D u q rehberlirining yawropa parlaméntidiki pa'aliyetliri bashlandi

Ixtiyariy muxbirimiz ekrem
2017.01.23
marino-basduxen-dolqun-eysa.jpg U n p o re'isi marino basduxén ependi we u n p o ning ijra'iye komitéti ezasi dolqun eysa ependi muxbirning so'allirigha jawab bermekte. 2017-Yili 23-yanwar, biryussél, bélgiye.
RFA/Ekrem

D u q rehberlirining yawropa parlaméntidiki bir heptilik diplomatik pa'aliyetliri 23-yanwar bélgiye paytexti biryussélda bashlandi.

D u q mu'awin re'isi ömer qanat, qurultay bash katipi dolqun eysa hemde qurultay teshwiqat-neshriyat komitéti mudiridin terkib tapqan bir guruppa kishi 22-yanwar küni bélgiye paytexti biryussélgha yétip kélip, 23-yanwardin bashlap yawropa parlaméntida élip baridighan bir heptilik siyasiy pa'aliyetlirini resmiy bashlidi.

D u q rehberlirining bildürüshiche, bu bir heptilik pa'aliyetning asasiy mezmuni؛ yawropa parlaméntining bir qisim yuqiri derijilik rehberliri we ezaliri, yawropa komissiyesi tashqi ishlar komitétining mes'ulliri, herqaysi siyasiy partiye-guruhlarning rehberliri bilen ayrim-ayrim uchriship, Uyghurlarning nöwettiki weziyiti heqqide melumat bérish hemde Uyghurlar mesilisini yawropa parlaméntida küntertipke kirgüzüsh yolida tirishchanliq körsitishtin ibaret. Buningdin bashqa yene qoshumche halda kéler aylarda yawropa parlaméntida ötküzülidighan Uyghur rehberlirini démokratiye, kishilik hoquq we qanuniy bilimler bilen terbiyilesh kursining hazirliqini qilishtin ibaret.

Bu qétimqi bir heptilik yawropa parlaménti ziyaritining ehmiyiti heqqide toxtalghan d u q mu'awin re'isi ömer qanat ependi, Uyghurlar mesilisini yawropa birlikining da'imliq küntertipide tutush üchün, bu qétim körüshüshke kélishken kishilerning nahayiti muhim rol oynaydighanliqini eskertti. Dolqun eysa ependimu bu qétimqi yawropa parlaménti ziyaritining meqsiti we ehmiyiti heqqidiki qarashlirini bildürüp ötti.

23-Yanwar chüshtin kéyin yawropa parlaméntida uchrishishlar élip bérishtin ilgiri, d u q mes'ulliri chüshtin burun u n p o (wakaletsiz milletler teshkilati) ning biryussél shehiride uyushturghan ilmiy muhakime yighinigha qatnashti. Bu yighin u n p o ning bu yil yazda chaqirilidighan 10-nöwetlik qurultiyigha hazirliq qilish meqsitide chaqirilghan bolup, yighinda u n p o ning teshkiliy qurulmisi, ehdinamisi, xizmet funkisiyoni, eza milletlerning wezipisi we mes'uliyitini qaytidin közdin köchürüsh, échilghusi qurultayning nizamnamisini hazirlash qatarliq mezmunlarni muzakire témisi qilghan. Yighin'gha u n p o re'isi marino basduxén ependi yétekchilikidiki mezkur teshkilatning 11 kishidin terkib tapqan ijra'iye komitéti ezaliri qatnashti. Uyghurlar u n p o ning qurghuchi ezasi hemde dolqun eysa ependi uning ijra'iye komitéti ezasi bolghachqa, d u q rehberliri bu xas yighin'gha alahide teklip qilin'ghan idi.

45 Din artuq xelq we millettin ezasi bolghan, dunyada 150 milyon xelqqe wekil bolup pa'aliyet qiliwatqan u n p o ning bu yighinida yene oxshimighan millet, dölet we teshkilatlardin tallap saylan'ghan ijra'iye komitéti ezaliri“Qandaq qilghanda asaret astidiki milletler we kishilik heq-hoquqliri depsende qiliniwatqan xelqler mesilisini b d t, yawropa birliki hemde dunya miqyasida tesir qozghaydighan mesilige aylandurush”toghrisidiki pikir-tekliplirini otturigha qoyushti, xelq'ara weziyet heqqidiki tehlil-qarashlirini sherhiyileshti, mustebit hakimiyetlerning weziyitini muhakime qilishti.

U n p o re'isi marino basduxén ependi bu yighin heqqide neq meydanda ziyaritimizni qobul qilip, yighin toghrisida qisqiche toxtaldi. U mundaq dédi: “Bügünki bu yighin 10-nöwetlik u n p o yighini üchün hazirliq qilish we 2006-yili teywende ötküzülgen u n p o yighinida qobul qilin'ghan teshkilat nizamnamisini qaytidin közdin köchürüp, zörür tüzitishlerni élip bérishtin ibaret. Chünki 10 yildin buyan xelq'ara weziyette köp özgirishler boldi, u n p o ning teshkiliy qurulmisi we terkibidimu köp özgirishler barliqqa keldi. U n p o ni bügünki zaman'gha, ré'alliqqa mas bir teshkilatqa aylandurush üchün kéreklik islahatlarni élip bérishni meqset qilmaqtimiz”.

U n p o ning bu yighini toghrisida toxtalghan dolqun eysa ependi, u n p o ning uzun yillardin buyan Uyghurlar mesilisige izchil köngül bölüp kelgenliki we b d t da Uyghurlar mesilisining otturigha qoyulushi üchün köp yardemlerde bolghanliqini tekitlidi.

Chüshtin kéyin sa'et 15:00 de d u q rehberliri yawropa ittipaqi tashqi ishlar komitéti xitay ishliri bölümining mes'uli daran derya xanim we insan heqliri komitétining mes'uli kiristof forakis ependi bilen uchrishish ötküzdi. Bu bölümler yawropa birlikining xitay siyasitige tesir körsitidighan bir organ bolup, söhbette d u q rehberliri Uyghur wetinide künséri nacharlishiwatqan weziyetni, Uyghurlarning étiqad, medeniyet we milliy kimlikige a'it sahelerde omumyüzlük basturush we cheklimilerge uchrawatqanliqini, xitayning Uyghurlargha qarita kishilik hoquq depsendichilikide ilgiriki yillargha sélishturghanda zor derijide éghirlashqanliqini misalliri bilen tepsiliy bayan qilip ötti hemde yawropa birlikining iqtisadiy menpe'et üchün kishilik hoquqqa sel qarawatqanliqini alahide eskertti.

Bu uchrishish heqqide ömer qanat ependi öz tesiratlirini bayan qilip ötti. Dolqun eysa ependimu bu söhbetning netijilik bolghanliqini mu'eyyenleshtürdi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.