Heptilik xewerler (18-iyuldin 24-iyulghiche)

Muxbirimiz jüme
2015.07.24
erkin-asiya-radiosi.jpg Erkin asiya radi'osi Uyghur bölümi heptilik xewerliri
Photo: RFA

Rabiye xanim amérika dölet mejliside xitayning diniy basturushliri heqqide guwahliqtin ötti

23-Iyul amérika dölet mejlisining xitay ishliri ijra'iye komitéti chaqirghan guwahliq bérish yighinda söz qilghan dunya Uyghur qurultiyi re'isi rabiye qadir xanim Uyghurlargha qaritilghan diniy basturushning bu yil téximu yuqiri pellige chiqqanliqini körsetti we amérika hökümitini bularni toxtitish üchün jiddiy bir tedbir élishqa chaqirdi.

Guwahliq bérish yighinigha “Junggoche alahidilikke ige din: shi jinping dewrdiki basturush we kontrolluq” dep nam bérilgen.

Yighin'gha yene amérika awazi tibet bölümining diréktori losang gyatso, junggogha yardem diniy jem'iyitining prézidénti bob fu qatarliqlarmu qatniship guwahliq berdi.

Yighinni komitét xadimliridin kirstofér smit, marko rubi'o qatarliqlar teshkilligen.

Yighida söz qilghan kirstofér smit ependi: “Diniy étiqad zeher bolmastin, belki xitay hökümiti din'gha étiqad qilghuchilargha qaratqan basturush siyasitining özi bir zeher-dur” dédi.

Guwahliq bérish yighini axirlashqandin kéyin ziyaritimizni qobul qilghan rabiye qadir xanim, Uyghur we bashqa diniy guruhlargha qaritilghan basturush siyasetliri heqqide xitayni jiddiy agahlanduridighan waqit kelgenlikini éytti.

Uyghur, tibet, mongghul we xitay öktichiler béyjingning qishliq olimpik ötküzüshige qarshi chiqti

23-Iyul Uyghur, tibet, mongghul we xitay öktichiler birleshme ochuq xet élan qilip, xelq'ara olimpik komitétini 2022-yilliq qishliq olimpikning sahibxaniliqini yene bir qétim béyjinggha bérip, uni mukapatlimasliqqa chaqirdi.

Ochuq xetke dunya Uyghur qurultiyi re'isi rabiye qadir xanim, junggo puqralarküchi teshkilati prézidénti yang jyenli qatarliqlardin bashqa yene erkin tibet herikiti, jenubiy mongghul uchur merkizi qatarliq teshkilatlarning rehberlirimu imza qoyghan.

Ular ochuq xétide, “Bizning xelqimiz chékiwatqan iztiraplarni xitay hökümitining kishilik hoquqqa ita'et qilmighanliqi keltürüp chiqardi. Biz silerning 2008-yildiki béyjing olimpik musabiqisining xitaydiki kishilik hoquq buzghunchiliqigha xatime bérelmigenliki, erkinlikni yaxshiliyalmighanliqi untup qalmasliqinglarni ümid qilimiz” dégen.

D u q ning bash katipi nurmemet musabay, xitay sherqiy türkistanda kishilik hoquqni depsende qiliwatqan, Uyghurlarni qattiq basturuwatqan ehwalda, olimpikni yene xitaygha bérish “Olimpik rohigha xilap”, dep körsetti.

B d t yerlik milletlerning heq-hoquqini qoghdash mutexessisler yighinida Uyghurlar masilisi muzakire qilindi

8-Nöwetlik b d t yerlik milletlerning heq-hoquqini qoghdash yighinigha qatnashqan d u q wekili dolqun eysa ependi Uyghurlar mesilisini otturigha qoyup, xitayning basturush we weyran qilish jinayetlirini pash qilghan.

8-Nöwetlik b d t yerlik milletlerning heq-hoquqini qoghdash mutexessisler yighini 20-iyul b d t ning jenwediki bash shtabida bashlan'ghan. 190 Din artuq dölet we 100 din artuq insan heqliri teshkilatlirining wekilliri qatnashqan bu yighinda Uyghurlar mesilisi otturigha qoyulup, küchlük inkas qozghighan.

Yighin 24-iyul axirlishidu.

Uyghur ziyaliysi ilham toxti tunji qétim ayali we perzentliri bilen körüshtürülgen

Uyghur ziyaliysi ilham toxti muddetsiz qamaq jazasigha höküm qilinip tunji qétim ayali we perzentliri bilen körüshtürülgen.

Ilham toxtining xanimi güzelnurning radi'omizgha bildürüshiche, ular ikki hepte égiri, yeni 7-iyul ürümchi birinchi türmiside körüshken.

Körüshke ilham toxtining ayali, ikki balisi we bir akisi bolup jem'iy 4 adem qatnashqan. Körüshüsh bir sa'et etrapida dawam qilghan bolup, pütün jeryanni töt etrapni qorshap turghan saqchilar közitip turghan.

Körüshte ularning peqet öz ehwali we a'ile ishliri heqqidila sözlishishige yol qoyulghan, délo toghrisida sözlishishige ruxset qilinmighan.

2014-Yili 23-séntebir ürümchi ottura sot mehkimisi ilham toxti üstidin sot achqan we uni “Döletni parchilash jinayiti” bilen muddetsiz qamaq jazasigha höküm qilghan idi.

Uyghurlarning nürnbérg sehniside körsetken nomurliri alqishqa érishti

18-Iyul gérmaniyening nürnbérg shehiride Uyghurlar körsetken nomurlar alqishqa érishken.

Sheher merkizide ötküzülgen her millet xelqining sen'et we medeniyetliri körikini nürnbérg sheherlik medeniyet idarisi bilen chet'ellikler mejlisi birlikte orunlashturghan.

Myunxén shehiridiki ishtin sirtqi Uyghur sen'et heweskarliri qatnashqan bu pa'aliyetke yawropa sherqiy türkistan birliki teshkilati, gérmaniye Uyghur ayalliri komitéti, Uyghur folklori tetqiqatchisi nurnisa xanim we usul ustazi xalise xanimlar yétekchilik qilghan.

Orunlan'ghan Uyghur usulliri, naxshilar, shé'irla we dolan meshripi qatarliqlar pa'aliyetke ishtirak qilghan her millet kishilirining zoqini keltürgen.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.