ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រជំរុញឲ្យកម្ពុជាបង្កើនចំណេះដឹងផ្នែកគីមីក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម
2012.10.20
លោក នេត បារ៉ុម ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃសង្គមវិទ្យាគីមីកម្ពុជា ថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទអន្តរជាតិ ស្ដីពីគីមីវិទ្យា នាសណ្ឋាគារអង្គរសិនឆើរី (Angkor Century Resort & Spa) ខេត្តសៀមរាប កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១២។
ក៏ប៉ុន្តែ បច្ចុប្បន្នប្រទេសជាច្រើននៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ អាស៊ីបូព៌ា និងអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលកំពុងក្លាយជាដៃគូនៃកិច្ចសហការលើការងារជាច្រើននោះ គឺនៅមានគម្លាតឆ្ងាយពីគ្នានៃការយល់ដឹងផ្នែកគីមី ដើម្បីឈានទៅរកការអភិវឌ្ឍនៅឡើយ។
តើក្រុមប្រទេសទាំងនោះ មានការយកចិត្តទុកដាក់ជាមួយគ្នាយ៉ាងណាលើធនធាននេះ?
អ្នកជំនាញផ្នែកគីមីវិទ្យា មកពីបណ្ដាប្រទេសចំនួន១៣ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន អាស៊ីបូព៌ា និងអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក កំពុងចូលរួមសន្និសីទរយៈពេល ៣ថ្ងៃ នៅឯខេត្តសៀមរាប ចាប់ពីថ្ងៃទី១៩ រហូតទៅដល់ថ្ងៃទី២១ ខែតុលា។
សន្និសីទអន្តរជាតិនេះ មានគោលបំណងចែករំលែកចំណេះដឹងលើការស្រាវជ្រាវផ្នែកគីមី និងវិទ្យាសាស្ត្រ និងការយល់ដឹងជាសកល សម្រាប់ជាគោលដៅអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម នៅក្នុងសម័យទំនើប។
ក្រុមប្រទេសដែលកំពុងចូលរួមសន្និសីទនោះ មានប្រទេសកម្ពុជា ម៉ាឡេស៊ី ដែលជាអ្នករៀបចំ សិង្ហបុរី ហ្វីលីពីន ថៃ ឥណ្ឌូនេស៊ី បារាំង អូស្ត្រាលី ចិន ឥណ្ឌា ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង និងប្រទេសហ្សកដានី។
អ្នកស្រី ស៊ាង ហ៊ុយ គឺជានាយិកាប្រតិបត្តិនៃសមាគមអ្នកគីមីកម្ពុជា គឺជាមនុស្សម្នាក់នៅក្នុងចំណោមអ្នកជំនាញកម្ពុជា ជាច្រើនរូបទៀតដែលចូលរួមសន្និសីទនោះ អ្នកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា ការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ក្នុងពិភពលោកជាយូរយារណាស់មកហើយ គឺពឹងផ្អែកទៅលើវិទ្យាសាស្ត្រ ជាពិសេស គឺគីមីសាស្ត្រ។ ភាពរីកចម្រើន និងអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចក្តី សង្គមក្តី ដូចជាការផលិតចំណីអាហារ និងវត្ថុប្រើប្រាស់ផ្សេងៗ ព្រមទាំងបញ្ហាសុខភាពផង គឺសុទ្ធតែមានការទាក់ទងទៅលើគីមីសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រ។
អ្នកស្រី ស៊ាង ហ៊ុយ បានបញ្ជាក់ថា ប្រទេសកម្ពុជា គឺមានគម្លាតឆ្ងាយពីគេ បើប្រៀបធៀបរវាងប្រទេសនៅក្នុងតំបន់ប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ អាស៊ីបូព៌ា និងអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក លើធនធានយល់ដឹងផ្នែកគីមីវិទ្យា ដោយសារតែរយៈពេលជិត ៣០ឆ្នាំ កម្ពុជាមានសង្គ្រាមស៊ីវិល ធ្វើឱ្យអ្នកចេះដឹងជាច្រើនបានស្លាប់។ ពេលបច្ចុប្បន្ន បើទោះបីជាកម្ពុជា បានសន្តិភាព និងកំពុងខិតខំប្រឹងប្រែងលើការបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្សផ្នែកគីមីវិទ្យាឡើងវិញក៏ដោយ ក៏ការយល់ដឹងផ្នែកនេះ នៅមានកម្រិតទាបនៅឡើយ។
