អ្នកឃ្លាំមើលថា សហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែជាទីផ្សារធំសម្រាប់ទំនិញកម្ពុជា
ទិដ្ឋភាពកំពង់ផែ ខេត្តព្រះសីហនុ។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុកក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម
អ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាសង្គមលើកឡើងថា សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប នៅតែជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មសំខាន់សម្រាប់កម្ពុជានាំចេញទំនិញគ្រប់ប្រភេទទៅលក់ជាពិសេសទំនិញផ្នែកវាយនភណ្ឌដោយសារតែកម្ពុជាទទួលបានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ។ ការលើកឡើងនេះគឺបន្ទាប់ពីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលអះអាងថា ការនាំទំនិញរបស់កម្ពុជាចេញទៅអាមេរិក និងអឺរ៉ុប គឺកម្ពុជាមិនពឹងផ្អែកលើប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទាំងស្រុងនោះទេ។
បើទោះបីជាមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលអះអាងថា ការនាំចេញផលិតផលក្នុងវិស័យវាយនភណ្ឌកាត់ដេរ និងទំនិញមួយចំនួនទៀតទៅកាន់ទីផ្សារសហរដ្ឋអាមេរិក និងអឺរ៉ុប បច្ចុប្បន្នកម្ពុជាមិនពឹងផ្អែកលើប្រព័ន្ធអនុគ្រោះទាំងស្រុងយ៉ាងក្ដី អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមមើលឃើញថា កម្ពុជាទទួលបានផលចំណេញរាប់ពាន់លានដុល្លារពីការមិនបង់ពន្ធលើទំនិញនាំចេញ។
អ្នកសិក្សាបញ្ហាសង្គម និងនយោបាយ លោក ប៉ោ មករា ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី១១ ខែធ្នូ ថា កម្ពុជានៅតែពឹងផ្អែកលើទីផ្សារនាំចេញផលិតផលទៅលក់នៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងអឺរ៉ុប ហើយការទទួលបានផលចំណេញច្រើនពីសហគមន៍អន្តរជាតិនេះគឺដោយសារតែកម្ពុជាមិនជាប់ពន្ធលើទំនិញនាំចេញ។ លោកបន្តថា កម្ពុជាគួរតែងាកមកគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងស្ដារប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ ពីព្រោះពលរដ្ឋ និងកម្មករត្រូវការប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធអ៊ីប៊ីអេរបស់សហភាពអឺរ៉ុប និងជីអេសភី (GSP) របស់អាមេរិក។
លោក ប៉ោ មករា៖ «បណ្ដាប្រទេសសេរីនៅតែបង្ហាញពីសារសំខាន់ពីការចូលរួមការអភិវឌ្ឍកម្ពុជា ការស្ដារកម្ពុជាដែលប្រទេសទាំងអស់នោះសុទ្ធតែប្រទេសហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសអ៊ីចឹងជាចំណែកមួយក្នុងការចូលរួមការកសាងកម្ពុជាឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើងទៅមុខទៀតជាពិសេសការ គឺបញ្ហាទាក់ពាក់ព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចតែម្ដង»។
ប្រតិកម្មរបស់អ្នកតាមដាននយោបាយបែបនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីរដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម លោក ប៉ែន សុវិជាតិ កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែធ្នូ បានថ្លែងថា ការនាំទំនិញចេញទៅលក់នៅលើទីផ្សារអាមេរិក និងអឺរ៉ុប កម្ពុជាមិនរំពឹងតែប្រព័ន្ធអនុគ្រោះទាំងស្រុងនោះទេ ពីព្រោះក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បានជំរុញការចរចាពាណិជ្ជកម្មបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាច្រើនទៀត។ ប៉ុន្តែលោក ប៉ែន សុវិជាតិ ទទួលស្គាល់ថា ទីផ្សារសហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែជាទីផ្សារសំខាន់សម្រាប់កម្ពុជានាំចេញទំនិញ។
