Тоққузақниң булақсу йезисида 2514 киши түрмидә, 806 киши “йепиқ тәрбийә” дә

Мухбиримиз шөһрәт һошур
2017.11.20
toqquzaq-uyghur-ottura-saqchi-ponkiti.jpg Илгирики тоққузақ уйғур оттура мәктипи алдиға йеңидин селинған сақчи понкити. 2017-Йили яз.
RFA/Abduweli Ayup

Тоққузақниң булақсу йезисида нөвәттә 2514 кишиниң түрмидә, 806 кишиниң “йепиқ тәрбийиләш мәркизи” дә қамақта икәнлики ашкариланди. Материялларда көрситилишичә, булақсу йезисиниң омумий нопуси 36 миң икән. Шундақ болғанда, булақсу нопусиниң 10пирсәнтиниң түрмә яки қамақта икәнлики айдиңлашти.

Муһаҗирәттә яшаватқан юрти тоққузақлиқ кишиләрдин бири радийомизға мәктуп йоллап, тоққузақта бу йилдин бери көп санда кишиләрниң кесилип кәткәнлики, һәтта бәзи йезилардики көп қисим мәһәллиләрдә көзгә көрүнгүдәк әр әмгәк күчлириниң қалмиғанлиқини мәлум қилди.

Телефонимизни қобул қилған тоққузақ наһийилик җ х идариси қоманданлиқ мәркизиниң хадимлири тоққузақтики тутқун вә кесилгәнләрниң сани һәққидә еғиз ачалмиди. Мәктупта баян қилинишичә, булақсу йезиси тоққузақ наһийисидики тутқун кәң-көләмдә давам қилған, кесим еғир дәриҗидә иҗра қилинған йезилардин бери икән. Тоққузақтики һәрқайси йезилиқ сақчиханиларму тутқун вә мәһбусларниң әһвали һәққидә мәлумат берәлмиди. Мәктупта тоққузақниң һәрқайси җайлирида һәр һәптиси түркүм-түркүмләп кишиләрниң түрмиләргә йолға селиниватқанлиқи йезилған.

Телефонимизни қобул қилған булақсу йезилиқ сақчи хадими бу һәқтә наһийилик сақчиханидин сүрүштә қилишимизни тәвсийә қилди. Булақсу йезилиқ әдлийә хадими йеза бойичә 2514 кишиниң кесилип болғанлиқи 806 кишиниң солақта, йәни аталмиш “йепиқ тәрбийиләш мәркизи” дә икәнликини баян қилди. 

Тоққузақ вәзийити һәққидә мәлумат бәргән муһаҗирниң баян қилишичә, 2014 ‏-йили 9 ‏-айниң оттурилири булақсу йезисидики чаршәнбә базарда бир қетим сақчиларниң аялларға қарита зораванлиқ вәқәси йүз бәргән. Баян қилинишичә, чаршәнбә базарда вәзипә өтәватқан сақчилар беши оралған икки аялниң яғлиқиға қол узатқан. Буниң билән әтрапта сода қиливатқан әрләр ариға чүшкән, сақчилар вәқәгә арилашқан әрләрни сақчиханиға елип маңмақчи болғанда, чаршәнбә базардики 200 чә әр-аял сақчиларни қоршивелип наразилиқ билдүргән. Мәктупта дейилишичә, шу йили шу вәқәгә арилашқан 200 чә кишиниң һәммиси дегүдәк җазаға тартилған.

Бу вәқә хитай вә хәлқара мәтбуатларда һазирғичә тилға елинип бақмиған иди. Хадимлар бүгүн мәзкур вәқә һәққидә мәлумат бәргән болсиму, булақсуда 3314 кишиниң түрмә вә қамақта икәнликиниң дәлиллиниши, мәзкур мәктупта тилға елинған мәзкур вәқә һәққидики учурларниңму асассиз әмәсликини ишарәтлимәктә.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.