អ្នកឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត៖ ស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភាគ្មានប្រយោជន៍
2012.01.31
២៩-មករា-២០១២៖ ទិដ្ឋភាពនៅក្នុងបន្ទប់បោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភា នីតិកាលទី៣ នៅវិទ្យាល័យបឹងត្របែក នារាជធានីភ្នំពេញ។
នាយកប្រតិបត្តិនៃគណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា ខុមហ្វ្រែល (Comfrel) លោក គល់ បញ្ញា មានប្រសាសន៍ថា ស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភាមានតួនាទីចំនួនពីរសំខាន់។ ទី១ ព្រឹទ្ធសភាមានតួនាទីឲ្យយោបល់ និងពិនិត្យលើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នានាដែលបញ្ជូនពីស្ថាប័នរដ្ឋសភា ទី២ មានតួនាទីសម្របសម្រួលរដ្ឋាភិបាល និងស្ថាប័នរដ្ឋសភា ដូចជាករណីប្ដឹងផ្ដល់អ្នកតំណាងរាស្ត្រកន្លងមកជាដើម។ ផ្ទុយទៅវិញ ស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភាមិនមានឥទ្ធិពលក្នុងការសម្រេចលើករណីទាំងនេះឡើយ។
លោក គល់ បញ្ហា៖ «ជួនកាលដូរពាក្យហ្នឹង ដូរពាក្យនៅក្នុងសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ ដូរមិនសឹងថាបានផង ហើយតួនាទីសម្របសម្រួលហ្នឹងក៏មិនអាចអីបញ្ជាក់ច្បាស់លាស់ដែរ គេត្រូវឲ្យតួនាទីច្បាស់លាស់ នៅថៃព្រឹទ្ធសភាហ្នឹង គេឲ្យតួនាទីការសម្រេចទៅលើការបង្កើតស្ថាប័នជាតិធំៗ ដូចជាស្ថាប័ន គ.ជ.ប. សមាសភាព គ.ជ.ប. គេឲ្យព្រឹទ្ធសភាជាអ្នកសម្រេច ប៉ុន្តែព្រឹទ្ធសភាគេមិនមែនកើតចេញពីគណបក្សអ៊ីចឹងទេ សមាជិកព្រឹទ្ធសភាគេឯករាជ្យ ហើយគេឲ្យប្រជាជនជាអ្នកបោះឆ្នោត»។
គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប.) បានបង្ហាញលទ្ធផលបឋមនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសភានីតិកាលទី៣ ឆ្នាំ២០១២ នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានមួយ កាលពីថ្ងៃទី២៩ មករា បន្ទាប់បញ្ចប់ការបោះឆ្នោតភ្លាមៗថា ចំនួនអ្នកបោះឆ្នោតសរុបចំនួន ១១.៤៧០នាក់។ ចំណែកអ្នកបានទៅបោះឆ្នោតមាន ១១.៣៨៣នាក់ ក្នុងនោះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទទួលបាន ៨.៨៨០នាក់ ស្មើនឹងជាង ៧៨%។ រីឯគណបក្ស សម រង្ស៊ី ជាង ២.៥០០នាក់ ស្មើនឹងជិត ២២%។
តាមលទ្ធផលនេះ គេអាចគណនាឃើញថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទទួលបាន ៤៦អាសនៈ និងគណបក្ស សម រង្ស៊ី ទទួលបាន ១១អាសនៈ។
បន្ទាប់ពី គ.ជ.ប. បានប្រកាសលទ្ធផលបណ្ដោះអាសន្ននេះភ្លាម គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្ស សម រង្ស៊ី ដែលជាគណបក្សប្រកួតប្រជែងនោះ គឺគណបក្សទាំងពីរបានទទួលយកលទ្ធផលនេះ ដោយគេបានអះអាងរៀងៗខ្លួនថា ពួកគេទទួលបានជោគជ័យលើការបោះឆ្នោត។
ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី លោក កឹម សុខា ជាប្រធានគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស ដែលគណបក្សរបស់លោកមិនមានចំនួនអាសនៈគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការចូលរួមបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសមាជិកព្រឹទ្ធសភានេះ។
លោកបានពន្យល់ថា ការបោះឆ្នោតនេះវាមិនបង្ហាញអំពីតម្លាភាពនោះទេ ពីព្រោះថា ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភា គេបោះជាលក្ខណៈអសកលនោះ៖ «ខ្ញុំថា មានព្រឹទ្ធសភាដូចបច្ចុប្បន្ន គួរកុំមានវិញ កុំឲ្យអស់ថវិកាជាតិច្រើន»។
ទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហានេះ លោក គល់ បញ្ញា បានបន្ថែមថា ដើម្បីឲ្យលទ្ធផលបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាទទួលយកបានទាំងអស់គ្នាមានចំណុចសំខាន់ៗមួយចំនួន។ ទី១ ត្រូវធ្វើតាមបែបសកល គឺសភាជាតិត្រូវធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដោយធ្វើការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាក្នុងពេលជាមួយនឹងការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ ដោយធ្វើហិបឆ្នោតផ្សេងគ្នា។ ទី២ គឺបោះឆ្នោតអសកលដដែល ប៉ុន្តែត្រូវបន្ថែមអង្គបោះឆ្នោតមានសមាគមកសិករ សហជីពកម្មករជាដើម ដើម្បីឲ្យពួកគាត់មានសិទ្ធិចូលរួមបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសមាជិកព្រឹទ្ធសភាជាឯកត្តនាម។
លោក គល់ បញ្ញា បានសង្កត់ធ្ងន់ថា ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតបច្ចុប្បន្ននេះ គេអាចដឹងលទ្ធផលជាមុនទៅហើយ តាមរយៈសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់របស់គណបក្សនយោបាយដែលមានស្រាប់នោះ៖ «អ៊ីចឹងអនាគត បើសិនជាករណីមានការប្រែប្រួលអីទៀត បើសិនជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់នៅសល់តែគណបក្សមួយ អ៊ីចឹងព្រឹទ្ធសភាមានតែគណបក្សមួយ អ៊ីចឹងវាមានបញ្ហានៅក្នុងប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតហ្នឹង»។
អគ្គលេខាធិការនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត លោក ទេព នីថា បានបំភ្លឺថា ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភានេះ គេអនុវត្តទៅតាមស្ថានភាពប្រទេសកម្ពុជា ផ្ទាល់ ហើយប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតអសកុល្យ ក៏មានអនុវត្តនៅប្រទេសផ្សេងមួយចំនួនទៀតដែរ។
លោក ទេព នីថា៖ «ធម្មតាការបោះឆ្នោតអសកលហ្នឹង ទីមួយការជ្រើសអង្គបោះឆ្នោត អ្នកដែលត្រូវប្រជាពលរដ្ឋបោះឆ្នោតជ្រើសរើសហើយ ហើយក៏មានអ្នកបោះឆ្នោតខ្លះនៅប្រទេសខ្លះ គេជ្រើសរើសទៅតាមមុខវិជ្ជាជីវៈ ឬតាមសមាគម។ អ៊ីចឹងទេ ស្ថានភាពផ្សេងៗគ្នា ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការបោះឆ្នោតនេះ នីតិវិធីនៃការជ្រើសរើសនេះត្រូវបានកំណត់ដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់បោះឆ្នោត»។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី ទាំងលោក កឹម សុខា និងលោក គល់ បញ្ញា បានអះអាងថា ការចំណាយថវិកាជាតិប្រមាណកន្លះលានដុល្លារ សម្រាប់បោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាវាមិនមានប្រយោជន៍អ្វីទេ។ ពួកគេបញ្ជាក់ថា ការបោះឆ្នោតវាមិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងភាពត្រឹមត្រូវក្នុងការចូលរួមប្រកួតប្រជែងជាលក្ខណៈសកល។
បន្ថែមពីនេះទៀត លោក កឹម សុខា មានប្រសាសន៍ថា សមាជិកព្រឹទ្ធសភាមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មួយចំនួន ជាក្រុមឈ្មួញធំៗ ដែលពួកគេកំពុងគាបសង្កត់ប្រជារាស្ត្រ ដូចជាលោក ឡាវ ម៉េងឃីន ជាម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនស៊ូកាគូ (Shukaku) បានបណ្ដេញប្រជាពលរដ្ឋចេញពីលំនៅឋានតំបន់បឹងកក់។ លោក លី យ៉ុងផាត់ និងក្រុមឈ្មួញមួយចំនួនទៀត។
លោក កឹម សុខា៖ «មនុស្សដែលនៅក្នុងព្រឹទ្ធសភា ពិសេសមកពីគណបក្សកាន់អំណាច សុទ្ធតែពួកឈ្មូញធំៗ ដែលប្រកបមុខរបរប៉ះពាល់ដល់ប្រយោជន៍ជាតិ ប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ខ្ញុំមើលទៅគណបក្សកាន់អំណាច ដាក់មនុស្សទៅគឺដើម្បីឲ្យសគុណឲ្យបានមុខមាត់ឲ្យបានតំណែង ឲ្យងារទេ គ្រាន់តែឲ្យបានអំណាច តែប៉ុណ្ណឹងទេ»។
