ផលប៉ះពាល់នៃកង្វះអនាម័យចំពោះស្ត្រី និងកុមារ
2014.11.22
អនាម័យក្នុងការរស់នៅ គឺជាកត្តាសំខាន់ក្នុងការលើកកម្ពស់សុខុមាលភាពសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ចជាតិ។ ប៉ុន្តែនៅតាមទីជនបទបច្ចុប្បន្ន ពលរដ្ឋរស់នៅដោយខ្វះអនាម័យ និងទឹកស្អាត។ ការរស់នៅខ្វះអនាម័យ បង្កអោយមានជំងឺជាច្រើនប្រភេទ ជាពិសេសចំពោះកុមារ។
រដ្ឋាភិបាលដែលកំណត់យកថ្ងៃទី១៣ ខែវិច្ឆិកា ជាទិវាជាតិក្នុងការត្រៀមរៀបចំផែនការជាមួយដៃគូពាក់ព័ន្ធ ជំរុញដោះស្រាយបញ្ហាខ្វះអនាម័យអោយបានទាំងស្រុងនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៥ ខាងមុខ។
ក្នុងនាទីស្ត្រីខ្មែរសប្ដាហ៍នេះ អ្នកស្រី សុ ជីវី រាយការណ៍ពីផលប៉ះពាល់នៃកង្វះអនាម័យចំពោះស្ត្រី និងកុមារដូចតទៅ៖
ជាទូទៅ កង្វះអនាម័យ និងទម្លាប់បន្ទោបង់ពាសវាលពាសកាល អាចបណ្ដាលអោយកើតជំងឺ ជាពិសេសគឺរាករូស។ ភាគច្រើននៃជំងឺរាក ប៉ះពាល់ដល់កុមារតូចៗ។ តាមការស្រាវជ្រាវ ជំងឺនេះជាប់លំដាប់ថ្នាក់លេខ២ គឺជាមូលហេតុដែលធ្វើអោយកុមារស្លាប់នៅអាយុក្រោម ៥ឆ្នាំ។
អ្នកភូមិគគ្រួស ក្នុងឃុំព្រៃធំ ស្រុកកំពង់រោទិ៍ ខេត្តស្វាយរៀង អ្នកស្រី ដួង ម៉ាលី មានប្រសាសន៍ថា ជាបទពិសោធន៍ អ្នកភូមិតែងមានជំងឺច្រើនមុខនៅពេលរស់នៅខ្វះអនាម័យ៖ «មុនយើងចេះធ្វើអនាម័យធ្វើបង្គន់ហ្នឹង ច្រើនប៉ះពាល់ដល់សុខភាពខ្លួនយើងផ្ទាល់ សុខភាពកូនចៅយើង ឈឺចុះរាកក្អួតណាស់ យើងមិនប្រើទឹកស្អាតមិនហូបស្អាត ច្រើនក្រពះពោះវៀនពីមុនហូបទឹកអណ្ដូងសប់ម៉ោប្រូចៗយកមកហូបភ្លាម រួចហើយកើតជំងឺ ខ្លះទៅរលាកបំពង់ក ខ្លះទៅក្តៅរងាគ្រុនចឹងណាក្មួយ ទឹកអណ្ដូងវាច្រើនមានច្រែះ»។
របាយការណ៍អង្កេតប្រជាសាស្ត្រឆ្នាំ២០១០ បានអោយដឹងថា កុមារអាយុក្រោម ៥ឆ្នាំចំនួន ២.៣០០នាក់ស្លាប់ដោយសារជំងឺរាក ៩.១០០នាក់ស្លាប់ដោយសារជំងឺរលាកសួត។ ស្របគ្នានេះ ពលរដ្ឋមានជំងឺដោយខ្វះអនាម័យមានចំនួន ៩,៧លានករណីក្នុងមួយឆ្នាំ ដោយសារកង្វះអនាម័យ។ លើសពីនេះ កុមារនៅតាមជនបទដែលមានអាយុក្រោម ៥ឆ្នាំ ប្រមាណ ៤០ភាគរយមានជំងឺក្រិន។ បញ្ហានៅត្រង់ថា អត្រាបន្ទោបង់ពាសវាលពាសកាលនៅកម្ពុជា មានកម្រិតខ្ពស់ គឺពលរដ្ឋ ៨លាននាក់បន្ទោបង់ពាសវាលពាសកាល។ តាមការប៉ាន់ប្រមាណ មានលាមកចំនួន ៣ពាន់តោនក្នុងមួយថ្ងៃៗត្រូវគេជុះចោលក្រៅបង្គន់។
