Khởi đầu chuyến công du châu Á, Tổng Thống Hoa Kỳ đến Nhật Bản

Tổng Thống Hoa Kỳ đã đặt chân đến Tokyo, trạm dừng chân đầu tiên của ông trong chuyến công du kéo dài 8 ngày, qua Nhật Bản, Nam Hàn, Malaysia và Philippines.

Nhà Trắng cho biết chuyến đi nhằm mục đích tái khẳng định cam kết của đối với khu vực Mỹ Châu Á-Thái Bình Dương. Một số quan chức hành pháp Mỹ còn nói trọng điểm của chuyến công du là kinh tế, nhưng những vấn đề liên quan đến an ninh có khả năng bao trùm các cuộc thảo luận, trong bối cảnh Trung Quốc đang gia tăng hoạt động quân sự, có những hành động mang tính gây hấn đối với những nước mà Bắc Kinh đang tranh chấp chủ quyền ở Đông Á và Đông Nam Á.

Chuyến công du của Tổng Thống Obama diễn ra vào thời điểm Thủy Quân Lục Chiến Hoa Kỳ đưa thêm binh sĩ dồn trú ở Guam và Australia, hải quân Mỹ tăng cường hiện diện ở Đông Hải để giúp bảo vệ an ninh cho đồng minh chiến lược Nhật Bản.
Ngoài ra, khi đến Philippines, Tổng Thống Mỹ sẽ loan báo tin Washington và Manila đạt được thỏa thuận về quân sự để binh sĩ Mỹ trở lại Subic Bay, và tại Kuala Lumpur, ông cũng sẽ nói tới quan hệ giữa Hoa Kỳ với cộng đồng Hồi Giáo Châu Á và toàn cầu, đồng thời cũng là vị tổng thống Mỹ đầu tiên đến thăm Malaysia trong vòng 50 năm qua.

Bên cạnh những điểm được xem là đầy thuận lợi đó, nhà lãnh đạo Mỹ đặt chân đến Tokyo đúng lúc căng thẳng ngoại giao giữa Nhật Bản với Trung Quốc và Nam Hàn đang gia tăng vì đầu tuần này Thủ Tướng Nhật Bản Shinzo Abe gửi lễ vật đến đền tử sĩ Yasukuni, nơi thờ phượng những anh hùng liệt sĩ của nước Nhật, trong đó có 14 nhân vật từng bị tòa án quân đội đồng minh kết tội vì đã có những hành động tàn ác đối với người dân những nước bị Nhật đô hộ thời thế chiến thứ Hai.

Một ngày sau đó, phái đoàn 150 đại biểu quốc hội và viên chức trong chính phủ Nhật đã ghé đền.
Hành động này tức khắc bị Nam Hàn và Trung Quốc lên án.
Cũng cần nói thêm là từ ngày nhậm chức đến giờ, lãnh đạo 2 quốc gia đồng mình chiến lược của Hoa Kỳ ở Đông Á là Thủ Tướng Nhật Bản Shinzo Abe và Tổng Thống Nam Hàn Park Geun-hye mới gặp nhau có 1 lần, trong cuộc họp hoàn toàn mang tính biểu tượng do Hoa Kỳ dàn xếp bên lề Thượng Đỉnh An Toàn Hạt Nhân Thế Giới tổ chức tại Hà Lan hồi tháng trước.

Một sự kiện đáng chú ý khác là việc Đại Diện Mậu Dịch Hoa Kỳ, ông Michael Frostman bất ngờ đến Tokyo trước Tổng Thống Obama, trong khi Nhà Trắng nói rằng ông này sẽ tháp tùng Tổng Thống trên chuyên cơ Air Force One.

Tin phát xuất từ Washington nói rằng sự kiện này xảy ra vì Hoa Kỳ muốn hoàn tất đàm phán Hiệp Định Đôi Tác Kinh Tế Chiến Lược Xuyên Thái Bình Dương TPP với Nhật Bản, hoặc ít nhất đạt được một thỏa thuận nào đó trước khi thượng đỉnh Mỹ-Nhật diễn ra vào ngày mai.

Xin nhắc lại hồi tháng trước, phái đoàn đại diện mậu dịch Mỹ và Nhật cũng đã gặp nhau để thảo luận về TPP nhưng không đạt được kết quả cụ thể. Giới thạo tin tại Washington cho hay trở ngại xảy ra vì Hoa Kỳ muốn bảo vệ kỹ nghệ xe hơi Mỹ, trong khí phía Nhật muốn duy trì mức thuế đánh trên một số mặt hàng nông phẩm để bảo vệ quyền lợi cho nông gia Nhật.

Hiệp Định Đối Tác Kinh Tế Chiến Lược Xuyên Thái Bình Dương TPP là điều được Tổng Thống Hoa Kỳ thúc đẩy mạnh mẽ, từng hy vọng sẽ hoàn tất đàm phán với 11 nước tham gia vào cuối năm ngoái nhưng không đạt được.

Tuần trước, có tin nói rằng các đoàn đàm phán TPP sẽ gặp lại nhau ở Hà Nội, tiếp tục những nỗ lực tháo gỡ các trở ngại.