បទវិភាគ៖ តើហេតុអ្វីនៅកម្ពុជាពុំមានមេដឹកនាំហ៊ានទទួលខុសត្រូវលាលែងពីតំណែង?
2015.11.10
តំណាងរាស្ត្របក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក ញ៉យ ចំរើន (ឆ្វេង) និងលោក គង់ សភា ដែលត្រូវបាតុករមួយក្រុមវាយដំឲ្យរបួសនៅក្បែរបរិវេណរដ្ឋសភា នៅថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៥។
RFA/Uon Chhin
អំពើហិង្សាយ៉ាងកម្រោលទៅលើតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំងពីររូបដែលសហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិមិនអាចទទួលយកបាន កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា នោះ ប្រសិនបើកម្ពុជា ជាប្រទេសនីតិរដ្ឋពិតប្រាកដ មានថ្នាក់ដឹកនាំប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ ប្រហែលជាមានមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ខ្លះលាលែងចេញពីតំណែងរួចទៅហើយមកដល់ថ្ងៃនេះ។
ការលាលែងគឺដើម្បីលុបលាងកំហុសធ្វេសប្រហែសរបស់ខ្លួន ដែលបណ្ដែតបណ្ដោយអោយក្រុមជនល្មើសអាចបើកសៃវៀនប្រដាល់សេរីដែលគ្មានអ្នកតដៃ នៅក្បែររបងវិមានរដ្ឋសភា កណ្ដាលទីក្រុងភ្នំពេញ ដោយមិនមានសមត្ថកិច្ចណាម្នាក់ចេញមុខមកទប់ស្កាត់។ ប៉ុន្តែកម្ពុជា ហាក់ដូចជាមិនទាន់មានមេដឹកនាំណាម្នាក់ហ៊ានលាលែងចេញពីតំណែងនៅពេលមានកំហុសដើម្បីធ្វើជាគំរូដល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយដូចប្រទេសដទៃទេ។
រូបភាពវីដេអូផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈបង្ហាញនូវសកម្មភាពរបស់បុរសពេញកម្លាំងមួយក្រុមធំ អូសទម្លាក់អ្នកតំណាងរាស្ត្រ ញ៉យ ចំរើន និង គង់ សុភា ចេញពីរថយន្ត ហើយព្រួតគ្នាដាល់ទាត់ធាក់នៅក្បែរវិមានរដ្ឋសភាដែលជាស្ថាប័នកំពូលរបស់ជាតិដោយគ្មានខ្លាចរអា និងគ្មានសមត្ថកិច្ចណាម្នាក់ធ្វើអន្តរាគមន៍ទប់ស្កាត់។
ប្រសិនបើកម្ពុជា មានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពេញលេញប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ បើមិនមែនប្រមុខរដ្ឋាភិបាលទេ ក៏ប្រហែលជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រោមឱវាទរបស់លោក ដូចជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ឬមេនគរបាលជាតិជាដើម លាលែងចេញពីមុខតំណែងរួចទៅហើយ មកដល់ពេលនេះ ដើម្បីបង្ហាញនូវភាពទទួលខុសត្រូវ និងដើម្បីលុបលាងនូវក្តីអាម៉ាស់របស់ខ្លួនដែលអសមត្ថភាពក្នុងការរក្សាសន្តិសុខ សុវត្ថិភាពជូនឥស្សរជនតំណាងរាស្ត្រ និងសាធារណជន។ ប៉ុន្តែមិនចម្លែកទេ ពីព្រោះនៅកម្ពុជា រយៈពេល ៣០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ គេមិនដែលឃើញអ្នកដឹកស្ថាប័នរដ្ឋណាមួយចិត្តសឿងប្រកាសដើរចេញពីតំណែង ដើម្បីបញ្ជាក់ពីការទទួលខុសត្រូវ និងដើម្បីប៉ះប៉ូវនូវកំហុសវិជ្ជាជីវៈរបស់ខ្លួននោះឡើយ។