អ្នកសម្របសម្រួលប្រចាំប្រទេសវិស័យទឹកស្អាតនៃធនាគារពិភពលោក (World Bank) លោក កូវ ភិរម្យ ពន្យល់ថា ការសិក្សាស្រាវជ្រាវផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្របង្ហាញថា ជំងឺក្រិនរបស់កុមារពាក់ព័ន្ធនឹងការមិនប្រើប្រាស់បង្គន់៖ «ពេលយើងនិយាយពីរឿងបង្គន់អនាម័យ យើងគ្រាន់តែនិយាយថា អ្នកដែលអត់បង្គន់អនាម័យ អ្នកអត់អនាម័យ គឺមានជំងឺរាក។ ពេលគេស្រាវជ្រាវអោយមែនទែនទៅ វាលើសពីហ្នឹងទៅទៀត គឺវាមានជំងឺម្យ៉ាង ខ្ញុំអត់ដឹងខ្មែរហៅអីទេ ខ្ញុំបកប្រែក្នុងនេះថា ជំងឺពោះវៀនបរិស្ថាន ប៉ុន្តែអង់គ្លេសគេហៅអិនវ៉ាយរ៉ូមិនថល អិនតេរ៉ូប៉ាទី (Environment Interoparti) ក្មេងហ្នឹងអត់រាកទេ។ ប៉ុន្តែពោះវៀនគាត់ គឺដូចចាក់បេតុងពេញហ្នឹង បើទុយយោវាលាតទៅចឹង បានន័យថា ភ្នាសក្នុងការស្រូបយកប្រូតេអ៊ីនហ្នឹងវាតិច វាធ្វើអោយក្មេងហ្នឹងអត់រាកទេ ប៉ុន្តែប្រូតេអ៊ីនក៏វាអត់ស្រូបចូលដែរ។ ចឹងញ៉ាំទៅប៉ុន្មាន វាជុះចេញមកវិញទាំងអស់។ ហើយមួយទៀត ក្មេងដែលនៅកន្លែងដែលអត់មានការជុះពាសវាលពាសកាលហ្នឹង គឺគាត់ធំធាត់ គាត់លូតកម្ពស់ខ្ពស់ ហើយក្មេងដែលនៅកន្លែងដែលមានអ្នកជុះពាសវាលបាក់រញ៉េរញ៉ៃច្រើនហ្នឹង គឺភាគច្រើនក្រិន»។
លោក ភិរម្យ បន្តថា នៅពេលកុមារក្រិន កុមារនឹងមិនអាចទទួលបានការលូតលាស់ពេញលេញផ្នែកបញ្ញាស្មារតី៖ «កាលណាគាត់នៅក្មេង គឺប្រូតេអ៊ីនភាគច្រើនប្រើសម្រាប់ជំនួយខួរក្បាល។ ប៉ុន្តែប្រសិនជាគាត់មានជំងឺហ្នឹង ប្រូតេអ៊ីនភាគច្រើនទៅវ៉ៃនឹងជំងឺទៅវិញ។ វាអត់បានមកជួយខួរក្បាល ចឹងហើយបានជាធ្វើអោយគាត់ក្រិន»។
ក្នុងមួយឆ្នាំ កម្ពុជា ខាតបង់ថវិកាប្រមាណ ៤៤៨លានដុល្លារ ដោយសារខ្វះអនាម័យ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហាអនាម័យនេះ ស្ត្រីក៏រងផលប៉ះពាល់ដែរ។ ជាទូទៅ ពួកគេមានជំងឺ និងពេលខ្លះបាត់បង់សុវត្ថិភាព។