លោក ប៉ែន សុវិជាតិ៖ «កម្ពុជាមិនធ្វើពាណិជ្ជកម្មពឹងផ្អែកទាំងស្រុងលើប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនានាដែលមានស្រាប់នោះទេ ថ្វីត្បិតតែយើងត្រូវឱ្យតម្លៃខ្ពស់ទៅលើប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធដែលផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ឱ្យយើងកន្លងមក។ ម្យ៉ាងវិញទៀតយើងក៏ត្រៀមចាកចេញពីប្រទេសដែលអភិវឌ្ឍន៍តិចតួចក្នុងឆ្នាំ២០២៩ដែរ តាមសំដី លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត យើងនឹងឈានដល់កម្រិតជាប្រទេសមានប្រាក់ចំណូលកម្រិតខ្ពស់ឆ្នាំ២០៣០»។
តារាងស្ថិតិពាណិជ្ជកម្មរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករបង្ហាញថា ទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជា និងអាមេរិកក្នុងរយៈពេល ១០ខែមកនេះគឺជិត ៨ពាន់លានដុល្លារ (៧.៨០១) កើនឡើង១០ភាគរយ ខណៈការនាំចេញទៅទីផ្សារអឺរ៉ុបមានទំហំទឹកប្រាក់ប្រមាណជាង ៤ពាន់លានដុល្លារ (៤.៤០០) កើនឡើង ១៧ភាគរយ បើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំ២០២៣។ តួលេខនេះនៅតែបង្ហាញថា អាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុបនៅតែឈរជួរមុខជាទីផ្សារទិញទំនិញពីកម្ពុជាបើទោះបីជាប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជាជាមួយបណ្ដាប្រទេសលោកសេរីមានភាពល្អក់កករដោយសារកម្ពុជាបង្កើនការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សកាន់តែធ្ងន់។ ភាគច្រើននៃទំនិញនាំចេញទាំងនោះមានដូចជា សំលៀកបំពាក់ ម៉ាស៊ីន ឧបករណ៍អគ្គិសនី ស្បែកជើង កៅស៊ូ និង ផលិតផលធ្វើអំពីកៅស៊ូជាដើម។
ជុំវិញរឿងនេះ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជាលោក ម៉ែន ណាត មានប្រសាសន៍ថា ការបកស្រាយរបស់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលគឺជាការពារក្រុមគ្រួសារត្រកូល«ហ៊ុន» ពីព្រោះរដ្ឋាភិបាលមិនព្រមស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ ដែលធ្វើឱ្យសហភាពអឺរ៉ុបព្រមានពីការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធបន្ថែម។
លោក ម៉ែន ណាត៖ «បើលោក ហ៊ុន សែន គាត់ទម្លាក់ដៃមានន័យថា គាត់ថយមួយជំហានមកហើយគាត់វិលមកជជែកគ្នាជាមួយអ្នកនយោបាយសំខាន់ៗនៅកម្ពុជា រួមទាំងដោះលែង លោក កឹម សុខា ឱ្យមានសេរីភាពដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌអ្វីទាំងអស់។ អ៊ីចឹងកម្ពុជានឹងទទួលបានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទាំងអស់ហ្នឹងគោរពលក្ខខណ្ឌបានឱ្យគេហើយគឺការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យដែលយើងបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយគេ» ។
អ្នកឃ្លាំមើលលើកឡើងថា ប្រសិនបើសហភាពអឺរ៉ុបកាត់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBAដែលនៅសល់ ៨០%ទាំងស្រុងពីកម្ពុជា ហើយសហរដ្ឋអាមេរិកមិនផ្ដល់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះ GSPដល់កម្ពុជាវិញទេនោះនឹងធ្វើឱ្យជីវភាពពលរដ្ឋកាន់តែរងផលប៉ះពាល់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ដោយសារកម្ពុជាបាត់បង់អ្នកវិនិយោគ ក្នុងការបង្កើតឱកាសការងារឱ្យពលរដ្ឋ ហើយវិបត្តិសង្គមនឹងកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- លោក ឃួង ស្រេង ពីមន្ត្រីខណ្ឌតូចតាចទៅជាអភិបាលក្រុងភ្នំពេញដោយសារស្នាដៃបម្រើគ្រួសារត្រកូលហ៊ុន
- លោក ហ៊ុន ម៉ានី ស្នើឲ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដកប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានចំនួន៤ ខេត្ត នៅជុំវិញតំបន់ព្រៃឡង់
- លោក ហេង សិទ្ធី ត្រូវបានចាប់ខ្លួនដល់រុស្សីក្រោយស្នើឱ្យលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ចុះចេញពីតំណែង
- ខ្មាន់កាំភ្លើងបង្ហាញអត្តសញ្ញាណអ្នកបញ្ជាឱ្យបាញ់សម្លាប់លោក លិម គិមយ៉ា ក្រោយពេលតុលាការចេញដីកាចាប់ខ្លួនលោក លី រតនរស្មី
- ភាពស្ងប់ស្ងាត់លើករណីឃាតកម្មលោក លិម គិមយ៉ា «បង្ហាញពីភាពគ្មានទំនួលខុសត្រូវរបស់រដ្ឋាភិបាល»
