ពលរដ្ឋទុយណេស៊ីកាន់ទុក្ខ៣ថ្ងៃសម្រាប់អ្នកស្លាប់
2011.01.22
បាតុករជនជាតិទុយណេស៊ី រាប់ពាន់នាក់ នៅថ្ងៃសុក្រ ទី២១ ខែមករា ឆ្នាំ២០១១ បានប្រមូលផ្តុំគ្នានៅមុខក្រសួងមហាផ្ទៃ ដើម្បីទាមទារឲ្យរំលាយរដ្ឋាភិបាលបណ្ដោះអាសន្នថ្មី ដែលត្រូវបានបង្កើតក្រោយពេលដែលអតីតប្រធានាធិបតីទុយណេស៊ី បានរត់ភៀសខ្លួនចោលតំណែងទៅបរទេសរួចមក។
ក្រុមបាតុករទាមទារឲ្យរំលាយរដ្ឋាភិបាលថ្មីនេះ ពីព្រោះសមាជិករដ្ឋាភិបាលថ្មីមានសមាជិកខ្លះមកពីគណបក្សកាន់អំណាចរបស់អតីតប្រធានាធិបតីទុយណេស៊ី លោក ហ្ស៊ីន អែល អាប៊ីឌីន បែនអាលី (Zine El Abidine Ben Ali)។
ការតវ៉ានេះធ្វើឡើងនៅថ្ងៃដំបូងនៃថ្ងៃកាន់ទុក្ខរបស់ជាតិ ក្នុងការសម្ដែងការសោកស្ដាយចំពោះមរណភាពជនរងគ្រោះដែលត្រូវបានបាញ់សម្លាប់ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍បះបោរប្រឆាំងនឹងការកាន់កាប់អំណាចផ្ដាច់ការរបស់ប្រធានាធិបតីទុយណេស៊ី ដែលបានដឹកនាំប្រទេសនេះអស់រយៈពេល ២៣ឆ្នាំរួចមក។
ការបះបោររបស់ប្រជាពលរដ្ឋទុយណេស៊ី ដែលត្រូវបានដាក់ឈ្មោះថា បដិវត្តន៍ផ្កាម្លិះ គឺជាបដិវត្តន៍ដំបូងបង្អស់នៃប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ចក្រភពអារ៉ាប់។ ទង់ជាតិទុយណេស៊ី ត្រូវបានបង្ហូតមកពាក់កណ្ដាលដងចំនួនបីថ្ងៃនៃការកាន់ទុក្ខអ្នកស្លាប់។ ការបះបោរនៅទុយណេស៊ី បណ្ដាលឲ្យមេដឹកនាំមួយក្នុងចក្រភពអារ៉ាប់ សម្ដែងក្ដីបារម្ភចំពោះការបែកបាក់ក្នុងចក្រភពអារ៉ាប់ ដោយសារវិបត្តិអត់ការងារធ្វើ ភាពក្រីក្រ និងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច។
ចំណែកនៅកម្ពុជាវិញ មន្ត្រីសិទ្ធិការពារសិទ្ធិមនុស្សនៅថ្ងៃសុក្រ ទី២១ ខែមករា បានសម្ដែងការព្រួយបារម្ភចំពោះការព្រមានរបស់លោក ហ៊ុន សែន ជុំវិញការប៉ុនប៉ងធ្វើការបះបោរដូចនៅប្រទេសទុយណេស៊ី។ លោក ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមករា បានគំរាមថា ប្រសិនបើមានការតវ៉ាស្រដៀងនឹងប្រទេសទុយណេស៊ី លោកនឹងប្រើប្រាស់មធ្យោបាយដើម្បីបង្ក្រាបសកម្មភាពទាំងនោះ។
លោក អ៊ូ វីរៈ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិកម្ពុជា នៅថ្ងៃសុក្រ ទី២១ ខែមករា មានប្រសាសន៍ថា ការប្រៀបធៀបការដឹកនាំប្រទេសទុយណេស៊ី ទៅនឹងកម្ពុជា គ្រាន់តែជាការបញ្ចេញមតិមួយប៉ុណ្ណោះ។
លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគនយោបាយកម្ពុជា ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងស្នាក់នៅទីក្រុងឡុង ប្រទេសអង់គ្លេស នៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៦ ខែមករា បានមានប្រសាសន៍ថា ការផ្ទុះកំហឹងប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលនៅប្រទេសទុយណេស៊ី ជាមេរៀនមួយសម្រាប់អ្នកដឹកនាំនៅកម្ពុជា។ លោកបន្តថា មេដឹកនាំកម្ពុជា មិនត្រូវគិតថា ប្រជាជនកម្ពុជា ជាមនុស្សមិនចេះដឹង និងមិនចេះងើបឡើងប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលនោះទេ។ លោកថា ប្រសិនបើកម្ពុជា ជួបប្រទះនឹងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ឬកំណើនអត់ការងារធ្វើក្នុងប្រទេសកាន់តែច្រើនឡើងៗនោះ ប្រទេសនេះនឹងអាចមានបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរ។
