Илгири хитай истихбарат оргиниға сабиқ хадиминиң йеңи зеландийә парламент әзаси болуши диққәт қозғиған

Мухбиримиз ирадә
2017.10.05

Бүгүн ню-йорк вақти гезитидә елан қилинған бир хәвәрдин қариғанда, йеңи зеландийә парламентиниң хитай әзаси яң җийәнниң хитай истихбарат органлириға четилидиған өтмүши күчлүк бәс-муназирә қозғимақтикән. яң җийәнниң хитай истихбаратиға четишлиқ өтмүши хитайниң йеңи зеландийәгә көрситиватқан тәсири үстидә җиддий әндишиләрни пәйда қилған.

Яң җийән, йеңи зеландийә парламентиниң әзаси болуп, у 2011-йили тунҗи қетим парламент әзалиқиға сайланған, бу йил 23-сентәбирдә болса 3-қетим парламент әзалиқиға сайланған иди. Йеңи зеландийә “бәш көзләр” дәп аталған америка, әнглийә, австралийә, канада қатарлиқ дөләтләрниң ортақ истихбарат ториға әза дөләт болуп, яң җийән йәнә йеңи зеландийә парламентиниң дөләт мудапиә вә ташқи ишлар комитетлириниңму әзаси икән.

Әнглийә “малийә вақти гезити” билән йеңи зеландийә тор хәвәрлири йеқинда яң җийәнниң хитайдики өтмүшини тәкшүрүш арқилиқ, униң бурун хитай һава армийә қурулуш институтида оқуғанлиқи вә лояң чәтәл тиллири академийисидә хизмәт қилғанлиқини ашкарилиған иди.

Уларниң илгири сүрүшичә, лояң чәтәл тиллири академийәси хитайдики һәрбий истихбарат хадимлирини тәрбийәләйдиған җасуслуқ мәктипи болуп, яң җийән йеңи зеландийә көчмәнликигә илитмас қилғанда илгирики хизмәт орнини йошурған икән.

Ню-йорк вақти гезитиниң ейтишичә, яң җийән өзиниң истихбарат хадимлириға дәрс бәргәнликини етирап қилған бирақ у өзиниң истихбарат хизмити билән шуғуллинип бақмиғанлиқини өзиниң пәқәт мәмурий хизмәтчи қатарида мааш алғанлиқини илгири сүргән.

Һалбуки америка истихбарат идарисиниң хитай мәсилилирини йеқиндин билидиған сабиқ әмәлдари николас ефтимиядес хитайниң истихбарат органлиридики мәмурий хизмәтчи дәп атилидиғанларниң әң һәрикәтчан вә йөткилишчан хадимлар икәнликини билдүргән. У: “бундақ хадимлар мәйли формилиқ болсун мәйли формисиз болсун актип ишпийонлуқ хизмити қилиду” дегән.

Көзәткүчиләрниң диққитини қозғиған йәнә бир мәсилә болса, хитайдики мәзгилидә компартийә әзаси болған яң җийәнниң йеңи зеландийәгә кәлгәндин кейин өзиниң компартийидин чиқип кәткәнлики яки това қилған һечқандақ бир һәрикити йоқ икән.

Бир қанчә хитай ишлири мутәхәссислири ню-йорк вақти гезитигә қилған сөзидә, хитайда компартийә әзалириниң қачан партийә тәрипидин қоғланди қилинмиғучә, өз мәйличә партийә әзалиқидин чиқип кетәлмәйдиғанлиқини ейтқан.

Хитайда 30 йилдин ошуқ хизмәт қилған йеңи зеландийәлик иқтисадшунас родней җонес болса компартийидин “това қилип бақмиған” бир сабиқ компартийә әзасиниң йеңи зеландийә парламентида орун елишниң тоғра болмайдиғанлиқини ейтқан вә уни истепаға чақирған.

Бирақ, у истепа чақириқлириға қаримай, бу һәптә хитайниң йеңи зеландийәдә турушлуқ әлчиси ваң лутуң билән хитайниң дөләт байримини тәбрикләш паалийәтлири вә башқа паалийәтләрдә бирликтә болған һәм биллә сүрәткә чүшкән.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.