ផ្ទុយពីប្រទេសផ្សេងៗមួយចំនួនដែលមានមេដឹកនាំ ឬមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធលាចេញពីតំណែង ឬសម្លាប់ខ្លួនឯង ដើម្បីបញ្ជាក់នូវទឹកចិត្តសោកស្ដាយក្រោយពីព្រឹត្តិការណ៍អកុសលណាមួយបានកើតឡើង ដែលក្នុងនោះពួកគេមានចំណែកទទួលខុសត្រូវខាងផ្លូវសីលធម៌ក្តី ផ្លូវច្បាប់ក្តី។
ឧទាហរណ៍៖ នៅប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង កាលពីឆ្នាំ២០១៤ គ្រូបង្រៀនថ្នាក់មធ្យមសិក្សាម្នាក់ឈ្មោះ លោក កាំង មិន ក្យូ (Kang Min-Gyu) បានចងកសម្លាប់ខ្លួន បន្ទាប់ពីសិស្សរបស់លោកជាង ៣០០នាក់ បានលង់ទឹកស្លាប់ក្នុងហេតុការណ៍លេចកប៉ាល់ទឹកខណៈរូបលោក និងសិស្សរបស់លោកធ្វើដំណើរលើផ្ទៃសមុទ្រ។ ដើម្បីបង្ហាញទឹកចិត្តសោកសៅ និងការទទួលខុសត្រូវមុននឹងសម្លាប់ខ្លួន លោក គ្រូកាំង មិន ក្យូ បានសរសេរបណ្ដាំទុកក្នុងកូនលិខិតមួយដែលមានខ្លឹមសារថា "វាជាការឈឺចាប់ខ្លាំងណាស់សម្រាប់រូបខ្ញុំ ដែលរួចរស់ជីវិតតែម្នាក់ឯង នៅពេលសិស្សរបស់ខ្ញុំជាង ៣០០នាក់បានស្លាប់។ ខ្ញុំស្រឡាញ់ពួកគេ ខ្ញុំនឹងធ្វើជាគ្រូបង្រៀនទៀតនៅក្នុងជាតិមុខ"។
ចំណែកនៅប្រទេសឥណ្ឌា វិញ កាលពីឆ្នាំ២០០០ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអយស្ម័យយាន បានលាឈប់ពីតំណែង បន្ទាប់ពីមានហេតុការណ៍រថភ្លើងដឹកអ្នកដំណើរបុកគ្នាស្លាប់មនុស្សអស់ចំនួន ៤៦នាក់ និងរបួសប្រមាណ ១៥០នាក់។ ក្នុងលិខិតលាលែងពីតំណែងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអយស្ម័យយាន អ្នកស្រី ម៉ាម៉ាតា បេនណឺជី (Mamata Banerjee) បញ្ជាក់ថា "នៅខណៈខ្ញុំជារដ្ឋមន្ត្រីដែលមិនពាក់ព័ន្ធនឹងភារកិច្ចត្រួតមើលដំណើរប្រតិបត្តិការរថភ្លើងប្រចាំថ្ងៃក៏ដោយ ប៉ុន្តែក្នុងនាមជាមេដឹកនាំគ្រប់គ្រងបុគ្គលិកកម្មករចំនួន ១,៦លាននាក់ ក្នុងក្រសួងអយស្ម័យយាន ខ្ញុំមិនអាចគេចចេញពីការទទួលខុសត្រូវនេះទេ"។
ងាកមកប្រទេសកម្ពុជាវិញ មានព្រឹត្តិការណ៍សោកសៅជាច្រើនដែលថ្នាក់ដឹកនាំមិនបានបង្ហាញការទទួលខុសត្រូវធ្វើជាគំរូឡើយ ក្នុងនោះមានព្រឹត្តិការណ៍មនុស្សជាន់គ្នាស្លាប់នៅស្ពានពេជ្រ ក្នុងក្រុងភ្នំពេញ កាលពីឆ្នាំ២០១០ ក្នុងពិធីបុណ្យអុំទូក ជាឧទាហរណ៍។ គ្រានោះមនុស្សជិត ៤០០នាក់ បានស្លាប់ដោយសារកំហុសវិជ្ជាជីវៈក្នុងការរៀបចំ ប៉ុន្តែគ្មានមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធណាម្នាក់ចិត្តសឿង ហ៊ានលាលែងចេញពីតំណែងដើម្បីសំដែងឆន្ទៈទទួលខុសត្រូវ ដើម្បីប៉ះប៉ូវកំហុសធ្វេសប្រហែសរបស់ខ្លួនឡើយ។ បើទោះជាពេលនោះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ស្តីបន្ទោសតិចតួចដល់មន្ត្រី និងអាជ្ញាធររៀបចំកម្មវិធីបុណ្យអុំទូកឆ្នាំនោះក៏ដោយ ក៏លោកនៅតែអោបក្រសោបមន្ត្រីដែលមានកំហុស ដើម្បីទុកឱកាសអោយពួកគេដឹងគុណដល់រូបលោកនៅថ្ងៃមុខ។ មិនភ្ញាក់ផ្អើលទេ ព្រោះនេះជាការកសាងវប្បធម៌ "អញជួយឯង ឯងជួយអញ" របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន តាំងតែពីដើមមក។
ងាកមករឿងវាយតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំងពីររូបអោយរបួសធ្ងន់វិញ។ ភាពមិនប្រក្រតីនៅថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា នោះ ត្រូវគេសង្កេតឃើញកើតមានតាំងតែពីនៅក្នុងរដ្ឋសភា រហូតដល់មុខផ្ទះរបស់លោក កឹម សុខា អនុប្រធានបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ប៉ូលិស និងកងសន្តិសុខដែលតែងចេញព្រោងព្រាតនៅពេលមានបាតុកម្មតវ៉ាបញ្ហាដីធ្លី បាត់មុខស្ងាត់សូន្យឈឹង។ ខាងមុខផ្ទះលោក កឹម សុខា នៅទួលគោក បាតុកររាប់រយនាក់ស្រែកជេរ និងគប់ដុំថ្មចូលក្នុងបរិវេណផ្ទះ អស់រយៈពេលជិត ៦ម៉ោង។ ភរិយារបស់លោក កឹម សុខា ដែលភ័យញ័រចំប្រប់នៅខាងក្នុងបានហៅទូរស័ព្ទទៅកាន់អាជ្ញាធរធំតូចខ្វាត់ខ្វែង តែមិនមានការឆ្លើយតប និងគ្មានសមត្ថកិច្ចណាម្នាក់លេចមុខមកទប់ស្កាត់បាតុកម្មហិង្សានោះដែរ។
ប្រសិនបើកម្ពុជា មានកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដែលប្រកាន់ជំហរអព្យាក្រឹតដូចចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនោះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ឬយ៉ាងហោចណាស់មេនគរបាលជាតិ ដែលទទួលខុសត្រូវខាងរក្សាសន្តិសុខសង្គម មកដល់ពេលនេះប្រហែលជាចេញមុខបកស្រាយដល់សាធារណជនអំពីមូលហេតុដែលកម្លាំងសមត្ថកិច្ចមិនត្រូវបានបញ្ជូនទៅទប់ស្កាត់អំពើហិង្សាទាំងពីរកន្លែងនោះរួចទៅហើយ។
បើរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ខ្វះការទទួលខុសត្រូវមិនក្លាហានចេញមុខបកស្រាយនូវចំណុចខ្វះខាតរបស់ខ្លួនអោយដូចជារដ្ឋមន្ត្រីនៅស្រុកគេនោះ វាជាមុខងាររបស់រដ្ឋសភាដែលជាស្ថាប័នត្រួតពិនិត្យ និងតាមដានកិច្ចការរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលត្រូវកោះហៅមន្ត្រីទទួលខុសត្រូវក្នុងរឿងនេះ។ ដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរដ្ឋសភាដែលតំណាងអោយរាស្ត្រមានអំណាចកោះហៅមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល រួមទាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រីអោយមកបកស្រាយបំភ្លឺបញ្ហាផ្សេងៗ ដែលជាយន្តការត្រួតពិនិត្យមួយ បង្ខំអោយមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលបំពេញតួនាទីបម្រើរាស្ត្រអោយបានត្រឹមត្រូវ។ រដ្ឋសភាក៏មានសិទ្ធិផ្ដើមស៊ើបអង្កេតដោយខ្លួនឯង ដើម្បីស្វែងរកការពិតអំពីបញ្ហានេះបានដែរ។ ប៉ុន្តែរដ្ឋសភាកម្ពុជា ដឹកនាំដោយបក្សប្រជាជនកម្ពុជា តែងតែបន្ទាបអំណាចរបស់ខ្លួនដើម្បីប្រយោជន៍របស់គណបក្ស។
ដោយមិនគិតពីនិន្នាការនយោបាយស្ថាប័នមួយទៀតដែលមានភារកិច្ចចាប់ជនល្មើសនោះ គឺស្ថាប័នអយ្យការដែលតំណាងអោយរាស្ត្រ និងរដ្ឋ។ ក្នុងករណីព្រហ្មទណ្ឌបែបនេះ មិនចាំបាច់មានពាក្យបណ្ដឹងទេ ព្រះរាជអាជ្ញាអាចចាប់ផ្ដើមស៊ើបអង្កេតរកការពិត និងកសាងសំណុំរឿងចោទប្រកាន់។
