“тәрбийәләш” тә һалидин кәткән мәхәт өмәр дохтурханида назарәт астида даваланмақта

Мухбиримиз шөһрәт һошур
2018.01.11
yallanma-saqchi-bazar-tomur-kaltek.jpg Қоралланған ялланма сақчиларниң коча чарлап йүргән көрүнүши. 2017-Йили 3-ноябир, хотән.
AP Photo/Ng Han Guan

Мухбиримизға қәшқәрдики аталмиш “тәрбийә” линиватқанларниң әһвали һәққидә мәлумат бәргән қәшқәр часа башқармисиниң аманлиқ мудири, 2016‏-йили тарқақ һәҗ қилип кәлгән йеңисарлиқ тиҗарәтчи мәхәт өмәрниң 2017‏-йили май ейида тутқун қилинғанлиқи, униң “йепиқ тәрбийәләш мәркизи” дики мәзгилидә шекәр кесили қозғилип һалидин кәткәнлики вә қәшқәр шәһәр ичидики бир дохтурханида аманлиқ хадиминиң назарити астида давалиниватқанлиқини ашкарилиди. У йәнә мәхәт өмәрни назарәт қилғучиниң өзиниң нөвәттә қәшқәрдә аманлиқ мудири болуп вәзипә өтәватқан 4 оғлидин бири икәнликини әскәртип өтти.

Нөвәттә уйғур районидики “йепиқ тәрбийәләш мәркәзлири” һәққидә у йәрдә солинип ятқан кишиләр саниниң көплүки, сандики бу көплүк сәвәбидин тутқунларниң оңда йетишқа мумкин болмай ян йетип таң атқузуватқанлиқи, тутқунларниң хитай тили вә қанун түзүм дәрслирини аңлиғандин башқа, аталмиш “җинайәт” лири һәққидә соал-сорақ болуватқанлиқи, пушайман баянати вә товинамә йезишқа мәҗбурлиниватқанлиқи қатарлиқ бир қисим ички әһваллар ашкариланған болсиму, әмма бу “тәрбийәләш” ниң тутқунларниң роһий вә җисманий һалитигә қандақ тәсир көрситиватқанлиқи һәққидә учурлар бәк көп әмәс. Қәшқәр часа аманлиқ мудириниң баян қилишичә, қәшқәрдики “тәрбийәләш мәркизи” дә тәрбийәлиниватқан йеңисарлиқ тиҗарәтчи мәхәт өмәр қәшқәр шәһәр ичидики бир дохтурханида даваланмақта.

Бу йил 55 яшқа киргән мәхәт өмәр, өткән йили майда бир қетим тутулуп қоюп берилгән; 6‏-айда иккинчи қетим тутқунда аяли билән бирликтә қәшқәрдики “тәрбийәләш мәркәзлири” дин биригә әкетилгән. Мәлум болушичә, мәхәт өмәр әслидә йеңисар наһийәсидин. Қәшқәр шәһәр ичидики өрүк базирида йәл-йемиш тиҗарити билән шуғуллиниватқан мәхәт өмәрниң тутулушиға униң 2016-йили тарқақ һәҗ қилип келиши сәвәб болған.

Хитай даирилири һәр йили һәҗ мәзгилидә уйғурларға чәклик сан айриғанлиқи үчүн бир қисим кишиләр өзлириниң шәхсий тиришчанлиқи вә зор иқтисадий чиқимлар билән хитай тәрәп тәшкиллигән һәҗ өмәклиридин айрим һалда өзлириниң һәҗ ибадитини ада қилип келиватқан иди. Әмма хитай даирилири алдинқи йилдин башлап нуқтилиқ көзитилидиған 6 хил кишиләр қатариға тарқақ һәҗ қилғучиларниму киргүзгәндин кейин, улар һәҗ сәпиридә тартқан чиқим вә аваричиликлириниң үстигә, хитайниң тәқиб-җазалириниңму зәрбисигә учриған. Мәлум болушичә, мәхәт өмәр тарқақ һәҗ қилғанлиқи үчүн җазалиниватқан миңларчә кишидин бири.

Мәзкур аманлиқ мудириниң баянлиридин мәлум болушичә, уйғур районида мутләқ көп санда кишиләрниң һаятини қийинлаштурған вә пешкәлчиликкә йолуқтурған хитайниң қаттиқ зәрбә вә “йепиқ тәрбийә” һәрикәтлири аз сандики бир түркүм кишиләргә йеңи иш имканлирини тәминлигән. юқириқи аманлиқ мудириниң икки оғли икки йилниң алдида өзигә кәсиптә варислиқ қилған болса, бултурқи “тәрбийәләш” тин йәнә икки оғлиму аманлиқ хизмитигә орунлашқан. Бир аилидин бәш кишиниң аманлиқ хизмити ишлишигә, аилә башлиқи-часа аманлиқ мудириниң хитай даирилиригә болған садақити түрткә болған.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.