Những đề nghị cho bài toán năng lượng của Việt Nam
2007.11.07
Gia Minh, phóng viên đài RFA
Trong chương trình kỳ trước chúng tôi đã trình bày với quý vị và các bạn quan điểm của Tiến sĩ Nguyễn Khắc Nhẫn, nguyên cố vấn Nha Kinh Tế Dự Báo Chiến Lược EDF Paris, hiện là giáo sư Viện Kinh Tế - Chính Sách Năng Lượng Grenoble, giáo sư Trường Đại Học Bách Khoa Grenoble (Pháp) vì sao chưa nên triển khai xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Việt Nam, cũng như những đề nghị của ông giúp giải bài tóan năng lượng cho nước nhà.
Trong chương trình hôm nay chúng tôi mời quí thính giả và các bạn cùng nghe đánh giá của Tiến sĩ Nguyễn Khắc Nhẫn về các nguồn năng lượng hiện có tại Việt Nam, và giải pháp ông đưa ra trong tình huống Hà Nội vẫn cứ cưong quyết xây dựng nhà máy điện hạt nhân, cũng như một số tâm tình của ông khi góp ý cùng các cơ quan chức năng tại Việt Nam trong lĩnh vực liên quan.
Vị trí địa lý của Việt Nam giúp đem lại một số nguồn năng lượng theo như đánh giá của giáo sư Nguyễn Khắc Nhẫn sau đây:
Tiến sĩ Nguyễn Khắc Nhẫn: Việt Nam là một trong những nước được tạo hoá ưu đãi về những nguồn năng lượng hoá thạch (than, dầu, khí) cũng như năng lượng tái tạo (thuỷ điện, mặt trời, gió, sinh khối, địa nhiệt, sóng biển…). Tài nguyên thiên nhiên của chúng ta, theo tôi, thừa đủ để cung cấp nhu cầu trong vài chục năm nữa. Chúng ta không phải hấp tấp làm gì chạy theo điện hạt nhân ngay từ bây giờ. Chúng ta có đủ thì giờ để đợi xem xét mức độ an toàn, phương pháp xử lý chất thải phóng xạ của những lò thế hệ IV sẽ xuất hiện vào những năm 2030-2035.
Đừng quên rằng về thuỷ điện, chúng ta chỉ mới khai thác được 20% tiềm năng kinh tế khá lớn 85 tỷ KW/h. Việt Nam được đánh giá có tiềm năng phát triển điện gió rất cao nhờ địa lý dọc theo bờ biển trên 3.000 cây số cũng như tốc độ gió cao đáng kể.
Vài con số sau đây để ta thấy tầm quan trọng:
Hải đảo xa bờ: 2700 - 4500 kWh/m2/năm Hải đảo gần bờ: 1700 – 4200 kWh/m2/năm Trong đất liền: 400 – 3000 kWh/m2/năm
Con số 200 đến 500 Megawatt do Công Ty Điện Lực Việt Nam đưa ra là quá thấp so với tiềm năng điện gió thật sự của nước ta.
Theo tôi, trong lĩnh vực điện gió chúng ta cần học hỏi kinh nghiệm quý báu của các nước như Đức, Tây Ban Nha, Mỹ, Đan Mạch, Trung Quốc, Ấn Độ.
Nếu tôi không lầm thì dự án nhà máy điện gió lớn nhất của ta lối 50-70 Megawatt đang được xây dựng ở gần thành phố Quy Nhơn – Bình Định. Cá nhân tôi rất mừng vì đó là nơi tôi sinh trưởng. Về năng lượng mặt trời (cũng như năng lượng gió và địa nhiệt) chúng ta chưa nghiên cứu kỹ tiềm năng tương đối dồi dào.
Các con số bình quân sau đây do các cơ quan bên nhà đưa ra, theo tôi, có vẻ phủ nhận triển vọng của năng lượng mặt trời trên lãnh thổ: 150 kcal/cm2/năm trong một khoảng thời gian 2000 – 2500 giờ/năm
Bài học của Nhật và Úc trong lĩnh vực này sẽ giúp ích ta rất nhiều.
Con số đưa ra về tiềm năng địa nhiệt (geothermie) của ta tương đối còn thấp, chỉ vài trăm megawat vào chân trời năm 2020, tuy chúng ta có trên 300 suối nước nóng từ 30° đến 105°C.
