បាប់ស្ដីអំពីអន្តោប្រវេសន៍។
៤. មានទីលំនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នៅពេលដាក់ពាក្យសុំសញ្ជាតូបនីយកម្ម។
៥. ចេះនិយាយភាសាខ្មែរ ចេះអក្សរខ្មែរ និងយល់ដឹងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរខ្លះៗ ហើយបង្ហាញភស្តុតាងច្បាស់ថា ខ្លួនអាចរស់នៅក្នុងសង្គមខ្មែរបានដោយសុខដុម ព្រមទាំងទទួលបាន
នូវទំនៀមទម្លាប់ និងប្រពៃណីល្អរបស់ខ្មែរ។
៦. មានបញ្ញា និងកាយសម្បទាដែលមិននាំឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ ឬនាំឲ្យមានបន្ទុកដល់ជាតិ។
ដោយឡែកពីនោះ មាត្រា១០ ជំពូកទី៤ ចែងថា ជនបរទេសទាំងឡាយអាចសុំសញ្ជាតិខ្មែរបានបើបានទទួលលិខិតអនុញ្ញាតឲ្យវិនិយោគពីក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា ហើយដែលបានអនុវត្តគម្រោងជាក់ស្ដែង ចំណាយទុនចំនួនចាប់ពី មួយពាន់ពីរយហាសិបលានរៀល (១.២៥០.០០០.០០០ ឬ= $304,500) ឡើងទៅ រយៈពេលស្នាក់នៅត្រូវបានលើកលែង។
មាត្រា១១ វិញ ក្នុងជំពូកទី៤ ដដែលចែងថា ចំពោះជនបរទេសដែលពុំមានលិខិតអនុញ្ញាតពីក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា តែបានទទួលការអនុញ្ញាតត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ហើយចំណាយទុនចាប់ពីមួយពាន់ពីររយហាសិបលានរៀល (១.២៥០.០០០.០០០ ឬ=$304,500) ឡើងទៅ ក៏ត្រូវបានលើកលែងរយៈពេលនៃការស្នាក់នៅដែរ។
ឆ្លើយតបទៅនឹងការព្រួយបារម្ភពីសាធារណជនខ្មែរដែលថា វិធីនេះអាចបើកឱកាសឲ្យជនបរទេសខិលខូច តែមានលុយកាក់អាចប្រើដើម្បីស្វែងរកសញ្ជាតិខ្មែរនោះ លោក សុក សំអឿន ប្រធានអង្គការក្រុមអ្នកច្បាប់ការពារសិទ្ធកម្ពុជាបំភ្លឺថា បើមើលទៅឃើញដូចជាស្រួល ហើយអាចមានជនឧក្រិដ្ឋខ្លះឆ្លៀតទាញផលពីច្បាប់នេះដូច្នោះមែន ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលក៏មានអំណាចបដិសេធសំណើរបស់គេបានដែរ។
លោក សុក សំអឿន៖ «បើយើងមើលពីច្បាប់ហ្នឹង ពិតមែនចែងអ៊ីចឹងមែន ប៉ុន្តែមិនមែនថា ឲ្យប៉ុណ្ណឹងហើយ ត្រូវតែចូលភ្លាមអ៊ីចឹងទេ។ មានន័យថា រាជរដ្ឋាភិបាលអាចធ្វើសេចក្ដីសម្រេចចិត្តបានថា អាចឲ្យ ឬមិនឲ្យ។ ដូច្នេះវាមានចំណងត្រង់ចំណុចហ្នឹងដែរ តែគ្រាន់តែបញ្ហាថា បើយើងមិនតឹងតែងពេកទេ ការចូលវាចេះតែធូរ។ រដ្ឋាភិបាលអាចពិចារណា។ បើយកមកនាំតែឲ្យមានបញ្ហា នាំឲ្យកើនបទល្មើស នាំឲ្យខូចសណ្ដាប់ធ្នាប់ នាំឲ្យខូចនយោបាយ ថ្វីត្បិតតែច្បាប់ចែងមិនច្បាស់មែន រដ្ឋាភិបាលអាចកំណត់បាន។ ខ្ញុំគិតថា បើកំណត់វាល្អជាង»។
ក្នុងមាត្រា១៦ ជំពូកទី៤ ច្បាប់ស្ដីអំពីសញ្ជាតិមានចែងថា សញ្ជាតូបនីយកម្មដែលផ្ដល់ចំពោះជនណាម្នាក់ ត្រូវសម្រេចដោយព្រះរាជក្រឹត្យ ហើយបែបបទ និងនីតិវិធីនៃការសុំសញ្ជាតូបនីយកម្ម ត្រូវកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកមេធាវី សុក សំអឿន បន្ថែមថា ក្នុងករណីដែលច្បាប់មិនមានចែងច្រើនក្នុងរឿងហ្នឹង មន្ត្រីក្រសួងមន្ទីរតែម្ដងដែលទទួលខុសត្រូវផ្ទាល់៖ «ក្នុងច្បាប់យើង អត់មានកំណត់អីឲ្យច្រើនជាងហ្នឹង។ ថ្វីត្បិតអ៊ីចឹងមែនក៏ដោយ ដោយសារតែរាជរដ្ឋាភិបាលថាដាក់ក្នុងច្បាប់ហ្នឹងថាសម្រេចអ៊ីចឹងបានខ្ញុំគិតថា ក្រសួង ឬរដ្ឋាភិបាល អាចកំណត់លក្ខខ័ណ្ឌអីផ្សេងៗ»។
