Chén chüen'goning Uyghur élini idare qilish siyasiti we uning aqiwiti (5)

Muxbirimiz qutlan
2017.06.14
chen-quanguo-chen-chuengo-3.jpg Uyghur éligha teyinligen yéngi partkom sékrétari chén chüen'go yighinda sözde.
weibo

Kishilerni paylaqchiliq we chéqimgha righbetlendürüp, shexsiy hayatni kontrol qilish

Her on tütünni bir guruppa qilip bashqurush, ularni bir-birige nazaret qilidighan we bir birini kontrol qilidighan zenjirge baghlash shundaqla chatma jawabkarliq sürüshtürüp, yerlik ahalilerni eng qattiq derijidiki idare astigha élish - xitay tarixidiki mustebit hökümranlarning elni idare qilish örnekliridin biridur.

Wang léchüen bilen jang chünshyen Uyghur élini idare qilghan dewrlerde bu xil siyasiy tedbirler jenubtiki birqanche wilayetlerde melum derijide qollinilghan bolsimu, emma chén chüen'go textke chiqqan yéqinqi bir yilgha yéqin jeryanda ochuq-ashkara teshwiq qilindi.

Bolupmu bu yilning bashliridin bashlap, xoten wilayitining herqaysi nahiye we yéza-bazarliri arqa-arqidin uqturush chiqirip, “Térrorluq, zorawanliq we diniy esebiylikke da'ir hadisiler hemde gumanliq weqe yaki shexsler heqqide aldin yip uchi teqdim qilghanlargha taki 500 ming yüen'ge qeder mukapat béridighanliqi” ni élan qildi.

Kériye nahiyesige qarashliq kökyar yéziliq saqchixanining bir neper nöwetchi xadimi bu heqte ziyaritimizni qobul qilip, mezkur belgilime élan qilin'ghandin saqchixanigha kélip gumanliq weqe yaki shexsler heqqide ehwal melum qilidighan kishilerning köpeygenlikini ashkarilidi. Uning bildürüshiche, mehellilerde qolum-qoshnilirigha köz-qulaq bolup, ting-tingchiliq qilidighan ehwallarmu mewjut iken.

Kériye nahiyesining siyek yéziliq saqchixanisidiki bir nöwetchi saqchimu bu heqte melumat bérip, her 10 a'ilining bir guruppa qilinip, öz-ara bir birige mes'ul bolidighanliqi, qolum-qoshnilirining öyige kirip chiqiwatqan kishiler toghriliq melumat yetküzidighanliqini bildürdi.

Yéqinda radi'omiz ziyaritini qobul qilghan guma nahiyesidiki yerlik ahaliler özlirining shexsiy hayatidiki teqiplerni ashkarilap, egerde qolum-qoshnilirining öyide 15 minuttin köprek olturup qalsa choqum saqchigha melum qilishi kéreklikini bildürdi.

Amérika Uyghur birleshmisining re'isi ilshat hesen ependi bu heqte inkas qayturup, “Insanlarning xususiy hayatini parakende qilidighan bundaq chékidin ashqan siyasiy teqib tarixta natsistlar gérmaniyesi, stalin hökümranliqidiki sowét ittipaqi we bashqa bir qisim mustebit hakimiyetlerde qollinilghan idi. Halbuki, bügün xitayning Uyghurlargha qaritiwatqan teqiplirini bashqa herqandaq mustebit hakimiyet bilen sélishturghili bolmaydu,” dédi.

Amérikidiki Uyghur ziyaliyliridin méditsina penliri doktori jür'et obul ependimu bu heqte pikir bayan qilip, “Bügünki dewrde bir insan öz öyidimu xatirjem yashiyalmisa, kéchisi uxliyalmisa, 24 sa'etlik xususiy hayati bashqilar teripidin közitilse, bundaq bir jem'iyetning dunyada sélishturma qilidighan tengdishi bolmaydu. Shexsen men Uyghurlar duch kéliwatqan bügünki achchiq ré'alliqni herqanche oylapmu tesewwurumgha sighduralmaywatimen,” dédi.

Pragadiki chéx penler akadémiyesining tetqiqatchisi, doktor ondréy klémis bu heqte radiyomiz ziyaritini qobul qilip, chéx xelqining yéqinqi zaman tarixida gérman, rus qatarliq chong milletlerning bésimi astida yashap baqqan tarixiy tejribisining barliqini, shunga bu nuqtidin nöwette Uyghurlar duch kéliwatqan milliy qismetlerni chongqur chüshinidighanliqini bildürdi.

Doktor ondréy klémis yene chéx xelqi bilen Uyghurlarning yéqinqi tarixiy sergüzeshtlirini sélishturghili bolidighanliqini, emma konkrét perqlerningmu mewjutluqini tekitlidi. U, “Soghuq urush dewridiki chéxslowakiyening qismitini rus kommunizimining siyasiy jehettiki kontrolluqining netijisi dep qarisaq, bügünki Uyghurlarning qismitini xitayning eng esheddiy shekildiki milliy zulumi we milliy yoqitish siyasiti keltürüp chiqarghan paji'e déyishke bolidu,” dédi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.