លោក គល់ បញ្ញា បានលើកឡើងទៀតថា ស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភានៅឆ្នាំ២០១២នេះ គេមិនអាចធ្វើដូចកាលពីឆ្នាំ១៩៩៨ ដែលរដ្ឋាភិបាលបានបង្កើតស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភាលើកដំបូងនោះឡើយ ពីព្រោះថា កាលនោះដោយសារតែគេចង់បង្រួបបង្រួមនយោបាយ និងចង់ឲ្យអ្នកនយោបាយមួយចំនួនដែលគ្មានតួនាទីនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល ឲ្យមកនៅក្នុងស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភា ជៀសវាងមានហានិភ័យនយោបាយផ្សេងៗកើតមានឡើងនៅសម័យនោះ។ ប៉ុន្តែសម័យបច្ចុប្បន្ន ស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភាមិនអាចធ្វើដូច្នោះទៀតបានទេ គឺត្រូវពង្រឹងស្ថាប័នរបស់ខ្លួន តាមរយៈអនុវត្តនូវតួនាទីរបស់ខ្លួនឲ្យពិតប្រាកដ។
លោក កឹម សុខា បានពន្យល់ទៀតថា ស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភាជាស្ថាប័នប្រថាប់ត្រា គឺគ្មានឥទ្ធិពលណាមួយរបស់ខ្លួននោះទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលបានចំណាយថវិកាជាតិក្នុងមួយខែរាប់រយលានរៀល សម្រាប់បើកប្រាក់ខែឲ្យសមាជិកព្រឹទ្ធសភាមួយរូបក្នុង ១ខែ ប្រមាណ ១០លានរៀល ឬស្មើនឹងជាង ២ពាន់ដុល្លារអាមេរិក។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ លោក ទេព នីថា សុំមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយនោះទេ។ គ.ជ.ប. នឹងប្រកាសលទ្ធផលបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភានៅថ្ងៃទី៤ ឬថ្ងៃទីខែកុម្ភៈ ខាងមុខ។
គណបក្សនយោបាយដែលចូលរួមបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសមាជិកព្រឹទ្ធសភានេះ មានតែពីរគណបក្សទេ គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្ស សម រង្ស៊ី ទោះបីជាក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ មានអាសនៈគណបក្សនយោបាយចំនួន៥ ក៏ដោយ។ មូលហេតុដោយសារគណបក្សចំនួនបីទៀត មិនមានសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ គ្រប់ចំនួនអាសនៈ ដូចជាគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស គណបក្ស នរោត្តម រណឫទ្ធិ និងគណបក្ស ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច។
ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសភា នីតិកាលទី៣ មានចំនួន ៥៧អាសនៈ ក្នុងចំណោមអាសនៈសរុប ៦១។ សមាជិកព្រឹទ្ធសភា ២រូប ត្រូវតែងតាំងដោយរដ្ឋសភា និង ២រូបទៀត ត្រូវជ្រើសរើសដោយព្រះមហាក្សត្រ៕
កំណត់ចំណាំ៖ ចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណាដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃតែប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- ពលរដ្ឋនៅតំបន់បឹងតាមោក ចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅថា ប្រើអំពើហិង្សា
- វៀតណាមព្រមានថា ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោអាចជួយសម្រួលវត្តមានយោធាចិនក្នុងទឹកដីកម្ពុជាកាន់តែជ្រៅ
- ពលរដ្ឋខ្មែរ-អូស្ត្រាលីម្នាក់ ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការវាយដំពីជនមិនស្គាល់មុខមួយក្រុម ពេលទៅលេងស្រុកខ្មែរ
- ក្រសួងដែនដីបានហៅអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីទៅពិភាក្សា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ
- ការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី នៅតាមតំបន់មួយចំនួននៅស្រុកសុរិន្ទ