Luật Hình sự Việt Nam đã thật sự hữu hiệu chưa ?


2007.04.11

Lê Dân, phóng viên đài RFA

Dạo gần đây dư luận trong và ngoài nước hết sức bức xúc về những vụ thầy giáo gạ tình đổi điểm, thầy giáo toan hiếp dâm học sinh vị thành niên....tuy nhiên hầu như họ chẳng bị trừng phạt gì về hình sự, mà chỉ bị khiển trách về hành chính. Lý do là luật pháp Việt Nam hiện nay cho là chưa giao cấu là chưa thành tội hiếp dâm.

NguyenVanLyTrial150.jpg
Linh mục Nguyễn Văn Lý tại phiên tòa xét xử.

videoiconblack2.gif
>> Xem đoạn video phiên toà xử Linh mục Lý của Zoomin.tv >> Get a Windows Media Player

Tìm hiểu thêm về tình trạng bất hợp lý đó, chúng tôi trao đổi với hai chuyên gia luật pháp Việt Nam đang giảng dạy và hành nghề luật là các giáo sư Nguyễn văn Canh tại Hoa Kỳ, và giáo sư Lê Đình Thông tại Pháp. Lê Dân trình bày.

Trước hết chúng tôi xin hỏi giáo sư Lê Đình Thông đang giảng dạy Luật tại Pháp. Thưa mục tiêu tối thượng của pháp luật là ngăn ngừa, giáo dục cao hơn trừng phạt, vậy thì theo giáo sư những cách phán xử các vụ hình sự mà chỉ đến cảnh cáo hành chính như vừa nói có là thích hợp cho mục tiêu phòng ngừa hay không ?

Giáo sư Lê Đình Thông: Quả là luật Hình sự ngoài việc trừng phạt còn chú ý đến việc ngăn ngừa, cho đến răn đe nữa.

Cho nên luật Hình sự Việt Nam theo nhận xét chung qua các tin tức nhận được qua các cơ quan truyền thông thì chúng tôi thấy là chỉ lưu ý đến đàn áp về chính trị, hơn là ngăn ngừa các tội hình sự, như trường hợp tội hiếp dâm mà nó đang trở thành khá phổ biến ở Việt Nam hiện nay.”

Lê Dân: Thưa ý kiến của giáo sư Nguyễn văn Canh ra sao ?

Giáo sư Nguyễn văn Canh: Theo tôi, luật pháp hình sự là để ngăn ngừa những hành động xảy ra, làm hại cho một nạn nhân nào đó phải bị trừng trị, dù rằng tất cả những hành vi cấu thành tội phạm chưa có thành tựu.

Quả là luật Hình sự ngoài việc trừng phạt còn chú ý đến việc ngăn ngừa, cho đến răn đe nữa. Cho nên luật Hình sự Việt Nam theo nhận xét chung qua các tin tức nhận được qua các cơ quan truyền thông thì chúng tôi thấy là chỉ lưu ý đến đàn áp về chính trị, hơn là ngăn ngừa các tội hình sự, như trường hợp tội hiếp dâm mà nó đang trở thành khá phổ biến ở Việt Nam hiện nay.

Lê Dân: Thưa giáo sư Lê Đình Thông, mấy vụ việc gần đây như thầy gạ trò đi nhà nghỉ để đổi điểm thi tốt nghiệp, giám thị dọa nạt bắt trò đến khách sạn để được xóa tội....các ông đó đều đã thú nhận ý đồ khai thác tình dục ở học trò của mình với công an, nhưng rồi chỉ bị phạt hành chính và nặng hơn là cách chức, biện pháp như vậy khiến các phụ huynh học sinh rất là bức xúc....

Giáo sư Lê Đình Thông: Ttuy nhiên, tôi cũng xin lưu ý ngay là các hình phạt theo điều 28 khoản 1 của luật Hình sự Việt Nam chỉ quy định từ cảnh cáo đến phạt tiền rồi cải tạo không giam giữ, cho đến giam giữ có thời hạn, rồi sau cùng là tù chung thân và tử hình.

Như vậy hình thức xử phạt hành chính mà ta thấy báo chí nói đến cho các trường hợp hiếp dâm mà chưa có giao cấu, không phải là điều phạt hình sự theo điều 28, do đó hình thức này là không đúng.

Lê Dân: Thưa có những luật sư Việt Nam cho là các thầy giáo đó chưa thực sự phạm tội thì đã bị công an phát hiện, nên chưa thể buộc tội hiếp dâm được....

Giáo sư Lê Đình Thông: Khi nói tới toan phạm, có nghĩa là người ta chỉ mới tính tóan phạm tội đó. Luật pháp của Tây phương người ta chia ra làm hai giai đoạn của toan phạm.

Thứ nhất là mới chỉ có ý định hành động, thứ hai là đã bắt đầu hành động rồi. nếu người nào đó có ý định giết người, hay hiếp dâm, thì ý định đó chỉ mới ở trong óc của đương sự thì người ta không trừng phạt. Nhưng khi mang ý định đó ra thực hiện, để hành động, thì chắc hắn phải bị xét xử và bị luật pháp trừng trị.

