អ្នកវិភាគ៖ សមាជិកអាស៊ានខ្លះមិនឲ្យតម្លៃសមាគមអាស៊ាន
2011.04.30
ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ អ្នកវិភាគខ្លះបានយល់ថា សមាជិកអាស៊ានខ្លះមិនបានផ្ដល់តម្លៃឲ្យសមាគមអាស៊ាន ឬប្រធានអាស៊ានក្នុងការដោះស្រាយជម្លោះនានា នៅក្នុងតំបន់ឡើយ ហើយកត្តានេះ នឹងបណ្ដាលឲ្យសមាគមអាស៊ាន បាត់បង់សេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ និងបាត់បង់នូវការគោរពពីសំណាក់មជ្ឈដ្ឋានអន្តរជាតិ រួមទាំងសមាជិកអាស៊ានដ៏ទៃទៀតផងដែរ។
ក្រុមអ្នកវិភាគអន្តរជាតិនានា បានពិពណ៌នាថា បញ្ហាជម្លោះបង្ហូរឈាមគ្នា ដោយប្រដាប់អាវុធនៅព្រំដែន រវាងទាហានកម្ពុជា និងថៃ ប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងមកនេះ បានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់កេរ្ដិ៍ឈ្មោះសន្តិសុខអាស៊ាន និងបានផ្ដួចផ្ដើមធ្វើឲ្យបាក់ទឹកចិត្តដល់ការទាក់ទាញពាណិជ្ជកម្មតំបន់អាស៊ាន (ASEAN) ទាំងមូល ដែលជាតំបន់រស់នៅរបស់ក្រុមគ្រួសារប្រទេសជាសមាជិកសមាគមន៍ អាស៊ានខ្លួនឯង ហើយជម្លោះនេះ បានបង្កឡើងដោយសមាជិកសមាគមអាស៊ានខ្លួនឯងដូចគ្នា។
មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ជម្លោះនេះក៏បានធ្វើឲ្យលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅប្រទេសថៃចុះខ្សោយផងដែរ ដោយសារតែអ្នកដឹកនាំថៃ មួយចំនួនប្រើអំណាចយោធាពង្រីកអំណាចនយោបាយខ្លួន ដូចជាថៃបានធ្វើរដ្ឋប្រហារយោធានៅឆ្នាំ ២០០៦ មក ហើយក្រៅពីនេះ ថៃជំទាស់មិនព្រមដោះស្រាយជម្លោះជាមួយកម្ពុជា ដោយអាស៊ានទៀតផង។
ក្រុមអ្នកវិភាគបរទេសបានរិះគន់ភាគីថៃថា ការប្រយុទ្ធបង្ហូរឈាមនៅតាមព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ធ្វើឲ្យទស្សនវិស័យរបស់អាស៊ាន ដែលមានសមាជិកទាំង ១០ មានផែនការបង្កើតសហគមន៍ថ្នាក់តំបន់រួមគ្នាមួយ ឲ្យបានសម្រេចនៅឆ្នាំ ២០១៥ ខាងមុខនេះ ត្រូវដើរថយក្រោយ។ អ្វីដែលធ្វើឲ្យអាស៊ានរឹតតែច្របូកច្របល់ទៀតនោះ គឺថាភាគីថៃបានទាត់ចោលក្រុមសង្កេតការណ៍ឥណ្ឌូណេស៊ី មកត្រួតពិនិត្យបទឈប់បាញ់គ្នានៅព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ នៅក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន កាលពីខែកុម្ភៈ នៅឥណ្ឌូណេស៊ី កន្លងទៅនេះ។
លោក រីហ្សាល ស៊ុកម៉ា (Rizal Sukma) នាយកប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រអន្តរជាតិ ប្រចាំទីក្រុងហ្សាការតា (Jakarta) ត្រូវបានកាសែត បាងកកប៉ុស្តិ៍ (Bangkok Post) ស្រង់សម្ដីចុះផ្សាយនៅថ្ងៃទី២៩ ខែមេសា អំពីការប្រយុទ្ធគ្នានៅព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃថា ៖ «បញ្ហានេះបានចាប់ផ្ដើមធ្វើឲ្យអន្តរាយដល់កិត្តិយសអាស៊ាន ដែលកន្លងមកបានខំប្រឹងប្រែង កែទម្រង់ខ្លួនឯងឲ្យក្លាយខ្លួនទៅជាតំបន់សន្តិសុខមួយឱ្យបានសម្រេច នៅឆ្នាំ ២០១៥ ខាងមុខនេះ»។
