2-Nöwetlik “Sherqiy türkistan istratégiye muhakime yighini” da muhim témilar muzakire qilindi

Ixtiyariy muxbirimiz ekrem
2017.05.21
germaniye-uyghur-sherqiy-turkistan-istratigiye-muhakime-yighini-2017.jpg “Sherqiy türkistan istratégiye muhakime yighini” din bir körünüsh
RFA/Ekrem


19-May bashlan'ghan istratégiye muhakime yighinida Uyghurlarning teqdirige munasiwetlik muhim témilar muzakire qilindi. Gérmaniye paytexti bérlinda 19-may bashlan'ghan 2-nöwetlik sherqiy türkistanliqlar istratégiye muhakime yighinida Uyghurlarning bügüni we kelgüsige a'it muhim mezmunlar muzakire témisi boldi.

20-May chüshtin burun, 11-séntebir weqesidin kéyin xitay hökümitining Uyghurlarni xelq'aragha térrorist qilip körsitish üchün qollan'ghan pütün hiyle-neyrengliri, Uyghurlar mesilisining xelq'ara sehnidin orun élishi, xelq'arada yüz bergen özgirishlerning Uyghurlar mesilisige körsitidighan ijabiy yaki selbiy tesirliri, yüksiliwatqan xitay we dunyagha kélish éhtimali bolghan ichki-tashqi weqeler, xitayning xelq'ara tüzüm we sistémigha tesir körsitishke urunushi, xitayning amérika, yawropa birliki, rusiye, yaponiye, hindistan, türkiye hem qoshna döletler bilen bolghan munasiwiti we buning Uyghurlarning kélechikige körsitidighan tesiri, Uyghurlar qollinishqa tégishlik tedbirler, kélechek üchün izdeshke tégishlik yollar qatarliqlar heqqide uzun-bes munaziriler boldi.

Shuning bilen birge, Uyghur éli duch kélidighan mesililer, muhajirettiki Uyghur teshkilatlirining muresselishishi, Uyghur siyasetchilerning kespiylishishi, maliye we xelq'ara jama'etchilik, Uyghurlarning idé'ologiye mesilisi qatarliqlar asasliq söz témisigha aylandi.

Bu qétimqi yighin'gha türkiyedin kélip qatnashqan alimjan boghda ependi ziyaritimizni qobul qilghanda, yighinning dunya we Uyghurlargha munasiwetlik sahelerde köp ilmiy izdinishlerde bolghanliqini eskertti. Amérikidin kelgen roshen abbas xanimmu yighinda otturigha qoyulghan bezi témilar toghrisida toxtaldi. U yene özining bu qétimqi yighindin alghan tesiratlirini bayan qilip ötti.
“Sherqiy türkistan istratégiye muhakime yighini” din bir körünüsh
20-Maydiki yighinda yene Uyghurlarning kélechekte rusiye, yaponiye, hindistanda qolgha keltürüsh éhtimali bolghan siyasiy menpe'etliri üstide uzun talash-tartishlar bolundi.

Bügün bu döletler xitay bilen dost ötüwatqan bolsimu, emma kelgüside bu dostluqining buzulush mumkinlikini nezerge alghan asasta istratégiye belgileshning zörürlükide pikir birliki hasil qilindi.

Türkiyening dölet menpe'eti seweblik xéli uzun bir mezgilgiche Uyghurlarni xitay bilen bolghan munasiwette qurban qilishni dawamlashturidighanliqi mulahize qilindi.

Gollandiyedin kelgen abduraxman haji ependimu, bu yighindin köp nep alghanliqini, yighin mezmunlirining nezer da'irisini kéngeytkenlikini tekitlidi.

Kanadadin kelgen ruqiye turdush xanimmu bu heqte öz tesiratlirini bildürüp ötti.

3 Kün dawamlishidighan bu yighinning bügünki programmisida, xitayning kelgüside halak bolush éhtimali barliqi we Uyghurlarning azadliqi üchün bu pursettin qandaq paydilinish mesililirimu küntertipke keldi. Bu téma köp mulahize qilindi.

Yüz bérish éhtimali bolghan barliq mesililer nezerge élindi. Uyghurlar öz hakimiyitini qolgha keltürüshte kérekke kélidighan chare-tedbirler heqqide köplep teklip pikirliri otturigha qoyuldi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.