សកម្មជនជំរុញឱ្យក្រុមអង្គការបរិស្ថានរាយការណ៍ព័ត៌មានពិតពីវិនាសកម្មព្រៃឈើនៅកម្ពុជា
2018.04.22
ប្រធានអង្គការកិច្ចការពិសេសសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក អ៊ូច ឡេង ក្នុងវេទិកាអ្នកស្ដាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៦។
Photo: RFA
មន្ត្រីអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស និងសកម្មជនព្រៃឈើ ជំរុញឱ្យក្រុមអង្គការអភិរក្សបរិស្ថានមួយចំនួន ដែលបានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ ស្នើឱ្យអាជ្ញាធរចាត់វិធានការចំពោះបទល្មើសធនធានធម្មជាតិក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំត្នោត ឱ្យហ៊ានលើកឡើងពីការពិត ចំពោះអ្វីដែលបានកើតឡើង នៅក្នុងតំបន់ព្រៃអភិរក្សដទៃទៀត នៅទូទាំងប្រទេស។ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ អង្គការមូលនិធិសកល សម្រាប់អភិរក្សធនធានធម្មជាតិ (WWF) អង្គការអភិរក្សសាកល (CI) អង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ (Wildlife Alliance) រួមទាំងអង្គការមួយចំនួនទៀត សរុបជិត ១០ អង្គការ ឲ្យដឹងថា ដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំត្នោត ក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តព្រះវិហារ កំពុងទទួលរងការកាប់រាន ទន្ទ្រានយកដី ទ្រង់ទ្រាយធំ។
មន្ត្រីកម្មវិធីពង្រឹងសិទ្ធិអំណាចសហគមន៍មូលដ្ឋាន សមាគមអាដហុក (Adhoc) លោក ប៉ែន បុណ្ណារ៍ ជំរុញឱ្យអង្គការទាំងនោះ ប្រើមធ្យោបាយតស៊ូមតិបែបថ្មី ដែលមានប្រសិទ្ធភាពជាងនេះ មិនគួរត្រឹមតែចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ រួចហើយក៏ស្ងប់ស្ងាត់បាត់ឈឹង ដូច្នេះនោះទេ។ លោកថាបើក្រុមអង្គការអភិរក្សបរិស្ថានទាំងនោះ រកឃើញថា មានបទល្មើសឧក្រិដ្ឋ កំពុងកើតឡើងក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំត្នោត ក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តព្រះវិហារហើយនោះ ពួកគេគួរតែរួមគ្នាដាក់បណ្ដឹងបរិហារផ្លូវការ ទៅស្ថាប័នតុលាការ ដើម្បីឱ្យមានចំណាត់ការតាមផ្លូវច្បាប់ ទៅលើជនល្មើស៖ «កន្លងទៅយើងមិនឃើញមានអ្នកណាដាក់បន្ទុកលើមន្ត្រីដែលមានតួនាទីទទួលខុសត្រូវ មានតែរដ្ឋាភិបាលមួយទេ បើឃើញខុសខ្លាំង គាត់ដកយកទៅដាក់តួនាទីមួយទៀត គឺដកប្ដូរគ្នា ក៏ប៉ុន្តែការផ្ដន្ទាទោស ឬការទទួលខុសត្រូវហ្នឹង វាអត់មាន។ ដូច្នេះធ្វើឱ្យមន្ត្រីទាំងអស់ហ្នឹង គាត់អត់ខ្លាចការប្រឈមចំពោះមុខច្បាប់ទេ។ គាត់ទៅកន្លែងមួយទៀត គាត់ប្រព្រឹត្តពាក់ព័ន្ធជាមួយបទល្មើសទាំងអស់នោះទៀត រហូតដល់មានធ្វើសំណើទៅព្រះមហាក្សត្រលុបចោលដែនជម្រកសត្វព្រៃរាប់ម៉ឺនហិកតារថែមទៀត ខណៈមន្ត្រីដែលទទួលខុសត្រូវនៅតំបន់ទាំងនោះ អត់មានអ្នកណាទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់សោះ។ អ៊ីចឹងបានជាយើងទាមទារឱ្យមន្ត្រីអង្គការទាំងនោះរួមគ្នាដាក់បណ្ដឹងបរិហារវិញ កុំចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ចោល ដើម្បីឱ្យតែល្អមើលថា ខ្លួនបានធ្វើការងារដែរ»។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួម បានអះអាងថា ដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំត្នោត ក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តព្រះវិហារ កំពុងទទួលរងការកាប់រាន ទន្ទ្រានយកដីទ្រង់ទ្រាយធំ ការចាប់យកដីព្រៃជាកម្មសិទ្ធិដើម្បីការលក់ដូរ ការកាប់ឈើ និងការបរបាញ់សត្វព្រៃ ដោយខុសច្បាប់ជាដើម។ អង្គការទាំងនេះអះអាងថា សត្វព្រៃសំខាន់ៗ មានដូចជា ទន្សោង ខ្លាពពក ខ្លាឃ្មុំ ស្វាព្រាម ទោច ពង្រូល ឆ្កែព្រៃ និងប្រភេទសត្វស្លាបទឹកធំៗជាច្រើនទៀត នៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំត្នោត កំពុងប្រឈមនឹងការគំរាមកំហែង និងបាត់បង់។ ក្រុមអង្គការទាំងនេះ អំពាវនាវ ដល់អាជ្ញាធរ នៃរបបក្រុងភ្នំពេញ ឱ្យចាត់វិធានការជាបន្ទាន់ លើជនល្មើសទាំងឡាយណា ដែលកំពុងប្រព្រឹត្តបទល្មើស ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃមួយនេះ។
លោក ប៉ែន បុណ្ណារ៍ ជឿជាក់ថា ក្រុមអង្គការផ្នែកអភិរក្ស និងបរិស្ថានទាំងនេះ សុទ្ធសឹងតែជាអង្គការធំៗ ដែលសម្បូរទៅដោយអ្នកច្បាប់ និងធនធានគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការតតាំងតាមផ្លូវច្បាប់ ចំពោះបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ ក្នុងតំបន់អភិរក្ស៖ «មន្ត្រីដែលធ្វើការក្នុងអង្គការទាំងនោះ សុទ្ធតែជាអ្នកច្បាប់ ដូច្នេះគួរតែជ្រើសរើសយកវិធានការផ្លូវច្បាប់ណាមួយដែលមានប្រសិទ្ធភាព ជាជាងការចេញសេចក្ដីអំពាវនាវ ពីព្រោះតាមផ្លូវច្បាប់មាត្រា ៥២៨ និង ៥២៩ គឺជាមាត្រាសំខាន់ដែលយើងត្រូវយកមកអនុវត្តទាំងអស់គ្នា ទាំងពលរដ្ឋ អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងមន្ត្រីទូទាំងប្រទេស ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាផ្ដល់ការទទួលខុសត្រូវឱ្យទៅមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ចក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិទាំងអស់នោះ»។
បណ្ដឹងបរិហារ គឺជាបណ្ដឹងប្រាប់ឱ្យដឹងនូវអំពើល្មើស ឬបទល្មើសអ្វីមួយ ក្នុងបំណង ឱ្យអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ចាត់ការតាមសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន ដែលច្បាប់បានកំណត់។ បុគ្គលគ្រប់រូប រួមទាំងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល អង្គការរដ្ឋ ឬរដ្ឋបរទេសនានា សុទ្ធសឹងតែអាចធ្វើបណ្ដឹងបរិហារនេះ បានទាំងអស់ ហើយក្រមព្រហ្មទណ្ឌមាត្រា ៥២៩ ចែងថា រាល់បុគ្គលណា ដែលបានដឹងពីបទឧក្រិដ្ឋ ដែលអាចនឹងបង្ការ ឬបន្ថយអានុភាពរបស់បទល្មើសបាន ហើយមិនប្ដឹងបរិហារដល់អាជ្ញាធរតុលាការ ឬអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចផ្សេងទៀត នឹងត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ១ ខែទៅ ១ ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី ១ សែនទៅ ២ លានរៀល។
