Suy thoái nguồn nước ở Việt Nam

Gần đây, báo chí trong nước nói nhiều đến vấn đề suy thoái tài nguyên nước ở Việt Nam. Tình trạng này không chỉ xảy ra trên các lưu vực sông lớn, mà còn xảy ra với tài nguyên nước ngầm.
Việt Hà, phóng viên RFA
2010.03.29
song-day-305.jpg Ngã ba sông Ðáy, cửa ngõ phía đông thành phố Ninh Bình hứng chịu nước thải chưa qua xử lý của các khu công nghiệp, nên nguồn nước ở đây bị ô nhiễm nặng nề.
Photo courtesy of wikipedia

Ô nhiễm nghiêm trọng

Theo bộ tài nguyên và môi trường, tình trạng suy thoái nước trên các lưu vực sông của Việt Nam đang ngày một trở nên nghiêm trọng. Đánh giá gần đây do Bộ tài nguyên và môi trường thực hiện cho biết trong  số 16 lưu vực sông được điều tra thì có 5 lưu vực bị ô nhiễm nghiêm trọng, 5 lưu vực có chất lượng khá, còn lại ở mức trung bình.

Các nguồn xả về công nghiệp, hoặc chăn nuôi, đô thị, xử lý nước thải chưa đạt yêu cầu hoặc chưa xử lý thải ra nguồn nước mặt tiếp nhận, nên diễn biến ngày một xấu.
Ô. Lâm Minh Triết

Cũng theo đánh giá của Bộ TN&MT, theo thứ tự ô nhiễm thì lưu vực sông Cửu Long bị ô nhiễm nặng nhất, tiếp đến là lưu vực sông Hồng - Thái Bình, lưu vực sông Đồng Nai, sông Vu gia - Thu Bồn, và lưu vực Sông Cả.

Việc phát triển đô thị nhanh chóng và công nghiệp hóa là nguyên nhân khiến nước các con sông lớn bị ô nhiễm. Theo báo cáo hồi đầu năm nay của  Bộ TN&MT, thì sau khi mở rộng, Hà nội có đến 255 làng nghề thuộc 6 loại hình sản xuất khác nhau. Các làng nghề này hàng ngày xả nước thải hoàn toàn chưa qua xử lý vào các sông Nhuệ, sông Đáy khiến các con sông này trở nên ô nhiễm nghiêm trọng hơn.

Hay gần đây nhất là vụ sông Thị Vải bị ô nhiễm do việc xả nước thải chưa qua xử lý trong nhiều năm của nhà máy bột ngọt Vedan. Theo ước tính, mỗi ngày nhà máy này xả khoảng 5,000 m3 chất thải ra sông.

ToLich_River_250.jpg
Sông Tô Lịch, đoạn chảy qua Cầu Giấy, Hà Nội. Photo: Wikipedia
Sông Tô Lịch, đoạn chảy qua Cầu Giấy, Hà Nội. Photo: Wikipedia
Ông Lâm Minh Triết, Viện trưởng viện nước và công nghệ môi trường, thành phố Hồ Chí Minh cho biết về nguyên nhân của tình trạng này như sau: “Suy thoái nghiêm trọng nhất là chất lượng nước mặt, vì hoạt động kinh tế xã hội là phát triển và vấn đề bảo vệ môi trường, đặc biệt là bảo vệ nguồn nước thì nó tiến không kịp.

Các nguồn xả về công nghiệp, hoặc chăn nuôi, đô thị, xử lý nước thải chưa đạt yêu cầu hoặc chưa xử lý thải ra nguồn nước mặt tiếp nhận, nên diễn biến ngày một xấu. Sông Thị vải là điển hình của ô nhiễm trầm trọng, chỗ này mình phải cân nhắc phát triển kinh tế ở mức có thể, và vấn đề môi trường có thể hài hoà.

Lúc đầu thì Việt nam mình muốn có những sự đầu tư, và vì thế vấn đề môi trường có vẻ mềm hơn, nhưng quá trình hoạt động thì xảy ra vấn đề về môi trường càng ngày càng nặng nề.”

Ô nhiễm môi trường nước ảnh hưởng nghiêm trọng đến không những chỉ môi trường sinh thái các con sông, mà còn ảnh hưởng đến sản xuất, sinh hoạt của người dân. Nhiều nơi, các con sông đã trở thành các con sông chết, như sông Thị Vải ở Nam bộ, Tô Lịch ở miền Bắc.

