Nghệ sĩ Hữu Châu, cháu nội nghệ sĩ tài danh Năm Nghĩa

Có thể nói là hiện nay các nghệ sĩ chuyên môn tấu hài đang sống một thời vàng son giống như trước đây trong các thập niên 50, 60, 70, các nghệ sĩ cải lương đã từng được hưởng.
Soạn giả Nguyễn Phương, RFA
2008.09.27
huu-chau-va-me-305.jpg Nghệ sĩ Hữu Châu và mẹ, nữ nghệ sĩ Thanh Lệ.
Hình do soạn giả Nguyễn Phương cung cấp.

Người ta hiểu Thời Vàng Son là theo nghĩa cái thời kỳ mà sân khấu trình diễn được đông đảo khán giả đến xem hát, có nhiều tuồng tích hay, nhiều nghệ sĩ giỏi và nghệ sĩ được hưởng những lợi nhuận gồm có tiền contract ký với bầu gánh hát và lương mỗi suất hát cũng rất cao.

Nghệ sĩ Hữu Châu hiện nay là một nghệ sĩ chuyên môn tấu hài và diễn kịch nói, đắt show nhất. Hữu Châu được đánh giá cao khả năng biểu diễn kịch nói mặc dầu anh là người thuộc về thế hệ thứ ba của một gia đình nức danh về nghệ thuật sân khấu cải lương.

Nghệ sĩ Hữu Châu tên thật là Nguyễn Hữu Châu, sanh năm 1966 tại Saigòn. Cha của anh là Albert Nguyễn Hữu Thìn tức nghệ sĩ Hữu Thìn, mẹ là Trần Thị Hai tức nữ nghệ sĩ Thanh Lệ từng nổi danh qua các vai đào lẳng trong tuồng Bọt Biển, Cô Gái Đồ Long, Sau Ngày Cưới, Thái Hậu Dương Vân Nga, Đoạn Tuyệt, Hoa Mộc Lan…

Cô ruột của Hữu Châu là nữ nghệ sĩ Thanh Nga, chú của Hữu Châu là danh hài Bảo Quốc. Ông nội là nghệ sĩ Năm Nghĩa, bà nội là bà bầu Nguyễn Thị Thơ, bà bầu Thơ nổi danh là bầu của những ông bà bầu gánh hát cải lương.

Những mất mát trong đời

Khi còn trẻ, nghệ sĩ Hữu Châu phải trải qua những đau buồn dồn dập vì những tai biến đổ ập vào gia đình của Hữu Châu.

Năm 1978, cô ruột của anh là nữ nghệ sĩ tài danh Thanh Nga và chồng bị bắn chết ngay trước cửa nhà ở đường Ngô Tùng Châu.

Năm 1979, anh ruột của Hữu Châu là Thanh Hải, diễn viên múa theo đoàn hát Thanh Minh đi lưu diễn miền Bắc đã chết vì bị xuất huyết bao tử, gởi xác lại ở tỉnh Bắc Thái.

Cuối năm 1980, cha của anh là nghệ sĩ Hữu Thìn giúp cho vợ là Thanh Lệ dọn dẹp quán mì Phà Ca sau giờ bán khuya, xong rồi anh đạp xe đạp về nhà ở đường Ngô Tùng Châu, nhưng khi đến bên hông trường Nguyễn Bá Tòng, anh bị một kẻ vô danh đánh mạnh thanh sắt vào ót. Cảnh sát đi tuần thấy có người bất tỉnh trên lề đường, chở tới bệnh viện, lục bóp thấy giấy tờ mới biết là Hữu Thìn, con bà Bầu Thơ.

Theo lời của Thanh Lệ, vợ của Hữu Thìn thì bác sĩ cho biết là Hữu Thìn bị đánh bằng một cây sắt lớn, làm cho sọ bị nứt, máu chảy ứ bên trong nên bất tỉnh và chết không cứu trị được. Sau nầy, người ta kết luận là do tai nạn giao thông tại bên hông trường Nguyễn Bá Tòng.

Năm 1981, bà bầu Thơ, bà nội của Hữu Châu phải giao đoàn hát Thanh Minh của bà cho chánh phủ để tập thể hóa đoàn hát theo chủ trương lúc bấy giờ.