Nếu người ta đã có hành vi phạm tội, tức là đã thực hiện một số hành vi rồi thì tội hình sự đã bắt đầu. Luật pháp của các quốc gia chia ra làm 2 giai đoạn. Giai đoạn thứ nhất là "toan phạm", thứ hai là "giai đoạn tội phạm đã thành rồi".

Theo tôi, pháp luật là gì ? pháp luật không những là các quy định cho những tội danh, nhưng đồng thời phải có những ngăn ngừa, nhất là phải chấn chỉnh các kẽ hở của pháp luật. Trường hợp này chúng ta thấy ngay kẽ hở là vấn đề nói tới chữ "pénétration sexuelle" tức là giao cấu. Tức là chưa giao cấu, là chưa thành hiếp dâm, đó là điều rất nguy hiểm.....

Lê Dân: Thưa ý kiến của giáo sư Lê Đình Thông ra sao ? Đặc biệt là đối chiếu với những vụ như Nhân văn Giai phẩm hay "chống đảng", hoặc gần đây nhất là những vụ án liên quan đến các người bất đồng chính kiến, chưa có bằng chứng phạm tội nào cụ thể mà đã bị kết án tù giam?

Quả nhiên là trong tình trạng pháp lý Việt Nam ngày nay, không những có nghịch lý mà chúng ta vừa nói đến, mà còn rất nhiều nghịch lý khác nữa, như trong bản án linh mục Nguyễn văn Lý, tuy là không phải đề tài chúng ta thảo luận ở đây. Nhưng bản án đó nếu mà phân tích về khía cạnh pháp luật thì cũng có thể nói còn nhiều nghịch lý có thể chứng minh được.

Giáo sư Lê Đình Thông: Việt Nam dành những hình phạt rất là nặng cho những người hoạt động chính trị, nhưng lại rất nhẹ cho những tội hình sự như hiếp dâm chẳng hạn....

Quả nhiên là trong tình trạng pháp lý Việt Nam ngày nay, không những có nghịch lý mà chúng ta vừa nói đến, mà còn rất nhiều nghịch lý khác nữa, như trong bản án linh mục Nguyễn văn Lý, tuy là không phải đề tài chúng ta thảo luận ở đây. Nhưng bản án đó nếu mà phân tích về khía cạnh pháp luật thì cũng có thể nói còn nhiều nghịch lý có thể chứng minh được.

Lê Dân: Theo quý giáo sư thì pháp luật Việt Nam có nên sửa đổi lại, quy định rõ ràng thêm về những tội mang tính dự mưu, tổ chức....như toan giết người, toan hiếp dâm.....như pháp luật phần lớn các nước khác có quy định hay không ? Và nếu có thì tổ chức nào, đoàn thể nào nên gióng lên tiếng nói đó ? Xin mời giáo sư Canh.

Giáo sư Nguyễn văn Canh: Theo tôi nghĩ thì hiện nay ở Việt Nam có Luật sư đoàn, thì tổ chức này phải nêu vấn đề một cách chính thức và đòi hỏi Quốc hội phải làm ra những đạo luật như vậy. Muốn luật pháp được thi hành nghiêm chỉnh, đã vào hội nhập với quốc tế, người ta đòi hỏi phải trong sáng, phải nghiêm chỉnh, cũng như nhiều đạo luật cần phải sửa chữa.

Lê Dân: Giáo sư Lê Đình Thông thì sao ?

Giáo sư Lê Đình Thông: Tội hiếp dâm là vấn đề tôi nghĩ là dư luận rất quan tâm, nhất là các bậc phụ huynh, các học sinh chẳng hạn. Nếu luật pháp có kẽ hở như vậy thì con em của mình dễ dàng trở thành nạn nhân. Bởi vậy vấn đề đặt ra một cách nghiêm chỉnh là trước tình trạng đó, các nhà lập pháp phải hành động như thế nào.

Lê Dân: Là người giảng dạy về pháp luật đối chiếu tại Pháp, xin giáo sư cho biết luật của họ có quy định nào về việc hiếp dân chưa thành hay không ?

Giáo sư Lê Đình Thông: Tuật Hình sự Pháp có thêm tội tấn công tình dục, theo thuật ngữ của Pháp là Agression Sexuelle. Theo định nghĩa của điều 222, khoản 27, thì tội tấn công tình dục khác với tội hiếp dâm và bị phạt 5 năm tù và 500 ngàn francs, tính theo tiền cũ....

Lê Dân: Giáo sư Nguyễn văn Canh nhận xét sao ạ ?

Giáo sư Nguyễn văn Canh: Các trường hợp đó phải bị trừng trị, chứ không thể khiển trách về phương diện hành chính tức là chỉ cho nghỉ việc, hay là chỉ khiển trách bằng một tờ giấy là đủ.

Lê Dân: Chúng tôi xin cảm ơn hai vị giáo sư Nguyễn văn Canh và Lê Đình Thông về cuộc trao đổi ngày hôm nay.

Nhận xét

Bạn có thể đưa ý kiến của mình vào khung phía dưới. Ý kiến của Bạn sẽ được xem xét trước khi đưa lên trang web, phù hợp với Nguyên tắc sử dụng của RFA. Ý kiến của Bạn sẽ không xuất hiện ngay lập tức. RFA không chịu trách nhiệm về nội dung các ý kiến. Hãy vui lòng tôn trọng các quan điểm khác biệt cũng như căn cứ vào các dữ kiện của vấn đề.