អ្នកស្រី ស៊ាង ហ៊ុយ៖ «នៅក្នុងបណ្ដាប្រទេសនានានៅក្នុងតំបន់អាស៊ីយើងនេះ វិទ្យាសាស្ត្រគេបានរីកចម្រើនជឿនលឿនខ្លាំងក្លាមែនទែនហើយ។ ដោយឡែកប្រទេសកម្ពុជា ឃើញថាផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រគីមី ក៏ដូចជាវិទ្យាសាស្ត្រ ឃើញថា យើងនៅមានកម្រិតនៅឡើយ។ ហេតុដូច្នេះហើយ ការធ្វើសន្និសីទអន្តរជាតិនេះ គោលបំណងដើម្បីចែករំលែកបទពិសោធន៍ពីបណ្ដាប្រទេសនានានៅក្នុងតំបន់អាស៊ី អំពីវិទ្យាសាស្ត្រគីមី ថាតើគេដើរដល់ណាហើយ ហើយយើងនឹងរៀនសូត្រអ្វីខ្លះអំពីគេ ដើម្បីធ្វើការអភិវឌ្ឍសង្គមរបស់យើង?»។
សមាគមអ្នកគីមីកម្ពុជា បានឱ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជា ដែលអន់ខ្សោយចំណេះដឹងផ្នែកគីមីវិទ្យា ដោយសារតែមិនទាន់មានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់លើការទិញសម្ភារៈបច្ចេកទេស និងមានកន្លែងពិសោធន៍គ្រប់គ្រាន់។ សម្ភារៈបច្ចេកទេសសម្រាប់អភិវឌ្ឍខាងផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រ គឺវាមានតម្លៃថ្លៃខ្លាំង ដែលប្រទេសកម្ពុជា ជាប្រទេសក្រីក្រនៅមិនទាន់មានលទ្ធភាពទិញសម្ភារៈទាំងនោះមកឱ្យអ្នកសិក្សាធ្វើការពិសោធបានឡើយ។
ក្រុមអ្នកជំនាញខាងគីមីវិទ្យា ឱ្យដឹងថា កាលពី ពីរបីឆ្នាំកន្លងទៅ រដ្ឋាភិបាលដែលទទួលបានជំនួយពីធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) ហើយកំពុងប្រឹងប្រែងលើគំរោងសាងសង់អគារធនធានពិសោធន៍គីមី នៅតាមខេត្ត ក្រុង ចំនួន ២៤ ទូទាំងប្រទេស សម្រាប់ឱ្យសិស្ស និងនិស្សិត បានអនុវត្តការពិសោធផ្ទាល់។ ក៏ប៉ុន្តែ ទោះយ៉ាងណា គេបានមើលឃើញថា នៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា គឺមានវិទ្យាល័យរាប់ពាន់ ហើយអគារធនធានពិសោធន៍គីមី គឺមានតែ ២៤ នៅឡើយ ដូច្នេះ វានៅតែមិនគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការផ្តល់លទ្ធភាពឱ្យគ្រូ និងសិស្សបានធ្វើការពិសោធគីមីគ្រប់គ្រាន់ទេ។
លោក ម៉ី សុវុឌ្ឍី គឺជាសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកគីមី ដែលបង្រៀននៅសកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ និងក៏ជាអ្នកសរសេរសៀវភៅគីមីផងដែរ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ តម្រូវការសម្ភារៈឧបទេស និងមន្ទីរពិសោធន៍ សម្រាប់ផ្នែកគីមី គឺកំពុងមានភាពចាំបាច់សម្រាប់និស្សិត ក្នុងសកលវិទ្យាល័យ និងសិស្សនៅតាមវិទ្យាល័យ។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅតាមវិទ្យាល័យភាគច្រើនទូទាំងប្រទេស គឺសឹងតែគ្មានមន្ទីរពិសោធន៍ទេ។
លោក ម៉ី សុវុឌ្ឍី៖ «សំណូមពររដ្ឋាភិបាលជួយផ្ដល់លទ្ធភាពច្រើន ទាក់ទងខាងវិស័យគីមី ពីព្រោះបច្ចុប្បន្ននេះ ប្រទេសយើងក៏មានសមាគមអ្នកគីមី គឺចែករំលែកចំណេះដឹងទៅខាងគ្រូ បន្ទាប់មកគ្រូផ្សព្វផ្សាយទៅសិស្ស។ អីចឹងសុំឱ្យរដ្ឋាភិបាល បើសិនជាការល្អ ជួយបន្ថែមថវិកាទាក់ទងនឹងការពិសោធ ដើម្បីឱ្យសាលាទូទាំងប្រទេសហ្នឹង មានលទ្ធភាពធ្វើពិសោធ»។