រូបភាពវីដេអូបង្ហោះលើបណ្ដាញសារព័ត៌មាន និងបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក (Facebook) បង្ហាញច្បាស់ថា ក្រុមអ្នកប្រើហិង្សាដែលអូសតំណាងរាស្ត្រទាំងពីររូបទម្លាក់ពីលើរថយន្តហើយវាយធ្វើបាបនោះ ភាគច្រើនមានកន្សែង ឬក្រមារុំចង្កេះ ខ្លះរុំមុខ គឺស៊ីសង្វាក់គ្នាទៅនឹងភិនភាគរៀបរាប់ដោយសាក្សីអ្នកបើកឡានដឹកកងអង្គរក្សរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ចេញពីបន្ទាយនៅខេត្តកណ្ដាល។
ភស្តុតាងវីដេអូបង្ហាញច្បាស់ថា ជនដៃដល់មានគ្នាច្រើន មិនមែនមាន ៣នាក់នោះទេ។ ក្នុងនាមជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ អស់រយៈពេលជាង ២០ឆ្នាំកន្លងមកហើយនេះ លោក ស ខេង មិនអាចចេះតែបន្តអនុញ្ញាតអោយអំពើនិទណ្ឌភាពកាន់តែពូនគរឡើងខ្ពស់ដូចដំបូកកណ្ដៀរ ហើយខ្លួនឯងចេះតែរួចខ្លួន គ្មានវិប្បដិសារី ទទួលខុសត្រូវនោះទេ។ កំណត់ហេតុប្រវត្តិសាស្ត្រនឹងចារទុកថា តើនៅក្នុងសម័យកាលរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ណាមួយ ដែលបណ្ដោយអោយមាននិទណ្ឌភាពកើតឡើងច្រើនជាងគេនោះ។
វិធីមួយដើម្បីបង្ហាញនូវការទទួលខុសត្រូវ គឺការលាចេញពីតំណែង ដើម្បីបញ្ជាក់ថា ខ្លួនចង់ដោះស្រាយវិបត្តិនេះដែរ ប៉ុន្តែមិនមានសមត្ថភាព ឬមិនហ៊ានចេញមុខប្រឈមជាមួយជនល្មើសច្បាប់ ដោយសារតែអ្នកមានអំណាចកំពូលគាំទ្រពីក្រោយ។ ប៉ុន្តែបើមន្ត្រីថ្នាក់កំពូលៗ ដូចជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ក្រសួងការពារជាតិ ជាដើម ដឹងថា មានអំពើល្មើសច្បាប់ មានអំពើរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ហើយបែរជាបន្តបិទមាត់សម្ងំស្ងៀម យកតែសេចក្ដីសុខសម្រាប់ខ្លួនឯងនៅលើគំនរទុក្ខរបស់ប្រជារាស្ត្រនោះ គឺស្មើនឹងឃុបឃិតគ្នាប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋ ហើយបើទោះជាបានរួចខ្លួនពេលនេះ ពីព្រោះតែកំពុងមានអំណាច ក៏វាមិនប្រាកដថា នឹងរួចខ្លួននៅពេលខាងមុខដែរ។
ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរក្រហមជាឧទាហរណ៍ស្រាប់។ នៅសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម លោក ខៀវ សំផន ដែលកាន់តួនាទីជាប្រមុខរដ្ឋនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ បានព្យាយាមប្រាប់អង្គជំនុំជម្រះថា ខ្លួនលោកមានតែឈ្មោះទេនៅពេលនោះ ពោលគឺលោកមិនមានអំណាចអ្វីទាំងអស់ ហើយ ប៉ុល ពត ដែលជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ជាអ្នកសម្រេចលើកិច្ចការទាំងអស់។ ទន្ទឹមគ្នានេះ លោក ខៀវ សំផន ក៏មិនមានភស្តុតាងណាមួយបញ្ជាក់ថា លោកបានព្យាយាមទប់ស្កាត់គោលនយោបាយផ្ដាច់ការ កាប់សម្លាប់ពលរដ្ឋរបស់ ប៉ុល ពត ដែរ ឬក៏លោកបានលាចេញពីតំណែងក្នុងពេលនោះ ដើម្បីបញ្ជាក់ថា លោកមិនបានសហការជាមួយរបបផ្ដាច់ការនោះទេ ពីព្រោះតែតួនាទី ហើយនៅស្ងៀមស្ងាត់សម្ងំយកសុខខ្លួនឯងនៅពេលនោះហើយ តុលាការខ្មែរក្រហមមិនបានអោយលោកលោក ខៀវ សំផន រួចខ្លួននោះទេ។ ក្នុងការជំនុំជម្រះដំណាក់កាលទី១ លោកត្រូវបានតុលាការកាត់ទោសអោយជាប់ពន្ធនាគារមួយជីវិតរួចទៅហើយ។
