Jéneste muhemmediyéwa: dadam qamaqqa élin'ghanda biz “Xelq düshmini” a'ilisi atalduq

Ixtiyariy muxbirimiz oyghan
2015.02.15


20 - Esirning bashlirida Uyghur élining sirtidiki Uyghurlar ichidin köpligen erbablar yétilip chiqqan bolup, ular bolupmu yettisuning siyasiy, medeniy hayatida salmaqliq rol oynashqa bashlighan édi. Abdulla rozibaqiyéf, ismayil tayirof, mahmut ghojamyarof, abdulhey muhemmediy we bashqilar shular jümlisidin bolup, ular sowét hakimiyiti organlirida türlük lawazimlarda xizmet qilipla qalmay, xelqining parawan hayati, bexti we kélechiki üchünmu yashidi hem emgek qildi. Shularning biri meripetchi we sha'ir abdulhey muhemmediy 1901 - yili almata wilayiti chélek nahiyisige qarashliq bayséyit yézisida tughuldi. Mu'ellimler kursini tamamlighandin kéyin u, 1919 - we1926 - yillar ariliqida tashkent we moskwada aliy bilim élip, tashkentte orunlashqan ottura asiya dölet uniwérsitétida oqutquchiliq qildi.

A. Muhemmediy Uyghur edebiyatining shé'iriyet sahesini rawajlandurush bilen bir qatarda, Uyghur mektepliri üchün oqush kitablirinimu yazdi. Uning bolupmu “Yash yürikim”, “Échilmas könglüm” qatarliq shé'irliri amma arisida küchlük inkas hasil qilghan idi. U “Yash yürikim” namliq shé'irida wetenni séghinip:

Uyghuristan, élim, séning aldingda men,
Tizlinay, sejde qilay, bash qoyay hem.
Gunayim köp, eyibim chong, xatam nurghun,
Kechürgeysen, bu kirimdin paklinaymen, - dep yazghan édi.

A. Muhemmediy öz waqtida abdulla rozibaqiyéf, ismayil tayirof oxshash Uyghur dölet erbabliri bilen yéqindin arilashqan bolup, shular qatarida 30 - yillarning ayaqlirida siyasiy teqibke uchridi. Hazir uning qizi 83 yashliq jéneste ana muhemmediyéwa almata shehiride istiqamet qiliwatidu. Biz yéqinda uni ziyaret qilip, söhbet yürgüzduq.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.