អាស៊ីសេរីបានព្យាយាមទាក់ទងមន្ត្រីអង្គការអភិរក្ស និងបរិស្ថានទាំងនោះដែរ ដើម្បីសុំការបកស្រាយ ប៉ុន្តែពួកគេខ្លះថ្លែងថា មិនទាន់បានដឹងរឿងនេះ។ ខ្លះទៀតថា មិនសូវច្បាស់អំពីបញ្ហានេះ ហើយអ្នកឯទៀត មិនអាចទាក់ទងបាន។ ចំណែកក្រសួងបរិស្ថាន ក៏មិនទាន់មានការឆ្លើយតប រឿងបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ នៅតំបន់ដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំត្នោតនៅឡើយដែរ។
កាលពីខែមុន របបក្រុងភ្នំពេញ ទើបនឹងបានរំសាយដែនជម្រកសត្វព្រៃ ពីរកន្លែងដែលមានផ្ទៃដី ជាង ១១ម៉ឺនហិកតារ គឺដែនជម្រកសត្វព្រៃស្នួល ក្នុងខេត្តក្រចេះ និងដែនជម្រកសត្វព្រៃរនាមដូនសំ ក្នុងខេត្តបាត់ដំបង។ ក្រសួងបរិស្ថានបកស្រាយថា ការរំសាយតំបន់អភិរក្សទាំងពីរនេះ គឺដោយសារតំបន់ទាំងនេះ បានបាត់បង់មុខងារ និងសក្ដានុពល ជាតំបន់អភិរក្សជម្រកសត្វព្រៃ អស់ទៅហើយ។ ទោះបីជាយ៉ាងណា សកម្មជនបរិស្ថាន ចាត់ទុកការបកស្រាយនេះថា ជារឿងមិនអាចទទួលយកបាន និងបង្ហាញ ពីការគេចវេះ មិនទទួលខុសត្រូវរបស់អាជ្ញាធរជំនាញ ដែលបណ្ដោយឱ្យមានការបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ ក្នុងតំបន់គ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួន។
ប្រធានអង្គការកិច្ចការពិសេសសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា និងជាសកម្មជនព្រៃឈើដ៏ល្បីមួយរូប គឺលោក អ៊ូច ឡេង អះអាងថា តំបន់ព្រៃអភិរក្សគ្រប់ទីកន្លែង នៅទូទាំងប្រទេសបានរងនូវការបំផ្លិចបំផ្លាញ ឥតឈប់ឈរ ធ្វើឱ្យធនធានធម្មជាតិ ក្នុងតំបន់ទាំងនោះ ត្រូវបាត់បង់ជាបន្តបន្ទាប់។ លោកអះអាងថា ដែនជម្រកសត្វព្រៃជាច្រើន ដូចជា ភ្នំឱរ៉ាល់ បឹងពែរគូលែនព្រហ្មទេព ភ្នំព្រេច ភ្នំណាមលៀរ ព្រៃឡង់ និងដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រះរកាជាដើម បូករួមទាំងតំបន់ឧទ្យានជាតិ និងព្រៃសហគមន៍ផងនោះ សុទ្ធតែបានរងការរុករាន ទន្ទ្រានយកដី ការកាប់ឈើ និងការបរបាញ់សត្វព្រៃខុសច្បាប់ ដោយគ្មានត្រាប្រណី ធ្វើឱ្យតំបន់ទាំងនោះបាត់ទ្រង់ទ្រាយ និងសក្ដានុពលធនធានធម្មជាតិរបស់ខ្លួន ជាគំហុក។ លោកអះអាងថា ជនប្រព្រឹត្តភាគច្រើន សុទ្ធសឹងជាបុគ្គលមានលុយ និងមានអំណាច និងខ្លះទៀតទទួលបានសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច ពីរបបក្រុងភ្នំពេញ ដូច្នេះពួកគេនៅតែរួចខ្លួនពីសំណាញ់ច្បាប់៖ «អ្នកដែលទន្ទ្រានយកព្រៃឈើ និងដីធ្លីសុទ្ធតែគ្នាឯង