Xoten xan'ériqtiki weqede 300-400 kishilik namayishchi oqqa tutulghan
2013.07.01
Jüme küni xitay merkizi téliwiziyesi xotende bir zorawanliq weqesi yüz bérip derhal bésiqturulghanliqi heqqide qisqa xewer bergen idi. Muxbirimizning shu künki éniqlishida bezi ahaliler xoten xan'ériqta meschittin qaytqan yaki naraziliq bildürüsh üchün xoten shehirige topliship mangghan motsiklitliq kishilerning xitay saqchiliri teripidin oqqa tutulghanliqini ashkarilighan idi. Melum bolushiche, xitayning xotendiki da'iriliri jüme küni kechte xan'ériq yéziliq partkomda yighin échip kent partkom sékrétarlirigha shu künki weqe heqqide qisqiche melumat bergen we weqening sin'alghugha élin'ghan körünüshini qoyup bergen. 27-Iyun, muxbirimiz ene shu yighin'gha qatnashqan bir kent partkom sékrétarini ziyaret qildi. Sékrétarning bayanliridin weqening eslide 300 we 400 arisida kishi qatnashqan bir naraziliq namayishi ikenliki, namayishchilarning xoten shehirige qarap yolgha chiqqanda oqqa tutulghanliqi ashkarilandi. Sékrétar yene shu küni xoten shehirining ittipaq meydanida xitay köchmenlirige pichaqliq hujum qilish weqesi yüz bergenlikinimu pash qildi.
Muxbir: siz bu 13-kentning partkom sékrétari abdulla metqurbanmu?
Sékrétar: he, men shu.
Muxbir: tünügün xan'ériq yéziliq partkomda échilghan yighin'gha qatnashtingizmu?
Sékrétar: qatnashtim.
Muxbir: yighinda körsitilgen widi'odin némilerni kördingiz?
Sékrétar: xuddi tyen'enmén weqesidikidekla ish boptu, may yolda liqqide adem....
Muxbir: yeni kishiler kochini liq toldurghan demsiz?
Sékrétar: shundaq. Deslepte 12 saqchi barghaniken, saqchilar tosup bolalmay, nahiyege xewer qiptu, nahiyidin kelgenler chiqip tosqanda xudüki barlar motsiklitlargha minip qéchiptu, jinayet gumandarlirining yene bashqa yerde weqe chiqirip qoymasliqi üchün oq chiqiringlar dep buyruq keptu, shuning bilen saqchilar oq chiqiriptu, hemme xeq terep-terepke qéchiptu, bir az ziyan-zexmet kélip chiqiptu.
Muxbir: weqede qanche kishi ölüp, qanche kishi yariliniptu?
Sékrétar: yighinda bizge uqturulghini “Mushundaq weqe yüz berdi, jeng dégende adem ölüsh dégen bolidu, hazirche ölgen-yarilan'ghanlarning sani éniq emes, qanun organliri pat arida melumat béridu, shu chaghda uqturimiz ” dédi.
Muxbir: bu gepni qilghan yéziliq partkom sékrétarimu?
Sékrétar: yaq, nahiyilik xelq qurultiyi da'imiy komitétining mudiri abdulhékim weliyof.
Muxbir: jeng dégende adem ölidu déyilginige qarighanda ikki terep arisida toqunushmu bolghan oxshimamdu?
Sékrétar: shundaq, körünüshlerdin qarighanda ularmu bek chékidin éship kétiptu.
Muxbir: namayishchilarning qolida néme barken?
Sékrétar: shu tayaq-toqmaq.
Muxbir: saqchilardin yarilan'ghanlar barmikin?
Sékrétar: bizge saqchining oq chiqarghan yaki ularning tayaq yégen körünüshlirini körsetmidi. Peqet topliship mangghan körünüshlirini körsitip, tewelikinglardiki ademlerni tonup béringlar dédi.
Muxbir: körünüshtin qarighanda namayishta qanchilik kishi bardek?
Sékrétar: 300-400 che bar, kichiki 12 yash chongi 30-35 yash, hemmisi yash balilar.
Muxbir: baya “Ularmu chékidin éship kétiptu” dédingiz? chékidin ashqanlar kim? saqchilarmu? namayishchilarmu?
Sékrétar: namayishchilar. Saqchilarning tosqinigha unimaptu.
Muxbir: saqchilarning pozitsiyeside bir qopalliq yaki heddidin ziyade küch qollan'ghanliq ehwallarni bayqimidingizmu, anglimidingizmu?
Sékrétar: yaq.
Muxbir: namayishchilarning meqsiti némiken, némige naraziliq bildürmekchiken?
Sékrétar: uni téxi bilmiduq, namayishchilar “Allahu'ekber” dep tekbir éytip méngiptu.
Muxbir: balams meschit bilen xoten sheher ichining ariliqi qanchilik bar?
Sékrétar 7 kilométir.
Muxbir: namayishchilar qeyergirek kelgende oqqa tutuluptu?
Sékrétar: uni bilmiduq. Emma namayishchilar terep-terepke qéchiptiken, laskoy terepke we qumluqqa qachqanliri jiqraq ziyan'gha uchraptu dep angliduq.
Muxbir: motsiklitliq kishilerge oq étildi dégen gep bar? ular kimler?
Sékrétar: ular saqchilar oq chiqarghandin kéyin beziliri mashina, beziliri motsiklit bilen qachqan.
Muxbir: undaq namayishchilarning ichide motsékilitliqlarmu bar dégen gep?
Sékrétar: shundaq, körünüshtin qarighanda yolning otturida piyadiler, ikki yanda motsiklitliqlar mangghan, saqchilarni bösüp tekbir éytiship mangghan. Saqchi oq chiqarghandin qumluqqa qachqanliri motsiklitnimu tashliwetken, qumluqta heydiyelmigendin kéyin.
Muxbir: ular qumluqqa néme dep qachidu?
Sékrétar: jan saqlash üchün.
Muxbir: perizingizche, namayishning kélip chiqishi sewebi némidur?
Sékrétar: ötken jüme künidiki weqedek qilidu. Rast, oxshash waqitta gu'angchangdimu weqe yüz berdi, ikkisi bir-birige chétishliqmikin deymen?
Muxbir: ittipaq meydani dégen yerdimu?
Sékrétar: he shu yerde, u xoten sheher ichidiki meydan.
Muxbir: u néme weqeken?
Sékrétar : üch-töt xenzu yoldashni boghuzliwétiptu.