Birleshme agéntliqining süriyede urush qiliwatqan Uyghurlar heqqidiki tepsiliy xewiri küchlük diqqet qozghidi

Muxbirimiz irade
2017.12.22

Bügün amérikadiki birleshme agéntliq xitay hökümitining zulumigha uchrighan Uyghurlardin bezilirining qandaq sewebler bilen süriyege bérip urushqa qatniship qalghanliqi yorutup bérilgen bir parche mexsus maqale élan qildi.

Maqale birleshme agéntliqining muxbiri gérriy shix teripidin yézilghan. U tiwittérda öz xewiri heqqide toxtilip, “Men süriyede urushqa qatnishiwatqan bu Uyghurlar bilen ‛néme üchün‚, ‛qandaq bolup‚ we ‛qandaq bolmaqchi‚, dégen so'allar heqqide sözleshtim,” dep yazghan.

Bu xewer Uyghur élida 2009-yilidiki “5Iyul ürümchi weqesi” de namayishqa qatnashqanliq gumani bilen xitay saqchilirining teqipige uchrighan eli isimlik bir Uyghurning hikayisi bilen bashlinidu. Muxbir xewiride süriyediki Uyghur quralliqlarning alahidilikliri üstide melumat bérip, Uyghurlarning bu yerge ayali we baliliri bilen kelgenliki, 5 waq namaz oquydighan bu Uyghurlarning kech bolghanda bir arigha jem bolup, yehudi dölitining qurulush tarixini öginidighanliqi, ularning xitay türmiliride zulumgha, qéyin-qistaqqa uchrighanliqi we axiri xitay hökümitidin intiqam élishtek bir niyet bilen süriyege kélip qalghanliqidek jeryanlarni etrapliq bayan qilghan. Xewerde mundaq dep yazghan: “Birleshme agéntliqining Uyghur élidin chiqip, süriyede urushqa qatnashqan 9 neper Uyghur bilen ötküzgen bu söhbiti dawamida Uyghurlarning süriyede jihad chaqiriqigha awaz qoshup urush qiliwatqan bashqa quralliqlar bilen anche oxshap ketmeydighanliqi namayen boldi.”

Xewerde yene mundaq diyilgen: “Elining süriyege bérip qélish sewebi birleshme agéntliqimiz türkiyede sözleshken bashqa Uyghurlarningki bilen oxshash. Yeni ularmu qoralliq guruppilargha xitay hökümitige bolghan öchmenliki we musteqil bir Uyghur döliti qurush arzusi bilen qatnashqan iken. Ularning köpinchisining bashqa döletlerdikidek jihadni meqset qilghan siyasiy islamdin xewiri yoq iken. Ularning héchqaysisi xitayning ichide bu qoralliq guruppilargha adem qobul qilidighanlar bilen tonushmighan iken.”

Xewerde bu Uyghurlarning bashqilardin perqliq halda u yerde sheri'et qa'idiliri boyiche heriket qilmaydighanliqi, eksiche axshamliri yashlarning moysipitlar bilen olturup tarix we siyaset üstide munazirilerni qilidighanliqi, qisqisi bu Uyghurlarning axirqi nishanining xitaygha qaytip öz xalqining hürriyiti üchün küresh qilish ikenliki bayan qilin'ghan.

Mezkur xewer élan qilin'ghandin kéyin tiwittér qatarliq ijtima'iy tor betlerde küchlük inkas qozghidi. Uyghurlarning weziyitige qiziqiwatqan nurghun közetküchiler tiwéttér torida bu xewerning Uyghurlarning weziyitini tonushta intayin muhim ehmiyetke ige ikenlikini bildürdi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.