Năm 1982, bà Bầu Thơ đang ngồi tụng kinh phật tại tư gia số 240 đường Trần Hưng Đạo, bỗng gục xuống bất tỉnh. Vừa mất đứa con gái thương yêu, một nữ nghệ sĩ tài danh, kế đó mất đứa cháu nội và con trai, nay lại mất cả gia sản vì bị tập thể hóa, bà bầu Thơ bị một cái sốc lớn, đau tim càng nặng hơn nên bị tai biến mạch máu nảo, bà bị liệt nữa thân mình, đi đứng khó khăn, nói chuyện cũng bị ngọng nghịu.

Đến năm 1988, bà bầu Thơ té trong nhà, bị xuất huyết nảo và mất vào ngày 22 tháng 12 năm 1988 ở đường Ngô Tùng Châu.

Từ bi hài kịch tới tấu hài

Nghệ sĩ Hữu Châu giả gái.
Nghệ sĩ Hữu Châu giả gái.
Hình do soạn giả Nguyễn Phương cung cấp.
Nghệ sĩ Hữu Châu tốt nghiệp trường sân khấu 2, khóa 6, một lượt với Hồng Đào, Quang Minh, Hữu Nghĩa, Thanh Thủy. Ra trường Hữu Châu phải theo các bạn xuống tỉnh Bạc Liêu, thực tập trong đoàn kịch Minh Hải.

Một thời gian sau, thấy không thể có tương lai nên Hữu Châu trở về Saigon, ngồi bán thuốc lá lẻ trước hẻm vô căn nhà nhỏ của má Hữu Châu ở đường Nguyễn Trãi, kiếm tiền để nuôi mẹ và các em.

Sau đó Hữu Châu được đoàn kịch nói Kim Cương thu nhận về hát. Vai diễn đầu tiên của Hữu Châu trên sân khấu Kim Cương là vai Thầy Bói trong kịch “Hoàng Tử và Con Gái Lão Chăn Cừu”.

Thành công trong vai diễn đầu tiên, nghệ sĩ Hữu Châu được cho đóng vai ông Năm trong vở “Lá Sầu Riêng”, vai bác sĩ Huy trong “Nhơn Danh Công Lý” và vai Quan trong “Người Tình Trễ Xe”.

Năm 1988, Hữu Châu gia nhập nhóm tấu hài Bảo Quốc gồm có Bảo Quốc, Kim Xuân, Chí Hiếu, Hồng Loan và Hữu Châu. Hữu Châu đã được khán giả tán thưởng qua lối diễn hài tỉnh, không cường điệu méo mó mặt mày.

Đi theo chú mình biểu diễn trong nhóm hài tuy có thu nhập tương đối đủ sống nhưng Hữu Châu muốn tạo sự nghiệp tên tuổi cho chính mình chớ không núp dưới bóng của người chú danh hài nên cuối năm 1988, Hữu Châu gia nhập Câu Lạc Bộ Sân Khấu Nhỏ, anh tham dự hội diễn và đoạt được giải Ba Hội Diễn Kịch Nói toàn quốc.

Năm 1989, Hữu Châu thành công xuất sắc trong vai Lỗ Quý, kịch Lôi Vũ trên sân khấu Câu Lạc Bộ Sân Khấu Thể Nghiệm. Qua vai Lỗ Quý, Hữu Châu được giới sân khấu kịch nói đánh giá là một diễn viên trẻ có khả năng hát thành công nhiều loại vai kịch.

Năm 1990, nghệ sĩ Hữu Châu thêm một lần nữa khẳng định tài năng của mình sau khi Hữu Châu đoạt huy chương vàng Hội Diễn toàn quốc qua vai Đạo Sĩ trong kịch bản Đời Luận Anh Hùng của soạn giả Lê Chí Trung.

Cuối năm 1990, nghệ sĩ Hữu Châu và Hữu Nghĩa thành lập nhóm hài mang tên hai người, có sự cộng tác của hai nghệ sĩ Phương Thảo và Phú Hải. Nhóm hài Hữu Châu - Hữu Nghĩa thành công lớn với các tiết mục: Ba Giai Tứ Xuất, Nồi Cháo Gà, Sống Giả Chết Giả.