Cũng như phần lớn các nước đang phát triển năng lượng sinh khối (biomasse) được khai thác từ lâu ở nước ta, đáng tiếc là nhiều nơi khai thác quá mức độ. Vẫn còn nạn cây củi rừng bị phá huỷ hỗn độn tai hại cho môi trường.
Nước ta có nhiều kinh nghiệm về sản xuất năng lượng từ chất thải chăn nuôi. Theo tờ Et news của Enerteam thành phố Hồ Chí Minh, muốn có 1m3 gas/ ngày phải cần 20 kg phân heo/ngày, ứng với thời gian ủ là 40 ngày.
Như các bạn biết, biogas có thể phát điện hoặc cung cấp năng lượng nhiệt. Ví dụ: mỗi m3 biogas cho phép nấu 3 buổi cơm cho 1 gia đình 4 người. Mỗi m3 biogas cũng có thể sản xuất 2 KW/h điện với một động cơ có hiệu suất 30%.
Riêng về việc chế tạo nhiên liệu sinh khí (biocarburant) cho xe hơi, chúng ta phải cân nhắc kỹ. Một Giải Thưởng Nobel về hoá học vừa lên tiếng cho biết nhiên liệu sinh khí không đóng góp trong việc giải quyết vấn đề thay đổi khí hậu. Trái lại, nhiều nhà khoa học đang tìm hiểu, đang nghiên cứu về vấn dề này.
Gia Minh: Dù luôn đưa ra quan điểm chưa nên xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Việt Nam, nhưng trong tình huống nếu Hà Nội cứ tiến hành xây dựng nhà máy điện hạt nhân thì Tiến sĩ Nguyễn Khắc Nhẫn cũng có suy nghĩ:
Tiến sĩ Nguyễn Khắc Nhẫn: Nếu vì vấn đề chính trị và uy tín mà nước ta phải có điện hạt nhân thì lẽ cố nhiên là tôi vô cùng thất vọng vì tôi rất lo sợ cho quê hương, cho những thế hệ con cháu sau này vì điện hạt nhân không kinh tế và vô cùng nguy hiểm.
Trong 4 năm nay tôi đã bỏ nhiều thì giờ, tham dự các hội nghị năng lượng, nghiên cứu kỹ hồ sơ điện hạt nhân, viết hàng loạt bài để trình bày quan điểm của tôi, dựa trên sự hiểu biết của mấy chục năm hành nghề ở Công Ty Điện Lực Pháp (Electricité de France, EDF) và Đại Học Grenoble.
Lẽ cố nhiên vì nhiệt tình đối với đất nước, tôi sẽ không từ chối tiếp tục lưu ý các đồng nghiệp bên nhà về hai khâu an toàn và đào tạo.
Theo tôi, Công Ty Areva và Tập Đoàn EDF giàu kinh nghiệm nhất nhì thế giới có đủ khả năng để hợp tác chặt chẽ với ta trong hai lĩnh vực nêu trên.
Chúng ta phải thận trọng trong việc thương lượng mua lò và máy móc, ký kết hợp đồng với các công ty quốc tế, đừng để họ lợi dụng thế yếu của chúng ta (vì thiếu chuyên gia) ru ngủ và tấn công chúng ta một cách vô lễ.
Trở lại vấn đề an toàn, trong nước giáo sư Phạm Duy Hiển cũng đã nhiều lần tỏ ý lo ngại về sự thiếu kỷ luật, pháp lý, tinh thần trách nhiệm, ý thức tổ chức quản lý của ta. Giáo sư đã nói một công trình như cầu cống nếu có lãng phí tham nhũng bị sập đổ, hư hỏng có thể xây mới lại, nhưng đối với nhà máy điện hạt nhân thì vô cùng nguy hiểm. Tôi hoàn toàn đồng ý với giáo sư Phạm Duy Hiển.
Gia Minh: Bấy lâu nay, mức độ nghe ngóng của những cơ quan chức năng trại Việt nam đối với những góp ý của Tiến sĩ Nguyễn Khắc Nhẫn ra sao? Sau đây là những tâm tình của Tiến sĩ Nguyễn Khắc Nhẫn khi chúng tôi nêu ra câu hỏi đó với ông.