លោកសាស្ត្រាចារ្យបានបញ្ជាក់ថា មនុស្សខ្មែរមិនមែនមានបញ្ញាទន់ខ្សោយខាងផ្នែកនេះទេ គឺគ្រាន់តែខ្វះខាតផ្នែកសម្ភារៈបច្ចេកទេសប៉ុណ្ណោះ។ ការអះអាងបែបនេះ ត្រូវគេបង្ហាញភស្តុតាងថា មាននិស្សិតខ្មែរជាច្រើន ដែលធ្លាប់បានរៀនតែទ្រឹស្ដីនៅក្នុងប្រទេស ក៏ប៉ុន្តែ នៅពេលដែលពួកគេបានទៅបន្តការសិក្សានៅបរទេស ហើយមានមន្ទីរពិសោធន៍ផងនោះ គឺរៀនបានពូកែរហូតបានទទួលមេដាយទៀតផង មិនចាញ់និស្សិតបរទេសឡើយ។
លោកបណ្ឌិត ម៉ាកហ្ស៊ីមើស ចននីធី អុងគីលី (Maximus Johnity Ongkili) ជារដ្ឋមន្ត្រីផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្ររបស់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី បានមានប្រសាសន៍ថា កត្តាជាច្រើនដែលទាក់ទងនឹងការរស់នៅប្រចាំរបស់សង្គមនិមួយៗ ការអភិវឌ្ឍ និងជឿនលឿន នៅក្នុងពិភពលោក គឺសុទ្ធតែពឹងផ្អែកទៅលើចំណេះដឹងផ្នែកគីមីវិទ្យាទាំងអស់៖ «គីមីវិទ្យា គឺជាវិទ្យាសាស្ត្រមូលដ្ឋាន ដែលបម្រើឱ្យគ្រប់វិស័យនានា ដូចជាការផលិតចំណីអាហារ វិស័យកសិកម្ម ការផលិតថ្នាំពេទ្យសម្រាប់ព្យាបាលជំងឺ ការសាងសង់សំណង់នានា ការបង្កើតចេញជាសំលៀកបំពាក់ជាដើម។ ដូច្នេះហើយ ការជំរុញ និងបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្សឱ្យចេះដឹងជំនាញនេះ គឺជាទេពកោសល្យយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម ឱ្យឆ្ពោះទៅកាន់ភាពជឿនលឿន»។
ទោះយ៉ាងណា លោក ម៉ាកហ្ស៊ីមើស ចននីធី អុងគីលី បានឱ្យដឹងថា ការយល់ដឹងផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រ និងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសនិមួយៗនៅក្នុងតំបន់ មិនដូចគ្នានៅឡើយទេ គឺប្រទេសខ្លះបាននាំមុខឆ្ងាយ ហើយប្រទេសខ្លះទៀត នៅកំពុងតែដើរតាមក្រោយគេនៅឡើយ។
អ្នកជំនាញផ្នែកគីមី និងវិទ្យាសាស្ត្រ បានឱ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្នប្រទេសកម្ពុជា នៅខ្វះខាតធនធានចំណេះដឹងគីមីផ្នែកឧស្សាហកម្មជាច្រើន ពីព្រោះប្រទេសទាំងឡាយនៅលើពិភពលោក ដែលជឿនលឿនទៅបាន គឺដោយសារគីមីឧស្សាហកម្មនេះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- វៀតណាមព្រមានថា ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោអាចជួយសម្រួលវត្តមានយោធាចិនក្នុងទឹកដីកម្ពុជាកាន់តែជ្រៅ
- ពលរដ្ឋនៅតំបន់បឹងតាមោក ចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅថា ប្រើអំពើហិង្សា
- អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញមិនអនុញ្ញាតឱ្យបក្សកម្លាំងជាតិធ្វើបាតុកម្ម នៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ
- ក្រសួងដែនដីបានហៅអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីទៅពិភាក្សា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ
- ពលរដ្ឋខ្មែរ-អូស្ត្រាលីម្នាក់ ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការវាយដំពីជនមិនស្គាល់មុខមួយក្រុម ពេលទៅលេងស្រុកខ្មែរ