រឿងបាតុកម្មប្រឆាំងលោក កឹម សុខា និងការវាយតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំងជិតស្លាប់នោះ ត្រូវមជ្ឈដ្ឋានទូទៅមើលឃើញថា ជាការសងសឹករបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីមិនសប្បាយចិត្តចំពោះបាតុកម្មរបស់ខ្មែរ-អាមេរិកាំងនៅបុរីញីវយ៉ក ប្រឆាំងរូបលោកដែលទៅចូលរួមប្រជុំកំពូលអង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពីខែកញ្ញា និងលោកខឹងសម្បាជាមួយពលរដ្ឋខ្មែរ-បារាំង ដែលធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងរូបលោកនៅទីក្រុងប៉ារីស នៅថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា។ នៅថ្ងៃមានបាតុកម្មនៅប្រទេសបារាំង ប្រឆាំងរូបលោក លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ប្រកាសថា នឹងមានបាតុកម្មប្រឆាំងដកលោក កឹម សុខា ដោយព្រមានថា "បើលេងកុំខឹង បើខឹងកុំលេង"។ មួយថ្ងៃក្រោយពីប្រសាសន៍របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី បាតុកម្មហិង្សាទាមទារទម្លាក់លោក កឹម សុខា ពីអនុប្រធានទី១ រដ្ឋសភា ក៏បានផ្ទុះឡើងនៅក្រុងភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៥។
ទោះជាយ៉ាងណា ចំពោះការធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន របស់អ្នកនៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសបារាំង មិនមែនជាលើកទី១នោះទេ។ ពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្នុងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យសេរីទាំងពីរនេះ តែងតែធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីជារឿយៗដោយសន្តិវិធី បើទោះជាលោកមិនបានអញ្ជើញទៅកាន់ប្រទេសទាំងពីរនោះក៏ដោយ ចុះទម្រាំលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី អញ្ជើញទៅផ្ទាល់ដូចពេលកន្លងមកនេះ វាអាចកាន់តែជំរុញអោយពលរដ្ឋខ្មែរនៅបរទេសទាំងនោះចង់បង្ហាញឆន្ទៈរបស់ពួកគេអោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីឃើញផ្ទាល់ថែមទៀត។ នៅក្នុងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យទាំងពីរនោះ បាតុកម្មសំដែងមតិមិនពេញចិត្តនឹងមេដឹកនាំប្រទេសវាជារឿងធម្មតា ដរាបណាមិនប្រើអំពើហិង្សា។
ដូច្នេះលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលមានបទពិសោធន៍នយោបាយពេញខ្លួនជាង ៣០ឆ្នាំមកនេះ គួរតែបានជ្រាបអំពីរឿងនេះ ឬក៏លោកបានជ្រាបហើយ ប៉ុន្តែលោកយកលេសបាតុកម្មពីរលើកប្រឆាំងរូបលោកនៅក្រៅប្រទេសនេះ ដើម្បីបំផុសយុទ្ធនាការដកលោក កឹម សុខា ដែលជាផែនការគ្រោងទុកជាមុនយូរណាស់មកហើយ។ ទោះជាយ៉ាងណា ទោះចង់មិនចង់ ភស្តុតាង និងហេតុការណ៍វាយតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំងពីររូបដែលកើតឡើងនៅពីថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា ត្រូវគេមើលឃើញថា អាចជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