Tiến sĩ Nguyễn Khắc Nhẫn: Câu này rất tế nhị. Tôi xin phép trả lời như sau: Đóng góp của tôi về tâm trí, nhiệt tình thì rất nhiều nhưng đó chỉ là một hạt cát trên bể rộng mênh mông của đất nước. Tôi đã có dịp về công tác bên nhà nhiều lần, nhưng những năm gần đây vì bận công việc bên này, tôi chưa có thì giờ về nước, nhưng tôi có dịp trao tặng tận tay cái CD gồm 17 bài tôi viết và được phỏng vấn về điện hạt nhân từ 2003, cho các vị lãnh đạo cao cấp nhất sang thăm viếng Châu Âu hoặc nước Pháp. Nhưng các vị ấy có thì giờ để đọc, nghe hay suy ngẫm về những thắc mắc khách quan của tôi hay không thì chỉ có Trời Phật biết.
Tôi xin thành thật cám ơn anh đã dùng chữ mức độ lắng nghe, quá nhã nhặn và lễ phép đối với tôi. Xin anh có dịp hỏi thẳng các cơ quan chức năng bên nhà thì biết có ai chịu khó đọc các bài của tôi.
Điều quan trọng là tôi làm tròn bổn phận đối với xứ sở. Tôi vẫn tin tưởng rằng với thời gian bên nhà sẽ cho tôi có lý.
Từ nay đến hết 2020, bao nhiêu biến chuyển có thể làm lung lay độ tin cậy của chính phủ đối với công nghiệp hạt nhân, một công nghiệp càng đồ sộ, càng mỏng manh.
Đối với tôi làm điện hạt nhân, nước ta đi lùi 50 năm chứ không phải đi tới như có người hiểu lầm. Tại sao chúng ta không suy ngẫm về bài học của nước Đức. Với một nền khoa học và công nghệ hàng đầu thế giới, lý do gì mà nước Đức đột ngột hy sinh hàng trăm tỷ đôla, mạnh dạn chuyển hướng sẽ chấm dứt sản xuất điện hạt nhân kể từ năm 2020?
Chiến lược khai thác triệt để năng lượng tái tạo của Đức đã thành công mỹ mãn. Chỉ trong vòng 10 năm, nước Đức đã có 20 000 MW điện gió (tương đương với công suất 20 lò ĐHN, tuy không chạy liên tục được) và rồi đây Đức cũng sẽ dẫn đầu trong lĩnh vực năng lượng mặt trời.
Tôi rất tiếc là sau cuộc thăm viếng ở nước ta của TS Hermann Scheer, nghị sĩ Quốc Hội Đức và cũng là Chủ Tịch Uỷ Ban Quốc Tế Về Năng Lượng Tái Tạo, và sau buổi giao lưu trực tuyến ngày 15/06/2006 với Giáo Sư Phạm Duy Hiển, Chủ Tịch Hội Đồng Khoa Học (Cục Kiểm Soát và An Toàn Bức Xạ Hạt Nhân), các cơ quan chức năng của ta vẫn không thay đổi lập trường đối với khả năng và sự ích lợi của năng lượng tái tạo mà cứ tiếp tục đề cao vai trò của điện hạt nhân.
Một Giải Nobel mở rộng về năng lượng, có nhiều uy tín như TS Hermann Scheer, mà không thuyết phục được chính phủ ta thì tôi cũng không biết làm gì hơn?
Gia Minh: Tạp chí Khoa Học & Môi Trường kỳ nàyãin dừng lại tại đây và hẹn tái ngộ cùng quý vị vào giờ này, Thứ Tư tuần sau.
Các tin, bài liên quan
- Nên hay không nên xây dựng nhà máy điện hạch nhân ở Việt Nam?
- Trung Quốc vẫn muốn sử dụng công nghệ hạch nhân của Pháp, Nga
- Giới khoa học và dân chúng phản đối việc xây dựng khu du lịch sinh thái Tam Đảo 2
- Việt Nam và Hoa Kỳ hợp tác phát triển năng lượng hạt nhân
- Dự án bảo tồn đồng cỏ bàng Kiên Giang được giải thưởng LHQ
- Dự án khu giải trí Walt Disney tại Công viên Thống Nhất
- Tiềm năng về những nguồn năng lượng tái tạo tại Việt Nam
- Kỹ sư Chu Văn Tiệp và kỹ thuật trồng bắp ngô năng xuất cao
- Kế hoạch phát triển điện hạt nhân của Việt Nam?