ជំពូកទី៤ មាត្រា១២ នៃច្បាប់ស្ដីអំពីសញ្ជាតិមានចែងថា ជនបរទេសណាដែលបានធ្វើអំណោយជាប្រាក់ដល់ថវិកាជាតិចាប់ពីមួយពាន់លានរៀល (១.០០០.០០០.០០០) ឡើងទៅសម្រាប់ជាផលប្រយោជន៍ដល់ការស្ដារ និងកសាងសេដ្ឋកិច្ចនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ជនបរទេសនោះ អាចធ្វើពាក្យសុំចូលសញ្ជាតិខ្មែរបាន ក្នុងករណីដែលជននោះ បានបំពេញលក្ខខ័ណ្ឌមួយចំនួនក្នុងមាត្រា៨។
មកទល់ពេលនេះពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើនបានដឹងថា យ៉ាងតិចបរទេសពីររូប គឺតារាភាពយន្តហូលីវូដ (Hollywood) អ្នកស្រី អែនជេលីណា ជោលី (Angelina Jolie) ជាជនជាតិអាមេរិកាំង និង អ្នកស្រីបណ្ឌិត ហេឡិន ចាវីស (Helen Jarvis) មន្ត្រីក្នុងសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម ជាជនជាតិអូស្ត្រាលី ដែលមានកិត្តិយសបានទទួលសញ្ជាតិជាខ្មែរ។
ទាក់ទងនឹងការផ្ដល់កិត្តិយស ផ្ដល់សញ្ជាតិខ្មែរដល់អ្នកស្រី អែនជេលីណា ជោលី លោកឧត្ដមសេនីយ៍ ខៀវ សុភ័គ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ មានប្រសាសន៍អំពីហេតុផល និងបែបបទនៃការផ្ដល់សញ្ជាតិខ្មែរជូនអ្នកស្រីនោះ៖ «នៅស្រុកយើង បើមានដូចអ្នកស្រី អែនជេលីណា ជោលី កាន់តែច្រើន កាន់តែល្អ។ អ្នកស្រីជាឯកអគ្គរដ្ឋទូតអ.ស.បមួយ ការពារព្រៃឈើ ការពារធនធានធម្មជាតិរបស់យើង។ មានតែព្រះករុណាជាអម្ចាស់ជីវិតតម្កល់លើត្បូងទេ ដែលមានសិទ្ធិផ្ដល់សញ្ជាតិតាមសំណើរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃរាជរដ្ឋាភិបាល។ ជាសិទ្ធិមួយផ្ដាច់មុខរបស់ព្រះករុណាតែម្ដង»។
លោកឧត្ដមសេនីយ៍ ខៀវ សុភ័គ មានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា នៅពេលជនបរទេស បានទទួលសញ្ជាតិតាមព្រះរាជក្រឹត្យរបស់ព្រះមហាក្សត្រហើយ មានសិទ្ធិគ្រប់បែបយ៉ាង ដូចពលរដ្ឋខ្មែរទូទៅ រួមទាំងសិទ្ធិកាន់លិខិតឆ្លងដែនខ្មែរផង៖ «ឲ្យតែមានព្រះរាជក្រឹត្យហើយ យើងត្រូវតែទទួលអនុវត្ត។ បានទទួលព្រះរាជក្រឹត្យហើយជាស្វ័យប្រវត្ត លោកមានសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លី មានសិទ្ធិកាន់កាប់ទ្រព្យសម្បត្តិដូចពលរដ្ឋដទៃទាំងអស់។ លោកមានសិទ្ធិកាន់លិខិតឆ្លងដែនពលរដ្ឋចេញដោយក្រសួងមហាផ្ទៃ។ ពេលដែលមានសិទ្ធិជាពលរដ្ឋខ្មែរហើយ ក្រសួងមហាផ្ទៃត្រូវតែចេញជូនដោយស្វ័យប្រវត្ត។ ច្បាប់បានចែងហើយ ពលរដ្ឋគ្រប់រូបមានសិទ្ធិកាន់លិខិតឆ្លងដែនដូចគ្នា»។
ការសុំសញ្ជាតិខ្មែរតាមវិធីច្បាប់ដូចមានចែងក្នុងច្បាប់សញ្ជាតិ សម្រាប់ជនដែលពុំមានកំណើតដើមលើទឹកដីខ្មែរ ពោលគឺដូចជា ពុំមានឪពុកម្ដាយជាខ្មែរពីកំណើត ពុំបានរៀបការនិងពលរដ្ឋខ្មែរជាដើម។ល។ មានជនបរទេសខ្លះត្រូវបានរដ្ឋអំណាចខ្មែរទទួលស្គាល់ស្របច្បាប់ តាំងពីចេញអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសំគាល់ខ្លួនជាខ្មែរឲ្យរហូតដល់ចូលសញ្ជាតិជាខ្មែរ ដោយមិនចាំបាច់ប្រតិបត្តិឲ្យត្រឹមត្រូវតាមធរមានបញ្ញត្តិឡើយ។
