ការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីរបស់អ្នកស្រុក ខ្មែរសុរិន្ទ
2018.04.13
ខេត្តសុរិន្ទដែលស្ថិតនៅភាគឥសានប្រទេសថៃបច្ចុប្បន្ន គឺជាតំបន់ដែលសម្បូរទៅដោយពលរដ្ឋដើមកំណើតខ្មែររស់នៅច្រើន។ ពលរដ្ឋដើមកំណើតខ្មែរទាំងនោះ ភាគច្រើននៅប្រើប្រាស់ភាសាខ្មែរក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ និងអាចរក្សាប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរបានយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន។ ដោយសារមានឈាមជ័រជាខ្មែរនេះហើយ ទើបអ្នកស្រុកសុរិន្ទភាគច្រើនមានទម្លាប់ប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំ ប្រហាក់ប្រហែលគ្នានឹងខ្មែរនៅដែនដីកម្ពុជាសព្វថ្ងៃយ៉ាងដូច្នេះដែរ។
អ្នកស្រុកសុរិន្ទដែលមានដើមកំណើតខ្មែរ និយមហៅពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីថាជា បុណ្យខែចែត្រ ឬអ្នកខ្លះក៏ហៅថា បុណ្យសង្រ្កាន្ត។ ការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីរបស់ពួកគាត់ មានចំណុចខ្លះដូចគ្នានឹងរបៀបរបបរបស់អ្នកស្រុកខ្មែរ ប៉ុន្តែមានចំណុចខ្លះក៏ប្លែកគ្នាដែរ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោក ច័ន្ទ ធុនាសូរ្យ ដែលជាគ្រូបង្រៀនភាសាខ្មែរក្នុងខេត្តសុរិន្ទ។
លោករៀបរាប់ថា មុនថ្ងៃចូលឆ្នាំថ្មីមកដល់ អ្នកស្រុកសុរិន្ទ មិនមានការរៀបចំផ្ទះសម្បែង និងកាត់សម្លៀកបំពាក់ថ្មីៗ ទុកសម្រាប់ពេលចូលឆ្នាំនោះទេ ហើយក៏មិនមានរៀបចំជាគ្រឿងសក្ការៈបូជាសម្រាប់ទទួលទេវតាឆ្នាំថ្មីនោះដែរ ព្រោះពួកគាត់មិនមានធ្វើពិធីទទួលទេវតាឡើយ។ លោកថា ការប្រារព្ធពិធីចូលឆ្នាំរបស់ខ្មែរសុរិន្ទ គឺភាគច្រើនអ្នកស្រុកនាំគ្នាទៅវត្ត យកចង្ហាន់ និងទេយ្យទានផ្សេងៗដើម្បីប្រគេនព្រះសង្ឃ ឬក៏មានការនិមន្តព្រះសង្ឃបង្សុកូលឧទ្ទិសមគ្គផលដល់វិញ្ញាណក្ខន្ធធសាច់ញាតិរបស់ពួកគាត់៖ «ខ្ញុំថានៅខាងនេះ គេធ្វើក្លាយ។ បើថារឿងរៀបចំម្ហូបអាហារទៅវត្តទៅវ៉ាអីនោះ គេទៅហើយ តែបើរឿងទទួលទេវតាមិនមានទេ។ ខាងនេះធ្វើអ្វីដែលមានតាំងពីដើមមក ដូចជា ពូនភ្នំខ្សាច់ និមន្តលោកមកស្រោចទឹក ស្រង់ព្រះ មុជទឹកឱ្យចាស់ទុំ ស្រោចទឹកខែចែត្រជាដើម»។