ក្រុមសមាជិកអាស៊ាននានា បានអបអរកិច្ចព្រមព្រៀងដោះស្រាយជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ធ្វើឡើងនៅប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី (Indonesia) ដោយប្រធានអាស៊ានកាលពីខែកុម្ភៈកន្លងទៅ ដែលគេគិតថា វាជាតម្លៃការងារមួយជាប្រវត្តិសាស្ត្រសម្រាប់អាស៊ាន។ ប៉ុន្តែ ការប្រយុទ្ធគ្នាជាថ្មីឡើងវិញពេលចុងក្រោយនេះ បានធ្វើឲ្យសមាជិកអាស៊ានអស់ក្ដីសង្ឃឹមគ្រប់គ្នា ដោយសារតែភាគីថៃ ហើយឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលមានតួនាទីប្រធានអាស៊ាន នឹងបរាជ័យ គឺមិនអាចដោះស្រាយជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃនេះបាន។ បរាជ័យនេះ បានឆ្លុះបញ្ចាំងថា អាស៊ានមិនមានតម្លៃអ្វីទេ ក្នុងការដោះស្រាយជម្លោះនៅក្នុងតំបន់។
លោក រីហ្សាល ស៊ុកម៉ា បន្ថែមថា៖ «នៅពេលនេះ ពិតជាពិបាកណាស់ក្នុងការបដិសេធការរិះគន់នានាថា អត្ថប្រយោជន៍ និងតួនាទីរបស់អាស៊ានមិនត្រូវបានសមាជិករបស់ខ្លួនផ្ដល់តម្លៃឲ្យ ឲ្យបានពេញលេញនៅឡើយ ហើយអាស៊ាននឹងពិបាកទទួលបាននូវការគោរពពីសំណាក់ឆាកអន្តរជាតិ បើសិនជាអាស៊ានខ្លួនឯងមិនត្រូវបានផ្ដល់តម្លៃ និងផ្ដល់សេចក្ដីគោរពដោយសមាជិកសមាគមរបស់ខ្លួនឯងនោះ»។
ក្រៅពីនេះ លោក រីហ្សាល ស៊ុកម៉ា ថ្លែងថា គេនៅមិនទាន់ដឹងច្បាស់នៅឡើយទេ នៅពេលនេះថា តើថៃនឹងបន្ទន់ឥរិយាបទ ប្ដូរចិត្តចូលតុចរចាក្រោមដំបូលអាស៊ាន ឬយ៉ាងណា តែបើអាស៊ានដោះស្រាយជម្លោះនេះមិនបានតួនាទីអាស៊ាននឹងត្រូវអស់តម្លៃត្រឹមនេះដែរ ៖ «បើភាគីទំនាស់ទាំងពីរមិនអាចឆក់ឱកាសនេះដោះស្រាយជម្លោះតាមជម្រើសអាស៊ានបានទេ វានឹងអាចឲ្យក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខសហប្រជាជាតិ ឬក៏សមាជិកអាស៊ានណាមួយយល់ថា ចំណាត់ការរបស់តំបន់ត្រូវបរាជ័យក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានេះ»។
ចាប់ពីពេលនេះទៅដល់ថ្ងៃប្រជុំកំពូលអាស៊ាន ដែលនឹងធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី ៧-៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១១ នៅឥណ្ឌូណេស៊ី ភាគីកម្ពុជារំពឹងថា អាស៊ាននឹងអាចដោះស្រាយជម្លោះនេះបាន។
ផ្ទុយពីឆន្ទៈភាគីកម្ពុជា ថៃមិនចង់ឲ្យភាគីទីបីចូលរួមទេ។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ អាភីស៊ិត វេតឆាឈីវ៉ាក់ (Abhisit Vejjajiva) បានទទូចសុំចរចាទ្វេភាគីជាមួយកម្ពុជា បន្ទាប់ពីភាគីថៃបានប្រើកម្លាំងទ័ពវាយសន្ធាប់គាបសង្កត់ភាគីកម្ពុជាអស់រយៈពេលមួយសប្ដាហ៍ចុងក្រោយនេះ។