បុរសម្នាក់មានដើមកំណើតពីកម្ពុជាក្រោម ដែលមានពិសោធន៍ផ្ទាល់អំពីរបៀបបែបបទក្នុង ការសុំសញ្ជាតិខ្មែរ បានរៀបរាប់ដោយសុំមិនបញ្ចេញអត្តសញ្ញាណថា មន្ត្រីរាជការខ្មែរមួយចំនួន ជាអ្នកបង្កលក្ខណៈឲ្យជនបរទេសមិនគោរពច្បាប់ ជួយសម្រួលឲ្យវាងច្បាប់ខ្មែរបច្ចុប្បន្ន នេះដោយប្រើលុយជាច្រើនរយដុល្លារ ដើម្បីធ្វើអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណមួយ៖ «ជនជាតិវៀតណាមភាគច្រើនចូលសញ្ជាតិខ្មែរ បើចូលតាមច្បាប់ចូលអត់កើតទេ។ ភាគច្រើនចូលតាមរបៀបពុករលួយ គំនាបពីរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម។ អ្នកណាក៏ដឹងដែរ ប្រទេសយើងមិនមាននីតិរដ្ឋអ្វីទេ សូម្បីតែរដ្ឋាភិបាលប្រកែកយ៉ាងណាក៏ដោយ គ្រាន់តែឲ្យលុយប្ដូរឈ្មោះ ប្ដូរត្រកូលទៅជាខ្មែរ ធ្វើបន្លំយកតែម្ដង។ មានឃើញជាក់ស្ដែង ជនជាតិវៀតណាម គេមានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ មានសៀវភៅគ្រួសារ មានលិខិតឆ្លងដែនអីចឹងណា៎។ ធ្លាប់ឮជនជាតិវៀតណាម និយាយថា បីរយដុល្លារ»។
ក្រៅពីបញ្ហាស៊ីសំណូកសូកប៉ាន់ជាប្រាក់ បុរសនោះបញ្ជាក់ថា ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមមួយចំនួននៅពេលសុំចូលសញ្ជាតិខ្មែរមានការលំបាក ព្រោះមានគំនាបពីរដ្ឋាភិបាលក្រុងហាណូយ មកលើរាជរដ្ឋាភិបាលឲ្យសម្រួលដល់ជនជាតិវៀតណាម ប៉ុន្តែរឹតត្បិតលើពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម៖ «បើតាមច្បាប់ ខ្មែរកម្ពុជាក្រោមងាយស្រួលជាងគេបំផុត។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញយើងយកតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញកាលសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយម។ អ្នកតាក់តែងច្បាប់មានការយោគយល់ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ហើយអ្នកតាក់តែងច្បាប់កាលនោះ ក៏ដូចជាធ្វើឲ្យមានការលំបាកចំពោះជនបរទេស ក៏ដូចជាជនជាតិវៀតណាម។ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះវាផ្ទុយទៅវិញ។ ដោយសារគំនាបរបស់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ធ្វើឲ្យខ្មែរកម្ពុជាក្រោមមានការលំបាកក្នុងការធ្វើសៀវភៅគ្រួសារ ធ្វើក្រដាសស្នាមអីហ្នឹង។ ខ្មែរក្រោមទទួលរងការលាបពណ៌ ថា ជាជនបំបែករដ្ឋសព្វបែបយ៉ាងអ៊ីចឹង ធ្វើឲ្យមេដឹកនាំកម្ពុជាខ្លាចក្រែងរអា។ បើជនជាតិវៀតណាមងាយស្រួលជាង»។
ច្បាប់ស្ដីអំពីសញ្ជាតិ ដែលចូលជាធរមាននៅថ្ងៃទី៩ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩៦ ដោយមានឡាយព្រះហស្តលេខាអតីតព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហនុ និងព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ នាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១ ហត្ថលេខាលោក ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីទី២ លោក ស ខេង និងលោក យូ ហុកគ្រី សហរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ត្រង់មាត្រា២២ ជំពូកទី៦ ស្ដីអំពីទោសបញ្ញត្តិចែងដូច្នេះ៖ មន្ត្រីភ្នាក់ងាររាជការ ឬជនណាដែលសមគំនិត ជួយលាក់បាំង ឬផ្ដល់អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរ ឬលិខិតឆ្លងដែនឲ្យជនណាម្នាក់ដែលគ្មានសញ្ជាតិខ្មែរ ត្រូវផ្ដន្ទាទោសដូចគ្នានឹងជនដែលកាន់អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរ ឬលិខិតឆ្លងដែនដោយខុសច្បាប់៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។