ជំទប់ទី២ ឃុំព្រះពន្លា ស្រុកកំពង់រោទិ៍ អ្នកស្រី ទិត រ៉ាន់នី មានប្រសាសន៍ថា ក្រៅពីមានជំងឺ ស្ត្រីអាចត្រូវរំលោភបំពាននៅពេលពួកគេបន្ទោបង់ពាសវាលពាសកាល៖ «នៅតាមជនបទ ពេលបត់ជើង បើអត់មានបង្គន់ គាត់ទៅព្រៃជួបបញ្ហាមានស្តវម៉ោទិចម៉ោអី ឬក៏ជួបបញ្ហា ព្រោះនៅក្នុងសង្គមយើងមិនដឹងថាអ្នកណាស្រឡាញ់យើង អ្នកស្អប់យើង ចឹងបើយើងទៅវាមិនដឹងថាអ្នកណាគេចង់ធ្វើបាបយើង គឺយើងអត់ដឹង»។
យ៉ាងនេះក្តី ពុំមានរបាយការណ៍ដាច់ដោយឡែកជាក់លាក់ពីផលប៉ះពាល់ចំពោះស្ត្រីឡើយ។
ប្រធាននាយកដ្ឋានថែទាំសុខភាពជនបទ នៃក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ លោក ជ្រាយ ប៉ុម មានប្រសាសន៍ថា បញ្ហានេះទាមទារអោយមានការស្រាវជ្រាវជាក់លាក់មួយទៀត៖ «ពេលវេលា គឺយើងប្រហែលជាអាចធ្វើរយៈពេល ៥ឆ្នាំម្តង។ យើងចង់ដឹងថាផលប៉ះពាល់ពិសេសទៅលើស្ត្រីយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ គឺយើងអាចសួរក្នុង ខេ.អេ.ភី ហ្នឹង (KAP)»។
រដ្ឋាភិបាលកំណត់គោលដៅថា នៅកម្ពុជា ជាពិសេសនៅតាមទីជនបទ នឹងមានអនាម័យល្អ និងទឹកស្អាតប្រើប្រាស់ទាំងស្រុង ឬស្មើ ១០០ភាគរយនៅត្រឹមឆ្នាំ២០២៥។ ក្នុងនោះមានន័យថា ពលរដ្ឋនៅតាមទីជនបទទាំងឡាយ នឹងប្រើបង្គន់អនាម័យ ទទួលបានសេវាទឹកស្អាត និងអនាម័យគ្រប់គ្រាន់ ព្រមទាំងរស់នៅក្នុងបរិស្ថានដែលមានអនាម័យដោយនិរន្តរភាព។
ផែនការនេះ ត្រូវបង្ហាញនៅក្នុងសន្និសីទស្ដីពីទិវាជាតិលើកកម្ពស់អនាម័យជនបទ ថ្ងៃទី១៣ វិច្ឆិកា ក្រោមប្រធានបទវិនិយោគលើអនាម័យ ដើម្បីកូនចៅជំនាន់ក្រោយយើង រៀបចំដោយក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ និងអង្គការភ្លែន (Plan)។