លោក ហ៊ុន សែន បានប្រតិកម្មតបទៅលោក ឡៅ ម៉ុងហៃ ថា លោកនឹងការពាររដ្ឋធម្មនុញ្ញ ហើយមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានការបះបោរនៅកម្ពុជាទេ។
លោក ហ៊ុន សែន បច្ចុប្បន្នមានវ័យ ៥៩ឆ្នាំ ហើយបានរក្សាតំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីចំនួន ២៦ឆ្នាំ ត្រូវបានមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា របស់លោកចាត់ទុកថា មេដឹកនាំម្នាក់ដែលបានដឹកនាំប្រទេសនេះឆ្ពោះទៅរកការអភិវឌ្ឍកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ ស្ថិរភាពនយោបាយ និងសន្តិភាព។ ប៉ុន្តែអ្នករិះគន់បានលើកឡើងថា លោក ហ៊ុន សែន កំពុងបង្កើតជាបណ្ដាញគ្រួសារលោកក្នុងការគ្រប់គ្រងកម្ពុជា និងប្រែក្លាយប្រទេសកម្ពុជា ទៅជាប្រទេសមានគណបក្សតែមួយ។
លោក ហ៊ុន សែន បន្តទៀតថា ការទាមទារទម្លាក់រូបលោកចេញពីតំណែង គឺមិនត្រឹមត្រូវ។ លោកបន្តថា ការផ្លាស់ប្ដូរអាចធ្វើទៅបានរហូតដល់មានការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០១៣ ខាងមុខ ដោយលោកបានអះអាងថា កម្ពុជានឹងគ្មានព្រឹត្តិការណ៍ដូចប្រទេសទុយណេស៊ីនោះទេ។
លោក ហ្សីន អែល អាប៊ីឌីន បែនអាលី ដែលមានអាយុ ៧៤ឆ្នាំ បានកាន់កាប់អំណាចរបស់រយៈពេល ២៣ឆ្នាំ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៨៧ គឺជាមេដឹកនាំនៃគណបក្សដែលមានឈ្មោះថា ការប្រមូលផ្តុំដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលបានដឹកនាំប្រទេសនេះអស់ជាច្រើនទសវត្សរ៍។
ក្រុមបាតុករបានងើបឡើងប្រឆាំងនឹងការដឹកនាំរបស់ប្រធានាធិបតីទុយណេស៊ី ក្រោយពីប្រទេសនេះជួបវិបត្តិអត់ការងារធ្វើ ហើយអំពើពុករលួយបានបំផ្លាញសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសនេះ។ ការបះបោរហិង្សារបស់ប្រជាជនទុយណេស៊ី ធ្វើឡើងក្រោយពីយុវជនអត់ការងារធ្វើម្នាក់បានដុតសម្លាប់ខ្លួនជាការតវ៉ា និងការចាប់ឃាត់របស់ប៉ូលិសមិនឲ្យគាត់លក់ផ្លែឈើនៅតាមទីធ្លីសាធារណៈ។
ក្រុមមន្ត្រីនៃប្រទេសទុយណេស៊ី បានឲ្យដឹងថា យ៉ាងហោចណាស់ក៏មានក្រុមគ្រួសាររបស់លោក ហ្សីន អែល អាប៊ីឌីន បែនអាលី ចំនួន ៣៣នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ហើយអាជ្ញាធរនៃប្រទេសនេះបានរឹបអូសអាវុធពីអតីតផ្ទះរបស់ក្រុមគ្រួសាររបស់លោកប្រធានាធិបតីដែលបានកប់លាក់ក្នុងសួនច្បារ។
ក្រុមមន្ត្រីទុយណេស៊ី ជឿជាក់ថា លោក ហ្សីន អែល អាប៊ីឌីន បែនអាលី បានលួចមាសរបស់ប្រទេសទុយណេស៊ី ចំនួនមួយតោនកន្ល ទៅប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត (Saudi Arabia)។
រដ្ឋាភិបាលបណ្ដោះអាសន្នក៏បានធ្វើច្បាប់មួយដើម្បីដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយនៃរបបចាស់ផងដែរ។ អ្នកទោសនយោបាយប្រមាណ ១.៨០០នាក់ ត្រូវបានដោះលែងរួចហើយ។
ស្ថានភាពនៅប្រទេសទុយណេស៊ី កំពុងវិលត្រឡប់ទៅរកប្រក្រតីភាពបន្តិចៗម្ដង ប៉ុន្តែស្ថានភាពអាសន្នត្រូវបានក្រុមអាជ្ញាធរប្រកាសថា នៅមិនទាន់ចប់នៅឡើយទេ។ សាលារៀនសកលវិទ្យាល័យនៅតែបន្តបិទទ្វារ ហើយបម្រាមគោចរនៅតែបន្តនៅពេលយប់។ រដ្ឋាភិបាលបណ្ដោះអាសន្នបានប្រកាសថា ការបោះឆ្នោតជាសលកនឹងធ្វើឡើងក្នុងរយៈពេល ៦ខែខាងមុខនេះ៕