Rau xanh, rau sạch mùa hè

Nhóm phóng viên tường trình từ VN
2014.06.11
rau-xanh-305.jpg Người nông dân trên cánh đồng hoa màu và mạ non ở Lao Bảo.
RFA PHOTO

 

Mùa hè, rau xanh và củ quả luôn là nguồn thực phẩm cần thiết và không thể thiếu đối với mọi gia đình. Tuy nhiên, vấn đề rau xanh khan hiếm và không có rau sạch, nguồn rau, củ, quả chứa độc tố từ Trung Quốc ồ ạt nhập sang Việt Nam và người tiêu dùng có thể gặp nguy hiểm về sức khỏe đang là vấn đề nan giải cho người Việt Nam. Có nhiều nguyên nhân, lý do dẫn đến tình trạng này, trong đó vấn đề quản lý nhà nước lỏng lẻo vẫn là khối đá lớn nhất, chặn hết mọi nẻo đường đến với vệ sinh an toàn thực phẩm.

Rau xanh bị TQ đè đầu cưỡi cổ

Một người tên Thuấn, chuyên trồng rau xanh ở Hướng Hóa, Quảng Trị, nơi đây vốn là vùng đất vô cùng khắc nghiệt ở miền Trung, chia sẻ: “Mùa này đúng sự thật thì thời tiết ở miền Trung mùa hè thì chắc cũng biết rồi, nắng thì nắng quá, mưa thì mưa quá. Đúng sự thật thì đã trồng rau thì phải bơm thuốc. Nếu không bơm thuốc thì… Mình bơm thuốc kích thích sinh trưởng hoa màu cho nó sinh trưởng đẹp. Có loại thuốc thì trong vòng một tuần thì gặt hái, có người thì mười ngày, tùy thuộc vào loại thuốc nữa. Như rau muống, bơm vô để kích thích cho bộ lá non, thân mềm thì cần năm ngày.”

Rau bữa nay thời tiết nắng nên rất ít, đang mùa rau chỉ có rau khoai lang, còn tất cả mọi thứ rau khác rất đắt vì thời tiết không thuận tiện, nắng quá, khô hạn.
-Bà Giàu

Theo ông Thuấn, việc trồng rau xanh vào mùa hè hết sức khó khăn, nhất là ở vùng đất vốn nổi tiếng chó ăn đá, gà ăn muối như Quảng Trị. Tuy nhiên, nếu cố gắng khắc phục mọi khó khăn để trồng rau, vẫn có thể kiếm được tiền lãi không nhỏ. Rất tiếc là hai năm trở lại đây, mọi cố gắng của nhà nông nghe ra đầy tuyệt vọng, khó mà gắng gượng như xưa.

Giải thích về nỗi tuyệt vọng của mình, ông Thuấn đã thẳng thừng chỉ trích sự quản lý yếu kém của các cơ quan chức năng nhà nước, từ an ninh cửa khẩu cho đến các cơ quan y tế, kiểm dịch thực phẩm. Ngay cả các chợ gần cửa khẩu Lao Bảo, nơi giáp giới nước Lào mà vẫn xuất hiện rau xanh, củ quả của Trung Quốc thì không còn chỗ nào để bàn cãi. Lẽ ra, đây phải là miền đất hứa để nông dân Việt Nam xuất khẩu rau xanh sang Lào, bởi Lào là đất nước có thời tiết khắc nghiệt, người nông dân Lào khó có thể trồng rau xanh giống như Việt Nam.

Và muốn có rau xanh xuất khẩu sang Lào, người nông dân Việt Nam phải thắng thế trên thị trường Lào, rau phải ngon, rẻ hơn so với rau Trung Quốc. Thế nhưng không những chính sách hỗ trợ người nông dân quá yếu kém mà cơ chế kiểm tra chất lượng của các cơ quan nhà nước làm việc hết sức ầu ơ, vô trách nhiệm. Chính vì thế, rau, củ, quả của Trung Quốc dễ dàng tràn qua Việt Nam và thao túng thị trường Việt Nam, biến những người buôn rau Việt Nam thành một kênh tiêu thụ và vận chuyển rau xanh của Trung Quốc sang Lào.

Rau xanh bán tại một chợ ở Việt Nam. RFA PHOTO.
Rau xanh bán tại một chợ ở Việt Nam. RFA PHOTO.

Đa phần dân buôn Việt Nam mua rau Trung Quốc, chuyển sang Lào bán kiếm lãi. Người nông dân Việt Nam tuy nhận biết được tiềm năng thị trường rau, củ, quả của Lào nhưng không có cách nào tiến sang được bởi đã bị Trung Quốc đánh bật ngay tại quê nhà. Nếu muốn bán rau theo mức giá của Trung Quốc cũng không được bởi chi phí đầu tư quá cao, giá phân tro, điện nước và ngày công lao động cũng quá cao. Có nhiều vụ rau, người nông dân phải đầu tư rất nhiều vốn nhưng chỉ mong lấy được vài chục ngàn đồng lãi để đi chợ là may mắn lắm rồi bởi rau từ Trung Quốc như bắp cải ngọt, cải ngọt, su lơ, su bắp tấn công ồ ạt sang, giá thành quá rẻ mạt.