តែលោក នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ឆ្លើយតបទៅវិញថា ភាគីកម្ពុជានៅតែប្រកាន់ជំហរដដែល ៖ «ហើយខ្ញុំសុំបញ្ជាក់សាជាថ្មីជូននាយករដ្ឋមន្ត្រី អាភីស៊ិត វេតឆាឈីវ៉ាក់ យើងខ្ញុំឆ្លើយតបយល់ព្រមចរចា ហើយការចរចានោះត្រូវធ្វើក្នុងជំនួបកំពូលអាស៊ាន អត់ធ្វើក្រៅពីហ្នឹងទេ។ អ្នកឯងមិនចង់ ក៏ខ្ញុំនិយាយដែរ»។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក៏មានគម្រោងជួបពិភាក្សាបញ្ហានេះជាមួយលោក អាភីស៊ិត វេតឆាឈីវ៉ាក់ នៅកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានផងដែរ។
តែនៅថ្ងៃទី ២៩ មេសានេះ លោក អាភិស៊ិត ត្រូវបានកាសែតថៃស្រង់សម្ដីថា លោកមិនទាន់មានគម្រោងជួបជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន ដែលនឹងធ្វើឡើងនៅប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី នៅថ្ងៃទី ៧-៨ ឧសភា ខែក្រោយនេះនៅឡើយទេ។
ជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ បានចាប់ផ្ដើមឡើងដោយសារទំនាស់ដីទំហំ ៤,៦ គីឡូម៉ែត្រក្រឡា នៅក្បែរប្រាសាទព្រះវិហារ គឺបន្ទាប់ពីភាគីកម្ពុជាបានដាក់ប្រាសាទព្រះវិហារ ក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោករួចមក។ បន្ទាប់មកទាហានថៃបានជ្រៀតចូលតំបន់ក្បែរប្រាសាទព្រះវិហារ ហើយភាគីទាំងពីរបានចាប់ផ្ដើមវាយប្រយុទ្ធគ្នាជាបន្តបន្ទាប់រហូតមកទល់ពេលនេះ។
ការប្រយុទ្ធគ្នារវាងភាគីទាំងពីរនេះ ត្រូវបានអ្នកវិភាគនយោបាយបរទេសបរិយាយថា ភាគីទាំងពីរកម្ពុជា-ថៃ បានបម្រើឲ្យផលប្រយោជន៍នយោបាយរៀងៗ ខ្លួន ដោយភាគីទាំងពីបានបញ្ឆេះទឹកចិត្តស្នេហាជាតិនៃប្រជាជនទាំងពីររៀងខ្លួន។
លោក ចូហាវ គ័រឡាន្តហ្សិក (Johua Kurlantzick) អ្នកវិភាគ ក្រុមប្រឹក្សាទំនាក់ទំនងបរទេស មានការិយាល័យនៅទីក្រុង វ៉ាស៊ិនតុន (Washington) សហរដ្ឋអាមេរិក ថ្លែងថា ការវាយប្រយុទ្ធនៅព្រំដែននៃកងទ័ពទាំងនេះ បានផ្ដល់ឱកាសឲ្យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បង្កើនប្រជាប្រិយភាពកូនប្រុសច្បងរបស់លោក គឺលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ឲ្យល្បីឈ្មោះលើឆាកអន្តរជាតិ ដែលការរិះគន់ស្រដៀងគ្នានេះ ត្រូវបានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី បដិសេធជាបន្តបន្ទាប់កន្លងមក ហើយចោទថា ថៃឈ្លានពានកម្ពុជាដោយឥតអៀនខ្មាស់។
ចំណែកភាគីថៃវិញ ត្រូវបានអ្នកវិភាគបរទេសខ្លះថ្លែងថា លោក អាភីស៊ិត វេតឆាឈីវ៉ាក់ បានប្រើប្រាស់ជម្លោះវាយប្រហារកម្ពុជា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះផ្ទៃក្នុងថៃ និងបង្កើនប្រជាប្រិយភាពរបស់លោក ដើម្បីឡើងកាន់ដំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ នៅពេលបោះឆ្នោតនៅខែកក្កដាខាងមុខនេះ៕