លោក ច័ន្ទ ធុនាសូរ្យ ឱ្យដឹងទៀតថា អ្នកស្រុកសុរិន្ទក៏មានជំនឿទៅលើការពូនភ្នំខ្សាច់ដែរ ដោយពួកគាត់នាំទៅវត្តពូនភ្នំខ្សាច់ដើម្បីផ្តាច់កម្មពារ និងបួងសួងសុំសេចក្តីសុខចម្រើនកើតមានដល់ក្រុមគ្រួសារ។ លោកបន្តថា ក្រៅពីនេះ ចូលឆ្នាំថ្មីក៏ជាឱកាសជួបជុំគ្នារបស់អ្នកស្រុកសុរិន្ទ ដែរ ព្រោះមន្ត្រីរាជការត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យឈប់សម្រាក ហើយកូនចៅរបស់ពួកគាត់ដែលទៅធ្វើការនៅស្រុកឆ្ងាយ ឬនៅតាមទីក្រុងនោះ ក៏ត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យឈប់សម្រាកដើម្បីមកចូលឆ្នាំថ្មីផងដែរ។ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា នាឱកាសនោះ កូនចៅរបស់អ្នកស្រុកក៏មានការជូនសម្លៀកបំពាក់ ម្ហូបអាហារ នំចំណី និងប្រាក់កាសដល់អ្នកមានគុណរបស់ពួកគេ ដូចជា ឪពុកម្តាយ និងជីដូនជីតាជាដើម ដែលដូចគ្នានឹងទម្លាប់របស់ខ្មែរនៅដែនដីកម្ពុជាយ៉ាងដូច្នេះដែរ៖ «សម័យនេះ គឺទៅធ្វើបុណ្យតាមវត្តនៅថ្ងៃទី ១៣ ដល់ ១៥ មេសា។ បើធ្វើការរាជការវិញ គេឱ្យឈប់សម្រាក ៣ថ្ងៃ ដើម្បីឱ្យទៅធ្វើបុណ្យដាក់បាត នៅតាមវត្ត ឬភូមិស្រុកណាក៏បាន ទៅចាក់ទឹក ស្រោចទឹកឱ្យចាស់ទុំដែលយើងគោរព។ ចៅហ្វាយខេត្ត ចៅហ្វាយស្រុក មេភូមិជាដើម ឱ្យទៅស្រោចទឹក និងឱ្យពរគេ។ ចូលឆ្នាំថ្មីហើយក៏ទៅយកទឹកព្រះស្រោចឱ្យគេ»។
ងាកទៅល្បែងប្រជាប្រិយវិញ លោក ច័ន្ទ ធុនាសូរ្យ អះអាងថា កាលពីជាង ២០ ឆ្នាំមុន អ្នកស្រុកសុរិន្ទក៏នាំគ្នាលេងល្បែងប្រជាប្រិយ មានដូចជា បោះអង្គញ់ ចោលឈូង ទាញព្រ័ត្រ លាក់កន្សែង និងចាប់កូនខ្លែង ដូចនៅកម្ពុជាដែរ ជាពិសេស មានការសម្តែងរបាំត្រុដិ និងកន្ទ្រឹមបូរាណ កំដរឱ្យការកម្សាន្ត និងរាំលេងសប្បាយ។ ក៏ប៉ុន្តែលោកថា បច្ចុប្បន្ន ប្រពៃណីនេះបានបាត់ស្ទើរតែទាំងស្រុងទៅហើយ នៅសល់តែការលេងល្បែងប្រជាប្រិយតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ហើយអ្នកលេងនោះទៀតសោត ភាគច្រើនគឺជាមនុស្សវ័យចំណាស់។ លោកអះអាងថា សព្វថ្ងៃនេះ ក្មេងៗនាំគ្នានិយមលេងតែល្បែងចាក់ទឹក និងលាបម្ស៉ៅតែប៉ុណ្ណោះ៖ «ទាញព្រ័ត្រ ចោលឈូង លាក់កន្សែង ជាដើម កាលពីដើមមានលេង សព្វថ្ងៃមិនមានទេ។ ពីដើមគេលេងកន្ទ្រឹម រាំត្រុដិ មានការជួបជុំគ្នាទាំងចាស់ទាំងក្មេង រាំលេងសប្បាយ តែសព្វថ្ងៃមិនមានទេ វាបាត់បង់អស់ហើយ។ សព្វថ្ងៃមានតែគេយកគ្រឿងបំពងសំឡេង បើកធុងបាសរាំ តែបែបបូរាណមិនមានទេ»។
