Heptilik xewerler (8-noyabirdin 14-noyabirghiche)

Erkin asiya radi'osi Uyghur bölümi heptilik xewerliri

Dunyaning herqaysi jayliridiki Uyghurlar ikki qétimliq sherqiy türkistan jumhuriyetlirini xatirilidi

Bu hepte dunyaning herqaysi jayliridiki Uyghurlar 1933-we 1944-yilliri qurulghan ikki qétimliq sherqiy türkistan jumhuriyetlirini xatirilidi.

Jumhuriyet künliri yighilish, ilmiy muhakime yighini we namayish qatarliq shekillerde xatirilendi.

Xatirilesh pa'aliyetliri, yawropa elliri, yaponiye, türkiye, qazaqistan, qirghizistan we kanada qatarliq ellerde herxil shekilde ötküzüldi.

Uyghurlar 1933-yili qeshqerde “Sherqiy türkistan islam jumhuriyiti” ni qurghan bolsa, 1944-yili ghuljida “Sherqiy türkistan jumhuriyiti” ni qurghan. Her ikkila qétimliq jumhuriyet 12-noyabiri jakarlan'ghan idi.

Gerche, bu jumhuriyetler eyni yillardiki siyasiy weziyet tüpeyli uzun dewr sürelmigen bolsimu, közetküchiler bu jumhuriyetlerning Uyghur yéqinqi zaman tarixigha shanliq tamghisini basqanliqini ilgiri süridu.

D u q 9-nöwetlik terbiyilesh kursini b d t ning ish béjirish ornida achmaqchi

Melum bolushiche, dunya Uyghur qurultiyining 9-nöwetlik Uyghur yash rehberlirini terbiyilesh kursi b d t ning jenwediki ish béjirish ornida échilidiken. Kurs 11-ayning 24-künidin 26-künigiche ötküzülidiken.

Bu qétimqi kurs yash ewladlargha b d t ning teshkilat qurulmisini chüshendürüshni meqset qilidiken. Shunga yighin üchinchi küni birleshken döletler teshkilatining jenwediki binasida ötküzülidiken.

Bu, shu xildiki terbiyilesh kurslirining tunji qétim b d t xizmet binasida chaqirilishi bolup hésablinidu.

Yuqiri sot mehkimisi ilham toxtining 2-qétimliq sotni ashkara échishni ret qilghan

Melum bolushiche, Uyghur aptonom rayonluq yuqiri sot mehkimisi ilham toxtining naraziliq erzini qobul qilghan bolsimu, emma 2-qétimliq sotni ashkara échishni ret qilghan.

Ilham toxtining adwokatliridin lyu shawyüenning bildürüshiche, da'iriler 11-noyabir kech sa'et 7 de adwokatlargha yuqiriqi qararni uqturghan.

Uyghur öktichi ziyaliysi ilham toxti 23-séntebir “Döletni parchilash we milliy bölgünchilikke qutratquluq qilish” jinayiti bilen muddetsiz qamaq jazasigha höküm qilin'ghan.

Emma u, höküm üstidin Uyghur aptonom rayonluq yuqiri sot mehkimisige naraziliq erzi sun'ghan idi.

Taylandta 100 yéqin Uyghur lagérdin qéchip ketken

Firansiye agéntliqining 12-noyabirdiki xewirige qarighanda, taylandtiki bir musapirlar lagérida turuwatqan Uyghurlardin 100 yéqin kishi lagérdin qéchip ketken.

Xewerde munasiwetlik xadimlarning éytqanliridin neqil qilishiche, nöwette lagérda peqet 40 che adem qélip qalghan.

Melum bolushiche, lagérdin qachqan Uyghurlarning bir qismi bashqa döletlerge bériwalghan bolsa, yene bir qismi taylandta mökünüp yürmekte iken.

Uyghur ikenliki ilgiri sürülgen, emma özlirini “Türk” dep tonushturghan bir qisim musapir bu yil marttin bashlap taylandta hökümet bashqurushidiki lagérlargha qamalghan idi.

Obama xitayni ashqunluq bilen öktichilikni ayrishqa we adil bolushqa chaqirdi

Amérika prézidénti obama atalmish “Sherqiy türkistan islam herikiti” teshkilatigha yol qoyushqa bolmaydighanliqini tilgha alghan bolsimu, emma xitayni ashqunluq bilen öktichilikni ayrishqa we adil bolushqa chaqirdi.

Firansiye agéntliqida 12-noyabir xewer qilishiche, obama bu sözlerni xitay shinxu'a agéntliqining ziyaritini qobul qilghanda qildi.

U yene mundaq dédi: halbuki, dölet bolush süpitimiz bilen biz zorawan ashqunluq bilen tinch yosundiki naraziliq heriketlirini arilashturuwetmeslikimiz lazim.

Obama kishilik hoquqqa hörmet qilish we qanun bilen idare qilishning térrorizmgha qarishi turushtiki eng ünümlük qoral ikenlikni bildürüp mundaq dédi: barliq xelqlerge barawer mu'amile qilmasliq, qanun bilen idare qilish we yaki négizlik kishilik hoquqlargha hörmet qilmasliq bezide kishilerni térrorchi teshkilatlarning qoynigha ittiridu.