Năm 1991, Hữu Châu tách riêng ra, lập nhóm tấu hài mang tên Hữu Châu, diễn viên gồm có Hữu Châu, Tấn Thi, Trung Dân, Trinh Trinh đã biểu diễn nhiều nơi ở thành phố và các tỉnh với các tiết mục Thầy Đồ, Ai Lấy, Hội Ngộ, Người Giàu Cũng Khóc…

Mong những vai diễn lớn

Năm 1994, Hữu Châu và nghệ sĩ Minh Nhí làm Ban Song Tấu Hài. Hữu Châu từ khi chuyển qua tấu hài, anh được khán giả nhiệt liệt ái mộ, do đó anh là một trong những danh hài đắt show nhất.

Thu nhập của anh cũng khá cao nhờ vào nghệ thuật tấu hài. Anh tâm sự:

“Dù đi tấu hài kiếm được đủ tiền nuôi mẹ nuôi em, chớ tôi vẫn mong được hát trong một vai đàng hoàng. Trong năm 1995, tôi có vai diễn trong nhà hát Hòa Bình như vai ông Vạn Tuế trong vở kịch Lò Heo Quay và vai ông Minh trong vở Anh Sui Chị Sui. Đó là một niềm vui lớn đối với tôi.”

Khi được hỏi anh xuất thân từ một gia đình tài danh cải lương mà anh lại chuyên diễn kịch và tấu hài, anh có thấy nghịch lý không?

 Hữu Châu cho biết: “Theo anh thì lâu nay, con em của các nghệ sĩ cải lương mà trở thành những nghệ sĩ tân nhạc hay tài tử điện ảnh thì cũng có nhiều, kể cả những nghệ sĩ cải lương tài danh đương thời cũng chuyển qua diễn kịch và tấu hài cũng không phải là ít. Tôi nghĩ là hát ở sân khấu cải lương hay kịch nói thì tôi xem cũng giống nhau vì mình bao giờ cũng sống với vai trò và vì khán giả.”

Hỏi vế thân thế và sự nghiệp hiện nay của anh ra sao thì Hữu Châu cho biết:

Sự qua đời sớm của cha tôi nghệ sĩ Hữu Thìn, cô tôi nghệ sĩ Thanh Nga và bà nội tôi bà Bầu Thơ là một thiệt thòi lớn cho cuộc đời nghệ sĩ của tôi. Tôi cảm thấy quá bơ vơ khi bước vào nghề hát, cũng may còn có bạn bè, chú bác nghệ sĩ và chú Bảo Quốc thương mến, đó cũng là niềm an ủi để tôi hành nghề sinh sống và kiếm tiền nuôi mẹ và hai em.

Quả tình là bây giờ sân khấu phải vất vả lắm mới đủ sống nghĩa là hằng đêm phải làm gì đó ở sàn diễn thì mới sống được. Ở sân khấu lớn, hát cải lương trọn tuồng, nhiều diễn viên đã không đủ sống.

Bởi vậy con đường tấu hài là con đường hằng đêm để mình có mặt với khan giả, con đường tạm sống mặc dầu tôi vẫn ước mơ được diễn những vai có tầm cở trên một sân khấu đàng hoàng.”

Thưa quý thính giả, tâm sự và việc hành nghề của nghệ sĩ danh hài Hữu Châu có thể nói đó cũng là tâm sự của nhiều nghệ sĩ lấy nghề tấu hài để mưu sinh nhưng trong thâm tâm ai ai cũng muốn làm sao phục hồi được cái thời hoàng kim của sân khấu cải lương, để nghệ sĩ có thể hát được những vai tuồng mà mình ưa thích, những vai tuồng đàng hoàng chớ không phải chỉ có lối chọc cười như kiểu tấu hài hiện nay.

Mơ ước đó không lớn nhưng chắc khó mà thực hiện vì những người có trách nhiệm và có quyền không suy nghĩ cùng một hướng với các nghệ sĩ bình thường. Họ theo định hướng riêng, như vậy thì kể như đầu tàu chạy hướng Bắc mà các toa tàu thì muốn chạy về hướng Nam.

Thưa quý thính giả, chương trình cổ nhạc xin chấm dứt, Nguyễn Phương xin hẹn vào giờ nầy tuần sau.

Nhận xét

Bạn có thể đưa ý kiến của mình vào khung phía dưới. Ý kiến của Bạn sẽ được xem xét trước khi đưa lên trang web, phù hợp với Nguyên tắc sử dụng của RFA. Ý kiến của Bạn sẽ không xuất hiện ngay lập tức. RFA không chịu trách nhiệm về nội dung các ý kiến. Hãy vui lòng tôn trọng các quan điểm khác biệt cũng như căn cứ vào các dữ kiện của vấn đề.