អ្នកស្រាវជ្រាវផ្នែកវប្បធម៌ និងអរិយធម៌ខ្មែរក្នុងខេត្តសុរិន្ទ លោក ជ័យ មង្គល អះអាងថា ការលេងល្បែងចាក់ទឹក និងលាបម្ស៉ៅនេះ មិនមែនជាប្រពៃណីរបស់ខ្មែរសុរិន្ទឡើយ ដោយល្បែងទាំងនោះ ទើបតែនឹងឃើញមាននៅជំនាន់ក្រោយនេះទេ។
លោក ជ័យ មង្គល កត់សម្គាល់ថា ការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីរបស់ខ្មែរសុរិន្ទមានលក្ខណៈខុសគ្នានៅតាមតំបន់ ដោយអ្នករស់នៅតាមស្រុកស្រែចម្ការឆ្ងាយៗ មានការធ្វើប្រហាក់ប្រហែលគ្នានឹងខ្មែរនៅកម្ពុជាដែរ ជាពិសេស ទាក់ទឹងនឹងការធ្វើតាមជំនឿសាសនា ប៉ុន្តែបើនៅតាមទីប្រជុំជនវិញ មានការប្រែក្លាយចំណុចជាច្រើនគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ។ នោះគឺការលេងចាក់ទឹកលាបម្ស៉ៅដែលខុសពីទម្លាប់ដើមរបស់អ្នកស្រុកសុរិន្ទ និងការជួបជុំគ្នាផឹកស៊ីជាដើម ដែលបង្កឱ្យមានអំពើហិង្សា និងគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍កើតឡើងជាច្រើនករណី៖ «អត់មានអីទេចូលឆ្នាំ ក្មេងមានតែជិះម៉ូតូ ផឹកស្រាជល់គ្នា។ វាចប់ទៅហើយ ក្មេងសព្វថ្ងៃមានស្អីទៀត មានតែធ្វើអញ្ចឹងហើយក៏មានអ្នកស្លាប់ប៉ុណ្ណឹងឯង»។
លោកបន្តថា សព្វថ្ងៃ ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីរយៈពេល ៣ ថ្ងៃនេះ ហាក់ដូចជាលែងជាកម្មវិធីបុណ្យប្រពៃណីសំខាន់តទៅទៀតហើយ ដោយសារកូនខ្មែរសុរិន្ទជំនាន់ក្រោយគិតថា វាគ្រាន់តែថ្ងៃឈប់សម្រាកធម្មតា។ លោកបញ្ជាក់ថា នៅសល់តែមនុស្សវ័យចំណាស់ដែលរស់នៅតាមស្រុកស្រែចម្ការក្នុងខេត្តសុរិន្ទ និងស៊ីសាកេត ប៉ុណ្ណោះ ដែលគិតថា ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីនេះ ជាពេលវេលាសំខាន់ និងតែងនាំគ្នាប្រារព្ធធ្វើជារៀងរាល់ឆ្នាំ៖ «វាដូចយើងនិយាយអញ្ចឹង វាអស់ហើយ គឺធ្វើឱ្យយើងអត់យល់ន័យវា វាបានតែធ្វើៗទៅ ធ្វើតាមទម្លាប់ធ្លាប់ធ្វើ មិនមែនធ្វើតាមយល់ តាមស្រឡាញ់អ្វីទេ សូម្បីតែស្រុកខ្មែរក៏ហិនហោចច្រើនដែរ។ កាលពីមុន ខ្ញុំទៅបាត់ដំបងថ្ងៃចូលឆ្នាំ ឃើញគេចូលមកលេងនេះលេងនោះ ទាំងក្មេងទាំងចាស់ គឺនៅតែសប្បាយ។ សព្វថ្ងៃស្រុកខ្មែរដូចជាស្រុកថៃអញ្ចឹង ផឹកស៊ី វាយកាប់ចាក់គ្នា ស្លាប់ទៅតែប៉ុណ្ណឹងឯង»។
អ្នកស្រាវជ្រាវរូបនេះ សង្កត់ធ្ងន់ថា ក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ ប្រពៃណីដើមនៃការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីរបស់ខ្មែរសុរិន្ទអាចនឹងបាត់បង់ទាំងស្រុង ឬក៏ប្រែក្លាយទៅជាអ្វីផ្សេងទៅវិញ នៅពេលអស់ពីមនុស្សវ័យចំណាស់ទាំងនោះ៕