Tiến sĩ Ngô Đình Tuấn, trường đại học Thủy lợi, nói về hậu quả này như sau:“Khu đô thị, khu công nghiệp thải các chất thải ra ngoài môi trường mà không qua xử lý, cứ đổ vào sông thì nước sông mặc dù có nhưng không dùng được.Ví dụ nước sông Thị vải, nước sông Tô lịch, hay sông Đáy, sông Nhuệ cũng thế. Nước người ta cho vào kênh tưới tiêu đáng nhẽ ra phải kết hợp là nước cho sinh hoạt, nhưng giờ do ô nhiễm thải từ thành phố Hà nội, Hà đông ra, làm cho nó bẩn nên dù có nước nhưng không dùng được.”

Nỗ lực của chính phủ

Mặt khác, Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển kinh tế và công nghiệp hóa. Điều này làm nảy sinh mâu thuẫn giữa việc duy trì tốc độ phát triển và bảo vệ môi trường. Để đảm bảo phát triển bền vững, ngoài những nỗ lực của chính phủ trong việc bàn hành các quy định pháp luật, Việt Nam cũng cần sự tự giác và hợp tác từ các doanh nghiệp.

kenh-nhieu-loc-250.jpg
Kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè hôm nay đã không còn ô nhiễm như trước. Photo cortesy of nhadatsg.co.cc
Kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè hôm nay đã không còn ô nhiễm như trước. Photo cortesy of nhadatsg.co.cc
Ông Lâm Minh Triết, viện trưởng viện nước và công nghệ môi trường có nhận xét:“Bài toán phải được xem xét và cân đối lại. Phát triển ở mức độ nào, bây giờ nó đã phát triển như thế, thì làm sao hạn chế ô nhiễm để trong lúc phát triển thì đừng ô nhiễm thêm nữa đã là thành công rồi, nhưng không biết tính tự giác của các doanh nghiệp mình thế nào, thường là họ lẩn tránh vấn đề môi trường, họ quan tâm đến lợi nhuận của hoạt động doanh nghiệp của họ.”

Để xử lý nước sông nhiễm bẩn, chính phủ Việt Nam đang thực hiện một số các dự án như xây dựng các nhà máy xử lý nước thải tập trung tại các đô thị trước khi đổ ra sông, xử lý nước tại các con sông bị ô nhiễm trầm trọng. 

Tiến sĩ Tăng Đức Thắng, thuộc viện khoa học thuỷ lợi miền Nam, cho biết như sau:“Các dự án còn đang thực hiện rầm rộ, kênh Nhiêu lộc - Thị nghè đã tốt hơn so với ngày xưa, tốt hơn trông thấy. Ngày xưa cá không sống nổi, bây giờ người ta có thể đi câu trên kênh này được rồi.”

Việt Nam đã có những quy định pháp luật về bảo vệ môi trường, thành lập cảnh sát môi trường để giám sát và phát hiện vi phạm. Tuy nhiên, theo ông Lê Bắc Huỳnh, Phó cục trưởng cục quản lý tài nguyên nước cho biết thì hiện hệ thống pháp luật về tài nguyên nước còn chưa hoàn chỉnh, cơ chế, chính sách, đặc biệt là chính sách kinh tế, tài chính còn thiếu.

Kênh Nhiêu lộc - Thị nghè đã tốt hơn so với ngày xưa, tốt hơn trông thấy. Ngày xưa cá không sống nổi, bây giờ người ta có thể đi câu trên kênh này được rồi.
TS. Tăng Đức Thắng

Thông tin, dữ liệu về tài nguyên nước chưa đầy đủ, chính xác, đồng bộ và việc chia sẻ thông tin, dữ liệu còn nhiều hạn chế. Bộ Tài nguyên môi trường cho biết sắp tới sẽ tăng cường công tác truyền thông nhằm nâng cao nhận thức trong cộng đồng và đưa nội dung giáo dục bảo vệ tài nguyên nước và hệ sinh thái thuỷ sinh vào giảng dạy trong hệ thống giáo dục quốc dân.

Theo dòng thời sự:

Nhận xét

Bạn có thể đưa ý kiến của mình vào khung phía dưới. Ý kiến của Bạn sẽ được xem xét trước khi đưa lên trang web, phù hợp với Nguyên tắc sử dụng của RFA. Ý kiến của Bạn sẽ không xuất hiện ngay lập tức. RFA không chịu trách nhiệm về nội dung các ý kiến. Hãy vui lòng tôn trọng các quan điểm khác biệt cũng như căn cứ vào các dữ kiện của vấn đề.