គណបក្សប្រឆាំង និងអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) អំពាវនាវអោយអង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ចូលរួមស៊ើបអង្កេតឧក្រិដ្ឋកម្មនេះ។ ពួកគេគ្មានជំនឿថា ក្រសួងមហាផ្ទៃ ដែលបង្កើតគណៈកម្មការស៊ើបអង្កេតមួយនោះ នឹងមានជំហរអព្យាក្រឹត ហ៊ានវែកមុខដើម្បីរកការពិតក្នុងរឿងនោះទេ ពីព្រោះការបង្កើតគណៈកម្មការស៊ើបអង្កេតពិសេសៗនេះ មិនមែនជាលើកទីមួយទេ។ ករណីឃាតកម្មលើប្រធានសហជីពកម្មករ លោក ជា វិជ្ជា និងឃាតកម្មលើអ្នកការពារធនធានធម្មជាតិ លោក ឈុត វុទ្ធី ក៏មានការបង្កើតគណៈកម្មការស៊ើបអង្កេតចម្រុះបែបៗនេះផងដែរ ប៉ុន្តែឃាតកពិតនៃអ្នកសម្លាប់ជនរងគ្រោះ នៅតែរកមុខមិនឃើញ។
សម្រាប់ករណីលោក ឈុត វុទ្ធី បើទោះជាតុលាការខេត្តកោះកុង បានបិទបញ្ចប់ហើយក្ដី ក៏ក្រុមគ្រួសារលោក ឈុត វុទ្ធី និងក្រុមសង្គមស៊ីវិលជឿថា ឃាតកពិតមិនមែនប៉េអិមឈ្មោះ អ៊ិន រតនា ដែលបានស្លាប់បាត់ទៅហើយដែរនោះទេ។ បញ្ហានេះ បណ្ដាលអោយអ្នកខ្លះរិះគន់ថា ការបង្កើតគណៈកម្មការស៊ើបអង្កេត គឺមិនមែនដើម្បីស្វែងវែកមុខជនល្មើសទេ ប៉ុន្តែដើម្បីជួយលាក់បាំងជនល្មើសទៅវិញទេ។ តាមពិតទៅ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចសម្រាប់ចាប់ចងជនល្មើសមានស្រាប់រួចទៅហើយ ចាំបាច់អីទៅបង្កើតគណៈកម្មការចំពោះកិច្ចស្អីទៀត។ ឧទាហរណ៍៖ ពេលចាប់ចងអ្នកនយោបាយបក្សប្រឆាំង ចាប់អ្នកកាសែត ចាប់សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស ចាប់ប្រជាពលរដ្ឋតវ៉ារឿងជម្លោះដីធ្លីជាដើម មិនដែលរត់ទៅបង្កើតគណៈកម្មការចម្រុះមុនសិនឯណា។
ទោះជាយ៉ាងក៏ដោយចុះ ដើម្បីស្ដារមុខមាត់កម្ពុជា ឡើងវិញ ពលរដ្ឋខ្មែរ និងសហគមន៍អន្តរជាតិ កំពុងរង់ចាំមើលយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ថា តើលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នឹងចាត់វិធានការបែបណាដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងប្រតិកម្មរបស់ពលរដ្ឋ និងពិភពលោក ចំពោះអំពើហិង្សាវាយប្រហារលើតំណាងរាស្ត្រទាំងពីររូបនោះ ហើយនឹងថា តើតុលាការកម្ពុជា នឹងបញ្ចេញឯករាជ្យភាពរបស់ខ្លួនច្រើនយ៉ាងណាដើម្បីកាត់បន្ថយអំពើនិទណ្ឌភាពនៅកម្ពុជា នោះ?
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- សភាអឺរ៉ុប ជំរុញឱ្យសើរើប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA នៅសល់៨០% និងដាក់ទណ្ឌកម្មជាក់លាក់លើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា
- សមត្ថកិច្ចថៃចាប់បញ្ជូនជនភៀសខ្លួនខ្មែរជិត១០នាក់ទៅកម្ពុជា
- UNHCR អំពាវនាវដល់កម្ពុជា និងថៃ ឱ្យគោរពតាមច្បាប់ស្ដីពីការមិនចាប់បញ្ជូនជនភៀសខ្លួនត្រឡប់ទៅឱ្យរងទុក្ខបុកម្នេញនៅប្រទេសកំណើត
- បទសម្ភាសន៍លោក សុខ ឥសាន ស្ដីពីគម្រោងរដ្ឋាភិបាលបង្កើតច្បាប់ប្រឆាំងភេរវកម្ម ដើម្បីទប់ទល់លោក សម រង្ស៊ី
- ជនភៀសខ្លួនខ្មែរ ៦នាក់ ដែលបញ្ជូនពីថៃ ត្រូវបានឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារផ្សេងគ្នា អំពីបទក្បត់ជាតិ