Korladiki “Milletler ittipaqliqi ülgisi” ning “Terbiyelesh merkizi” de körgen-anglighanliri (2)

Muxbirimiz shöhret hoshur
2017.12.22
qoralliq-herbiy-saqchi-kocha-charlash.jpg Kochida posqa turghan saqchining yénidin bir guruppa herbiyning kocha charlap ötüp kétiwatqan körünüshi. 2017-Yili 5-noyabir, qeshqer.
AP Photo/Ng Han Guan

“Uxlighanda yastuq yoq, ongda yétishqa ruxset yoq, yantu yétish shert”

Pash bolushiche, korladiki “Yépiq terbiyelesh merkezliri” de ademning ziyade köplüki sewebidin tutqunlar uxlighanda yantu yétishqa buyrulghan, ongda yétish we béshigha yastuq qoyush cheklen'gen. Tumshuqliri we bedenliri bir-birige tégiship, kések tizilghandek jipsiliship yétishqa mejbur bolghan bu tutqunlar yene boghquchluq ayaq, kemer we sértmiliq kiyim kéyishtinmu cheklen'gen. Netijide bezi tutqunlar “Terbiyelesh merkizi” ning kamér we zallirida yalang'ayaq yürüshke mejbur bolghan. Tutqunlarning kamérgha solinishning aldida kiyimliridiki tügmiler üzüwétilgen.

Radiyomizgha kelgen inkaslardin melum bolushiche, Uyghur aptonom rayonidiki “Yépiq terbiyelesh merkezliri” ning beziliride 85 tin 100 ge qeder kishi kichik bir zalda, beziliride yaki 400-500 kishi chong bir zalda yétishqa mejburlan'ghan. Yene beziliride bolsa eslide ikki yaki 4 kishilik kamérgha 8 din 14 ke qeder kishi yatquzulghan. Korla yéngi sheher rayonidiki “Yépiq terbiyelesh merkizi” ning bir kamirida ikki ay awwal 8 kishi qistilip yatqan bolsa, emdi yene kariwat jüplesh arqiliq oxshash bir kamérgha 14 kishi solan'ghan. Tutqunlar kamérgha sighdurulush üchün bashlirigha yastuq qoymasliqqa, ongda yatmasliqqa we yantu halda tumshuq tiriship yétishqa mejburlighan. Tutqunlarning kamérda uxlighanda put-qollirini heriketlendürüsh imkani bolmighan. Shahitlardin yene biri yéqinda qamaqxanidin qamaqxanigha yötkiliwatqan tutqunlarning bezilirining yalang'ayaq kétiwatqanliqini körgen.

Yuqiriqi ehwallar heqqide melumat bergen korladiki “Milletler ittipaqliqi ülgisi” mu özining saqchixanigha apirilish jeryani heqqidimu melumat berdi. Uning déyishiche, “Terbiyelesh merkizi” ge apirilghanlar awwal kent yaki yéziliq saqchixanigha chaqirtilidu. Yéziliq saqchixanida soraqqa qilinip, atalmish “Jinayet gumandarliq” yaki “Diniy esebiylik” alamiti békitilgendin kéyin, terbiyelesh obyékti qilip békitilidu. Melum bolushiche, tutqunlar “Yépiq terbiyelesh merkizi” ge yollinishtin awwal yéziliq saqchixanining soraqxanisi yaki zalida birqanche kün uyqusiz tang atquzidiken.

Melum bolushiche, salametlik tekshürüshtin ötelmigechke, “Terbiyelesh merkizi” din qayturulghan we nöwette “Jinayet gumandari” süpitide közitiliwatqan mezkur “Milletler ittipaqliqi ülgisi” eslide etiwarliq kent sékrétari bolup, u sékrétarliq wezipisini téxi ötken yilning axirigha qeder ötigen. Ötken yili bir guruppa kishilerni arqisigha egeshtürüp, xitayning esebiylikke qarshi küresh dolqunida aktip wezipe ötesh dawamida bir atalmish “Qanunsiz diniy matériyal tarqitish” délosini özi pash qilip, xizmet körsetken iken. U melum qilghan délo seweblik kenttiki 22 neper yash ötken yili késilip ketken.

Bayanliridin melum bolushiche, u özining etiwarliq kent sékrétarliqidin birdinla “Jinayet gumandari” gha aylinip qélishining siri heqqide hélihem oylinishta turmaqtiken.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.