គាត់សុទ្ធតែមានឋានន្តរសក្ដិខ្ពង់ខ្ពស់ និងតួនាទីធំៗក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល ដូច្នេះ (អាជ្ញាធរ) នឹងមិនហ៊ានចាត់វិធានការទេ ព្រោះគាត់ខិតខំបម្រើរដ្ឋាភិបាលច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ តំបន់ (អភិរក្ស) ផ្សេងៗទៀត អាចប្រឈមមុខនឹងការរំលាយចោលដែរ បើមិនរំលាយក៏តំបន់ទាំងនោះមានតែឈ្មោះដែរ មិនមានព្រៃឈើ និងសត្វព្រៃនោះឡើយ»។
ទាក់ទងនឹងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ របស់ក្រុមអង្គការអភិរក្សបរិស្ថានវិញ លោក អ៊ូច ឡេង រិះគន់ថា នេះគ្រាន់តែជាការធ្វើឱ្យតែល្អមើលប៉ុណ្ណោះ ព្រោះលោកកត់សម្គាល់ ថា ក្រុមអង្គការទាំងនោះ មិនហ៊ានរាយការណ៍ពិត ពីរឿងវិនាសកម្មព្រៃឈើ និងធនធានធម្មជាតិ ក្នុងតំបន់ដែលពួកគេឈរជើងនោះឡើយ ស្របពេលដែលក្រុមអង្គការទាំងនោះ ទទួលជំនួយយ៉ាងសន្ធឹកសន្ធាប់ ពីដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ អង្គការអន្តរជាតិ និងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា៖ «វាមិនមានអ្នកណាទេក្រៅពីអង្គការទាំងនោះក្នុងការការពារតំបន់អភិរក្ស ព្រោះថាបើអង្គការទាំងនោះចូលទៅហើយ មិនមានអង្គការ ឬម្ចាស់ជំនួយណាផ្សេងទៀតអាចចូលទៅការពារបានទេ អ៊ីចឹងយើងពឹងផ្អែកលើអង្គការម្ចាស់ជំនួយអន្តរជាតិទាំងនោះដែលខិតខំធ្វើការនៅតំបន់នោះ ក៏ប៉ុន្តែពួកគាត់ធ្វើអស់លុយរាប់លានដុល្លារហើយ ទីបំផុតមិនឃើញមានលទ្ធផលអ្វីឡើយ។ មិនហ៊ានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ជាសាធារណៈ មិនហ៊ានចេញរបាយការណ៍ដាក់ជូនឱ្យរដ្ឋាភិបាល ជាពិសេស អង្គការទាំងនោះមិនបានក្រោកឈរឡើងនិយាយអំពីការពិតនោះទេ»។
ម្ចាស់ពានរង្វាន់វីរជនការពារបរិស្ថានរូបនេះ ជំរុញឱ្យក្រុមអង្គការទាំងនោះ បំពេញការងារឱ្យបានត្រឹមត្រូវ និងហ៊ានលើកឡើង ពីការពិតនៃវិនាសកម្មព្រៃឈើ ដើម្បីជំរុញឱ្យមានកំណែទម្រង់ចំពោះការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិនៅកម្ពុជា៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- ពលរដ្ឋនៅតំបន់បឹងតាមោក ចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅថា ប្រើអំពើហិង្សា
- វៀតណាមព្រមានថា ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោអាចជួយសម្រួលវត្តមានយោធាចិនក្នុងទឹកដីកម្ពុជាកាន់តែជ្រៅ
- ពលរដ្ឋខ្មែរ-អូស្ត្រាលីម្នាក់ ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការវាយដំពីជនមិនស្គាល់មុខមួយក្រុម ពេលទៅលេងស្រុកខ្មែរ
- ក្រសួងដែនដីបានហៅអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីទៅពិភាក្សា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ
- ការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី នៅតាមតំបន់មួយចំនួននៅស្រុកសុរិន្ទ
