Gu'entanamodin slowakiyege yétip barghan Uyghurlar weten ichi-sirtidiki Uyghurlargha salam yollidi

Muxbirimiz shöhret hoshur
2014.01.02
Guantanamo-uyghurlar-erkinlikke-chiqti-305 2009 - Yili 12 - féwraldiiki güentanamo uyghurliri üchün élép bérilghan namyishtin bir körünüsh.
AFP Photo

31-Dékabir küni gu'entanamodin slowakiyege yétip barghan Uyghurlar, bügün muxbirimizning ziyaritini qobul qilip, özlirining nöwettiki ehwali heqqide qisqiche melumat berdi. Ular bergen melumatida seper harduqlirining téxi chiqip bolmighanliqi we orunlashturushning téxi dawam qiliwatqanliqini bildürüsh bilen birlikte, özlirining teqdirige köngül bölgen we özliri üchün du'a qilghan barliq wetendashlirigha salam yollidi. Gu'entanamodiki Uyghurlar mesilisidin yéqindin xewerdar bolghan we bir mezgil terjimanliq qilghan roshen abbas xanim we nuri türkel ependiler bügün bu xewer heqqide öz tesiratlirini bayan qildi. Nuri türkel ependi sözide “Bu xewer Uyghur xelqining yekende étiwétilgen 8 neper oghlani üchün échishqan yürikige bir teselli boldi” dédi.

31-Dékabir küni gu'entanamodin qoyup bérilip slowakiyege yétip barghan 3 neper Uyghur-yüsüp abbas, seydullah xaliq we haji'ekber abduxaliq bolup, bulardin yüsüp abbas so'allirimizgha jawab berdi:

So'al: essalamu'eleykum?
Jawab: we'eleykum essalam werehmetullahi berikatu!
So'al: men erkin asiya radi'osining muxbiri shöhret bolimen.
Jawab: he, shöhretkammu, özingiz yaxshimu?
So'al: yaxshi-yaxshi. Radi'odiki hemmeylenning silerge salimi bar.
Jawab: rehmet, rehmet!
So'al: qandaqraq ehwalinglar?
Jawab: herqaysinglarning du'asi bilen yaxshi turduqqu!
So'al: silerning gu'entanamodin qoyuwétilgenlikinglar heqqidiki xewer weten ichi-sirtidiki barliq Uyghurlarni xushalliqqa chömdürdi. Shunga silerning nöwettiki ehwalinglarni radi'o anglighuchilargha yetküzüsh üchün téléfon qilishim.
Jawab: yaxshi boptu. Biz shu, düshenbe küni pishin waqti bilen kelgen. Seper harduqlirimizmu téxi chiqip bolmidi. Közimizni téngip ekelgechke, burunlirimiz téxiche ichiship we bezide qanap turidu. Hazir téxi bir öyge solinip turduq. 2-3 Adem bu öyge kirip-chiqip turidu. Kimler bu dések, mushu öyning igisi dégen؛ yene bir sorisaq, silerni qoghdaydighanlar deydu؛ ehwalimizni hazirche yaxshi dep kételmeymiz.
So'al: démek, hazir siler orunlashturulush basquchida dégen gep?
Jawab: shundaq. Bu yerde hazir musulmanlar yaki meschitnimu körmiduq, musulmanche ashxanimu yoq.
So'al: hazir siler paytextte emesmu?
Jawab: yaq emes. Bashqa bir sheherde, öydin talagha chiqmay olturduq, néme ishlar bolushini uqmay ganggirap turuwatimiz.
So'al: silerge qaysi sheherge orunlashturulidighanliqinglar we qandaq yerde turidighanliqinglar heqqide melumat bérilgenmu?
Jawab: eslidiki gep boyiche bolghanda, paytextke orunlishishimiz kérekti, undaq bolmidi؛ aldanduqmu néme ish boldi, uqmiduq.
So'al: qandaq, bu yéngi muhitqa, bolupmu hawa we waqit perqlirige maslishalmaydighan ehwallar boluwatamdu?
Jawab: kelgili ikki kün boldi, öyge solinip turduq, taladiki hawani körgüchimu bolmiduq.
So'al: eslide radi'o anglighuchilirimiz siler heqqide bilishke tégishlik jiq ishlar bar؛ emma baya déginingizdek, seperning harduqliri téxi chiqip bolmaptu؛ shunga waqtinglarnimu köp almayli. Shundaqtimu silerning baldurraq qoyup bérilishinglarni arzu qilghan we buning üchün du'a qilghan wetendashlargha deydighan bir gep-sözünglar barmu?
Jawab: qalghanlar charchap dem éliwatidu؛ menmu toluq eslimge kelmidim. Biz mushu jüme künliri dostlar bilen bu heqte bir sözlishimiz؛ hazirche wetendashlirimizgha salimimizni yetküzüp turunglar, salam éytinglar.
So'al: bolidu emise, silerge tinchliq we xatirjemlik tileymiz.
Jawab: bolidu, rehmet, kéyin yene körüsheyli.

Ötken yilning axirqi künliri, gu'entanamodiki eng axirqi üch Uyghurning erkinlikke érishishi, Uyghur jem'iyitide söyünch we hayajan peyda qildi. Bezi ijtima'iy axbarat wasitiliride bu xewer, Uyghurlar üchün eng menilik yéngi yil sowghisi déyildi. Biz bügün öz feysbok bétige ene shu xil tesirat bayan qilghan roshen abbas xanimni ziyaret qilduq.

So'al: gu'entanamodiki 3 Uyghurning qoyup bérilgenliki, ularning ehwalini yéqindin bilgen biri bolush süpitingiz bilen sizde qandaq tesir peyda qildi?
Jawab: bu hemmimiz üchün chong bir xushxewer hem muweppeqiyet boldi. Gu'entanamogha Uyghurlar eng deslep 2012-yili 2-ayda barghan. Shundaq bolghanda, bu üchining gu'entanamoda turghan waqti ikki ay kem 12 yil dégen gep. Bularni ariliqta kosta riko rispoblikisimu qobul qilmaqchi bolghan؛ biraq xitayning bésimi bilen ular teklipini qayturuwalghan, shunga, xitay yene tosalghu qilsa, bu balilarning chiqishi yene kéchikermu dégen endishide iduq, shunga bu xewerni anglap hemmimiz xosh bolduq. Méning 10-11 yilliq hayatim gu'entanamodiki balilargha terjimanliq qilish we orunlashturush ishlirigha arilishish bilen ötti. Shunga bu xewerdin bekla söyündüm.
So'al: slowakiyege barghan üchining qoyup bérilishide, bunchiwala kéchikishide néme seweb bar؛ ularning ehwali bashqilardin perqliqmu yaki teleysizlikmu?
Jawab: ehwali bashqilar bilen oxshash, gunahsiz dep békitilgen, peqet xitayning tosqunluqi bilen qobul qilidighan döletning derhal chiqmasliqi buninggha seweb boldi. Eger xalighan bolsa 2009-yili palawgha bérishi mumkin idi؛ biraq u yerdiki shara'itni özlirige muwapiq körmigenliki, téximu muhimi u yerge waqitliq orunlashturulidighanliqini uqqandin kéyin, ular muqim bir yerge bérishni oyliship, bérishni ret qilghan.

Gu'entanamodiki Uyghurlar mesiliside hazirgha qeder amérikidin 10 gha yéqin Uyghur terjimanliq we bashqa xizmetlerde boldi. Bulardin biri adwokat nuri türkel, u özining bu heqtiki qarashlirini biz bilen ortaqlashti.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.