លោក ជ្រាយ ប៉ុម ប្រធាននាយកដ្ឋានថែទាំសុខភាពជនបទ នៃក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ មានប្រសាសន៍នៅក្នុងសន្និសីទថា ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ស្ថានភាពការអនុវត្តអនាម័យ និងប្រើប្រាស់ទឹកស្អាតក្នុងចំណោមពលរដ្ឋនៅជនបទ បានកើនឡើងបណ្ដើរៗ ដែលជាហេតុផលមួយជំរុញអោយរដ្ឋាភិបាលកំណត់គោលដៅរយៈពេល ១០ឆ្នាំខាងមុខ៖ «យើងដាក់រយៈពេលមធ្យមមួយទៀត នេះជាមហិច្ឆតាទៀតហើយ ប៉ុន្តែខ្ញុំថាប្រសិនបើយើងធ្វើការរួមគ្នាមានប្រសិទ្ធភាព យើងអាចសម្រេចបាន។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ដែលយើងដាក់ក្នុងផែនការសកម្មភាពថ្នាក់ជាតិហ្នឹង យើងចង់សម្រេចអោយបាន ៦០ភាគរយ គឺយើងសល់ពេលប្រហែល ៥ឆ្នាំទៀត។ ទិសដៅរយៈពេលវែងឆ្ងាយក្នុងគោលនយោបាយ ក៏ដូចជាផែនការយុទ្ធសាស្ត្រជាតិហ្នឹង គឺយើងចង់ធ្វើយ៉ាងណាអោយឆ្នាំ២០២៥ យើងមិនអោយមានការបត់ជើងបត់ដៃពាសវាលពាសកាលទៀតទេ ដែលចង់និយាយថា ពលរដ្ឋនៅជនបទទាំងអស់នឹងទទួលបានសេវាទឹកស្អាត និងអនាម័យជនបទ»។
ទាក់ទិននឹងគោលដៅនេះ ចាំបាច់ត្រូវបន្ថែមល្បឿនសកម្មភាពដែលត្រូវបន្តអនុវត្ត។ សកម្មភាពទាំងនោះរួមមាន ជំរុញអោយពលរដ្ឋគ្រប់រូបក្នុងសហគមន៍ចូលរួមសាងសង់ និងប្រើប្រាស់បង្គន់អនាម័យ លាងសម្អាតដៃ និងទទួលទានទឹកស្អាត។
ករណីនេះដែរ រដ្ឋាភិបាលបង្កើនថវិកាសម្រាប់វិស័យអនាម័យនេះទៅដល់ចំនួន ២.៥០០លានរៀលនៅឆ្នាំក្រោយ គឺខ្ពស់ជាងឆ្នាំ២០១៤ នេះ ដែលមានចំនួន ១.៣៣០លានរៀល។ ក្នុងនោះ រដ្ឋាភិបាលនៅខ្វះខាតថវិកាដែរ ដែលចាំបាច់ត្រូវមានការចូលរួមពីដៃគូអភិវឌ្ឍន៍នានា។
អ្នកឯកទេសខាងអនាម័យ និងទឹកស្អាតនៃអង្គការភ្លែន (Plan International) លោក ហង្ស ហ៊ីប៊ុណ្ណា វាយតម្លៃថា រដ្ឋាភិបាលអាចនឹងសម្រេចតាមគោលដៅនៅឆ្នាំ២០២៥៖ «ទាក់ទងនឹងបទពិសោធន៍ដែលគាត់ធ្វើកន្លងទៅរហូតដល់ឆ្នាំ២០១៣ ឃើញថា អត្រាកំណើនខ្ទង់ប្រហែល ៥ភាគរយ យើងឃើញថា វាសមស្រប ដោយមានការចូលរួមពីអង្គការដៃគូក្នុងការពិភាក្សាគ្នា ក្នុងការធ្វើផែនការយុទ្ធសាស្ត្រ»។
គ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទទួលស្គាល់ថា ឧបសគ្គចម្បងនៃការអនុវត្តអនាម័យនៅតាមទីជនបទ គឺការមិនផ្លាស់ប្ដូរឥរិយាបថរបស់ពលរដ្ឋ មិនថាពួកគេឋិតក្នុងជីវភាពក្រីក្រ ធូរធារ ឬមានឡើយ៕