Heptilik xewerler (7-noyabirdin 13-noyabirghiche)

Muxbirimiz qutlan
2015.11.13
erkin-asiya-radiosi.jpg Erkin asiya radi'osi Uyghur bölümi heptilik xewerliri
Photo: RFA

Rabiye qadir xanim “Sherqiy türkistan jumhuriyiti xatire küni” de bayanat élan qildi

12-Noyabir- Uyghurlarning hazirqi zaman tarixida arqa-arqidin qurghan ikki qétimliq “Sherqiy türkistan jumhuriyiti xatire küni”.

1933-Yili 11-ayning 12-küni we 1944-yili 11-ayning 12-küni Uyghurlar öz wetinide bashqa qérindash xelqler bilen birlikte ikki qétim sherqiy türkistan jumhuriyitini élan qilghan.

Nöwette dunyaning her qaysi jayliridiki Uyghur jama'iti bu tarixiy künni xatirilimekte.

Bu munasiwet bilen dunya Uyghur qurultiyining re'isi rabiye qadir xanim radi'omizda bayanat élan qildi. U “Ikki jumhuriyitimizni her waqit yad étip turush, barliq Uyghur qérindashlirimizning milliy hem wijdani burchi” dep körsetti.

Éldos gheyret 2015-yilliq norwégiye talant sehnisining yérim hel qilghuch musabiqisige tallan'ghan

Norwégiyede turushluq Uyghur yash naxshichi éldos gheyret 2015-yilliq norwégiye talant sehnisining yérim hel qilghuch musabiqisige tallan'ghan.

Yash naxshichi éldos bu yil yazdin buyan özining “Yurtum”, “Ana” qatarliq bir yürüsh lirik naxshiliri bilen norwégiye sehniside közge körünüshke bashlighan.

U, “Norwégiye talant sehnisi” ning aldinqi birqanche qétimliq maharet körsitish musabiqiliride izchil netije qazinip, nechche ming mahir ichidin yérim hel qilghuch musabiqige kirgen 54 mahirning biri bolup qalghan.

Éldos gheyret 13-noyabir, yeni jüme küni norwégiye waqti kech sa'et 7:30 de osloda ötküzülidighan yérim hel qilghuch musabiqige qatnishidiken.

18 Yashliq éli mamut “Térrorluq teshkilatigha rehberlik qilish” jinayiti bilen eyiblinip muddetsiz qamaqqa höküm qilin'ghan

Radi'oyimizning éniqlashlirigha qarighanda, aqsuning ayköl yézisidiki 18 yashliq éli mamut “Térrorluq teshkilatigha rehberlik qilghan” dégen jinayet bilen eyiblinip, muddetsiz qamaq jazasigha höküm qilin'ghan.

Melum bolushiche, éli mamut 2014-yili 9-ayning axiri aqsu shehiridiki téxnik-ishchilar mektipidin tutup kétilgen.

2015-Yili 7-ayning 15-küni éli mamut sotlinip muddetsiz qamaqqa höküm qilin'ghan. Uning a'ile tawabi'atliri sotqa qatnashturulmighan.

Igilinishiche, éli mamutning a'ilisi yéqinda oghlining ürümchidiki 5‏-türmige yötkelgenliki heqqide türme da'iriliridin xet tapshuruwalghan. Xette éli mamutning “Térrorluqqa küch toplash we rehberlik qilish jinayiti” bilen eyiblinip muddetsiz késilgenliki eskertilgen.

Xitay hökümiti Uyghur élining jenubidiki nahiyelerde pilanliq tughut kontrolluqini kücheytmektiken

Xitay hökümiti Uyghur élide 1986‏-yili pilanliq tughut siyasitini resmiy yolgha qoyghandin buyan, sheherdiki Uyghurlarning 2, yéza nopusidiki Uyghurlarning 3 perzentlik bolushini belgiligen idi.

Melum bolushiche, xitay kompartiyesi yéqinda qarar chiqirip, xitaylarghimu birdek 2 perzentlik bolushni yolgha qoyidighanliqini élan qilghan. Bu hal xitayda bir perzentlik pilanliq tughut siyasitige xatime bérilidighanliqini körsetmekte.

Közetküchiler, “Béyjing hökümiti xitay ahalilirining 2 perzentlik bolushini testiqlighan bolsimu, biraq da'iriler Uyghur élide, bolupmu Uyghur élining jenubida pilanliq tughut siyasitini yenimu kücheytiwatqanliqi melum” dep hésablimaqta.

22 Yashliq hüsenjan “Téléfonda diniy mezmundiki uchur tarqatqan” dep eyiblinip 15 yilliq qamaqqa höküm qilin'ghan

Igilishimizche, da'irilerning nöwette Uyghur élide eqliy iqtidarliq téléfon ishletküchilerge bolghan kontrolluqining qattiq kücheygenliki melum.

Radi'oyimizning neq meydandin ehwal éniqlishiche, bu yil 7-aylarda awat nahiyelik sot mehkimisi 30 nechche Uyghur gumandargha jaza hökümi élan qilghan.

“Muqimliq” kadirlirining ilgiri sürüshiche, höküm élan qilin'ghanlar ichide awat nahiyesining yéngi'ériq yéza üstün lengger kentidin 3 kishi bar iken.

Ularning hemmisi “Téléfonda diniy mezmundiki uchur tarqatqan” dégen jinayet bilen eyiblen'gen. Bulardin 22 yashliq hüsenjanning 15 yilliq muddetlik qamaq jazasigha höküm qilin'ghanliqi melum.

Da'iriler xitay yasighan “Issiz kawapdan” ni Uyghur élining hemme jayigha omumlashturmaqchiken

Igilinishiche, da'iriler bu yil ürümchide yen shingming isimlik bir xitay ishchi layiheligen “Bus chiqmaydighan issiz kawapdan” gha zor meblegh ajratqanliqi melum.

Mezkur kawapdan aldi bilen ürümchide andin pütün Uyghur éli miqyasida omumlashturulidiken.

Melumki, kawap Uyghur en'eniwi milliy ta'amliri ichidiki eng mötiwer yémek türlirining biri. Ürümchining özidila Uyghurlar mangduruwatqan en'eniwi kawapdanlarning 8 mingdin ashidighanliqi melum.

Közetküchiler, da'irilerning “Kök asman qurulushi”, “Medeniy we pakiz sheher qurulushi” dégendek sho'arlarni bahane qilip, xitaylar bazargha salghan “Issiz kawapdan” ni rayonda mejburiy omumlashturushi Uyghur en'eniwi tamaq medeniyitige xiris élip kélidu, dep qarimaqta.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.