Những người buôn rau, bà nội trợ lắc đầu hết hy vọng Bà Giàu, buôn rau xanh ở chợ Khe Sanh, Lao Bảo, Quảng Trị, lắc đầu than thở: “Rau bữa nay thời tiết nắng nên rất ít, đang mùa rau chỉ có rau khoai lang, còn tất cả mọi thứ rau khác rất đắt vì thời tiết không thuận tiện, nắng quá, khô hạn. Như xà lách tháng trước là ba mươi ngàn một ký lô, tháng trước có mưa còn bây giờ phải năm mươi ngàn, mua không nổi. Nông dân giờ dựa vào rau cải, rau quế, rau thơm, rau dền, nhưng thời tiết nắng quá không tưới được, rau khô hết. Đương nhiên là người đi buôn lời hơn nông dân.”

Theo bà Giàu, tình trạng của bà bây giờ chỉ còn một lựa chọn duy nhất là mua rau Trung Quốc để bán cho nhà buôn Lào, thi thoảng gặp rau của nông dân Việt có giá rẻ và trông đẹp mắt thì mua thêm bán kiếm lãi. Rất tiếc là đa phần người nội trợ lại thích bó rau xanh mướt, nõn nà. Mà muốn có rau như thế, phải bơm thuốc dưỡng cây, phải cho ăn phân một cách khác thường và khi bơm dưỡng cây xong là hái ngay ra chợ bán mới đảm bảo màu sắc vừa mắt. Những thứ rau như thế, độc tố cao chẳng kém gì rau Trung Quốc nhưng lại có giá thành đắt hơn rau Trung Quốc.

Và bà Giàu đưa ra kết luận là chẳng riêng gì người Trung Quốc hại người Việt mà ngay cả người Việt với nhau cũng đã hại nhau bằng nhiều cách bởi động cơ lợi nhuận. Nhưng bà Giàu cũng chua chát nhận ra rằng nguyên nhân dẫn đến vấn đề này là do cơ chế quản lý quá lỏng lẻo ở các cửa khẩu Việt – Trung đã để hàng độc hại, có giá thành rẻ mạt của Trung Quốc tha hồ tuồn sang Việt Nam và mượn Việt Nam làm bàn đạp để tấn công sang Lào, Campodia.

Nông dân Việt hết cách để tồn tại

Một người buôn bắp cải Trung Quốc sang Việt Nam. RFA PHOTO.
Một người buôn bắp cải Trung Quốc sang Việt Nam. RFA PHOTO.

Cũng giống như chính bản thân bà Giàu, để kiếm tiền nuôi hai đứa con đang học ở đại học và trung cấp nghề, bà hết cách nếu như không chấp nhận mua hàng Trung Quốc bán kiếm lãi. Cuối cùng, để có cho con ăn học, phải chấp nhận làm tay sai gián tiếp cho người Trung Quốc và để tích lũy tiền cho việc đút lót, xin việc cho con sau khi tốt nghiệp, bà Giàu càng phải mua càng nhiều hàng hóa Trung Quốc để bán ra thị trường để có cơ may xin được việc cho con sau này.

Bà Giàu lắc đầu, đưa ra kết luận rằng người như bà suốt đời làm đầy tớ không công cho người Trung Quốc và tích lũy để bỏ vào túi các quan tham Việt Nam. Chỉ tội cho những bà nội trợ và sức khỏe gia đình của họ.

Bà Lũy, là người có thâm niên trồng rau muống nước hơn hai mươi năm và cũng là nội trợ chính trong gia đình ở Khe Sanh, nói cho chúng tôi biết là nếu như trước đây, người nội trợ còn hy vọng vào cây rau muống nước bởi nó mọc tự nhiên nơi ao hồ, không cần bỏ phân và bơm thuốc thì hiện tại, hàm lượng chất độc trong bó rau muống đã lên mức báo động đỏ.

Vì thời tiết nắng nóng, cây rau muống bị khô đọt, sần sùi, muốn bán được phải dùng thuốc kích thích qua một đêm, sáng mai ra cây rau tươi mướt mới hái đi bán được. Nhưng thuốc kích thích nếu bơm vào mà để qua ngày thứ hai không hái kịp thì rau sẽ thượt ra dài hơn mét, khó mà bán cho ai. Chính vì thế, tối bơm là sáng mai ra hái bán, mặc dù chất độc trong thuốc kích thích ít nhất cũng tốn nửa tháng mới giảm tác dụng độc hại.

Nói đến đây, bà Lũy lắc đầu nói rằng chính sự ham muốn của con mắt đã hại người nội trợ. Còn chúng tôi thì hết đường bàn luận gì thêm bởi ai cũng nói có lý. Nhưng cũng có nhiều cái lý làm thế giới chung quanh tốt đẹp hơn mà cũng có nhiều cái lý làm cho xã hội từ chỗ không đến nỗi nào trở nên u mê, không phân biệt được đúng, sai, đen, trắng.

Nhóm phóng viên tường trình từ Việt Nam.

Nhận xét

Bạn có thể đưa ý kiến của mình vào khung phía dưới. Ý kiến của Bạn sẽ được xem xét trước khi đưa lên trang web, phù hợp với Nguyên tắc sử dụng của RFA. Ý kiến của Bạn sẽ không xuất hiện ngay lập tức. RFA không chịu trách nhiệm về nội dung các ý kiến. Hãy vui lòng tôn trọng các quan điểm khác biệt cũng như căn cứ vào các dữ kiện của vấn đề.