Xitay chet'eldiki Uyghurlarning a'ile tawabi'atlirini görüge almaqta

Ixtiyariy muxbirimiz oghuzxan
2017.10.30
soda-setiq-merkizi-saqchi-tekshurush-charlash.jpg Melum soda merkizi etrapida pos turuwatqan xitay qoralliq küchliri. 2015-Yili 16-aprél, xoten.
AFP

Bir qisim shahitlar radiyomizgha ehwal melum qilip, xitay da'irilirining yurtida qalghan ata-aniliri yaki a'ile tawabi'atlirini tutqun qilip, ularni qaytip kélishke qistawatqanliqini ashkara qilmaqta.

Hazir gollandiyede yashawatqan jür'et ependi xitay hökümitining bésimi we özige kéliwatqan tehlike tüpeylidin ötken yilining axiri yurtidin qéchishqa mejbur bolghan Uyghurlarning biri.

U radiyomiz ziyaritini qobul qilghinida atushtiki 2 neper newre inisining yeken qirghinchiliqi yüz bergen élishqu yézisidin öylen'genliki seweblik tutqun qilinip késiwétilgenlikini ashkarilidi.

U yurtidin ayrilip türkiyege chiqip ketkendin kéyin, atushtiki saqchi da'iriliri bu yilning bashlirida uning ata-anisini görü hésabida tutqun qilghan. Dadisining di'abit késili tutqun jeryanida éghirliship, yiqilip chüshkechke axiri saqchi da'iriliri uning késelmen ata-anisini qoyup bergen. Emma ularning ornigha jür'etning ukisini bu yil 4-ayda tutqun qilghan hemde uning a'ilisige “Qachan oghlunglar chet'eldin qaytip kelse ukisini qoyup bérimiz,” dégen.

Jür'et ependi yene atushning melum yézisidiki 70 yashqa yéqinliship qalghan hesen isimlik pénsiyege chiqqan bir péshqedem oqutquchining yéqinda 7 yilliq qamaqqa késiwétilgenlikini ashkarilidi.

Uning bildürüshiche, bu péshqedem oqutquchi aldinqi yillarda atushtiki bay tijaretchilerni heriketlendürüp i'ane toplighan we yétim-yésir, tul ayallargha yardem qilghan iken. Yerlik da'iriler uni “Barin weqeside késiwétilgen bir ‛bölgünchi‚ ning a'ilisige bir tonna kömür, ming yüen pul we ikki xalta un yardem qilipsen,” dégen bahane bilen tutqun qilghan iken.

Aldinqi yili amérikagha kélip siyasiy panahliq telep qilghan arman ependimu radiyomiz ziyaritini qobul qilip, ürümchi, qaramay, sanji, maytagh we shimaldiki bashqa sheherlerde qassapchiliq, nawayliq, baqqalchiliq we ashxana mulazimiti bilen shughulliniwatqan minglighan Uyghur hünerwen-kasiblarning yurtlirigha mejburiy qayturulghanliqini, ularning köp qismining nöwette öz yurtliridiki “Yépiq terbiyelesh merkezliri” de tutup turuluwatqanliqini ashkarilidi.

Tepsilatini awaz ulinishtin anglighaysiz.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.