Cherchen nahiyisi tighliq eswaplargha 1-yanwardin burun nomur qoydurup bolushni telep qilghan
2017.12.29
Cherchen nahiyisining jahanbagh ahaliler rayoni 27-dékabir öz tewelikidiki ahalilargha uqturush chiqirip, ularning a'ilidiki tighliq eswaplargha 1-yanwardin burun nomur qoydurup bolushini telep qilghan.
Uqturushta, bu chektin burun nomur qoydurmighanlarning aqiwitige özi ige bolidighanliqi agahlandurulghan. Biraq nomur qoydurmighanlarning qandaq aqiwetke qalidighanliqi tilgha élinmighan. Xitay da'iriliri Uyghur aptonom rayonida ötken yildin bashlap puqralarning a'ilidiki pichaq, qingraq, palta, jotu, chalgha qatarliq tighliq eswaplirigha “Ikkilik kod” oydurushini telep qilghan. Yerlik da'iriler bu belgilimining atalmish “Ashqunluq”, “Térrorluq” qa taqabil turush meqsitide chiqirilghanliqini ilgiri sürgen.
Lékin kishilik hoquq teshkilatliri buning “Térrorluq” “Ashqunluq” bilen alaqisi yoqluqini, “Ashqunluq” we “Térrorluq” qa taqabil turushning yoli Uyghurlarning diniy, medeniyet tereqqiyati we kishilik erkinlikige hörmet qilish ikenlikini ilgiri sürgen. Tighliq eswaplargha nomur qoyush eng burun aqsuning toqsu nahiyiside yolgha qoyulghan. Cherchen nahiyisining qachandin bashlap tighliq eswaplargha nomur qoyushni yolgha qoyghanliqi melum emes.
Emma cherchen nahiyisi jahanbagh ahaliler rayonining 27-dékabir chiqarghan uqturushida, tighliq eswaplargha nomur qoyush sürüki toshushqa 4 kün qalghanliqini bildürgen. Uningda “Tighliq eswaplargha nomur qoyush mushu ayning 31-küni axirlishidu. 3 Kün ichide nomur urghuzush kérek. Urghuzmighanlar özi aqiwetke mes'ul bolidu,” déyilgen.
Uyghur kishilik hoquq teshkilatliri xitayning tighliq eswaplargha nomur urghuzushi uning fé'odal sulaliler dewride yolgha qoyulghan puqralarni kontrol qilishtiki “Qalaq iptida'iy usuli” ikenliki, uning bu usulni 21-esirde Uyghur rayonida yolgha qoyushi “Eqilge sighmaydighanliqi” ni bildürgen idi.