Jéymis towén fondi: “Chén chüen'goning siyasiti Uyghur diyarida yaman aqiwetlerni peyda qilidu”

Muxbirimiz erkin
2017.09.22

Amérikidiki “Jéymis towén fondi jem'iyiti” namliq tetqiqat orni peyshenbe küni bir doklat élan qilip, chén chüen'goning Uyghur aptonom rayonidiki siyasiti qisqa muddetlik bezi muweppeqiyetlerge érishsimu, emma uzun mezgilde yaman aqiwetlerni peyda qilidighanliqini bildürdi.

Mezkur doklatni adréyan zén we jéymis léybold isimlik ikki tetqiqatchi teyyarlighan. Mezkur doklatta Uyghurlar chén chüen'goning bixeterlik istératigiyesining eng qattiq bésimigha uchrighan xelq bolsimu, emma buning rayondiki xitay köchmenlirige tesir qilghanliqini we ularning ichkirige köchüp kétishke mejbur boluwatqanliqini bildürgen. Doklatta chén chüen'goning Uyghur rayonida yolgha qoyghan her xil amanliq tedbirlirini analiz qilip, uning bixeterlik istratégiyesining zadi qanchilik ünüm körsitidighanliqini mulahize qilghan.

Ular, “Chén chüen'go: béyjingning shinjang we tibettiki xewpsizlik istratégiyesining küchlük adimi” serlewhilik doklatida chén chüen'goning siyasiti qisqa muddet ichide muweppeqiyetke érishkendek qilsimu, biraq uning uzun mezgilde 3 zor xewp peyda qilidighanliqini bildürgen. Doklatta qeyt qilishiche, bu xewpning birinchisi iqtisadi xewp bolup, chén chüen'goning amanliq tedbirliri emgek küchlirining erkin éqishini cheklep, béyjingning nishanliq yardem programmisining ijra qilishigha we mulazimet xizmitige tosqunluq qilidiken. Ikkinchi xewpi milliy ixtilapni kücheytip, milletler munasiwitini dawamliq jiddiyleshtüridiken.

Anré'an zénz we jéymis léybold doklatida, chén chüen'goning siyasiti peyda qilidighan 3‏-xewp, xitay köchmenlirini bu rayondin qéchishqa élip baridiken. Doklatta jenubiy Uyghur rayonida yashaydighan bir xitay puqrasining sözini neqil keltürüp, “Chén chüen'go hazir Uyghurlarning qehrimanigha aylandi. Chünki, u xitaylarrni shinjangdin heydewatidu”, dégen.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.