ក្រុមយុវជនអំពាវនាវឲ្យមានយុទ្ធនាការខ្លាំងក្លាជាងមុនប្រឆាំងទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង
2015.12.12
ក្នុងវេទិកាយុវជននៅថ្ងៃទី១២ ខែធ្នូ ក្រុមយុវជនការពារបរិស្ថាន និងអ្នកចូលរួមប្រមាណជិត ១០០នាក់ បានជួបជុំគ្នាដើម្បីសិក្សាស្វែងយល់ពីផលប៉ះពាល់ នៃការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង (Don Sahong) នៃប្រទេសឡាវ ពីសំណាក់អ្នកជំនាញការខាងទំនប់វារីអគ្គិសនី។ ក្នុងវេទិកាពិភាក្សានោះ យុវជនមួយចំនួនមើលឃើញពីភាពចាំបាច់ ក្នុងការជំរុញឲ្យមានចលនាសង្គមខ្លាំងក្លាមួយ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុងរបស់រដ្ឋាភិបាលឡាវ។
ការមិនអើពើរបស់រដ្ឋាភិបាលប្រទេសឡាវ លើសំឡេងទាមទារឲ្យបញ្ឈប់គម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង ជំរុញឲ្យយុវជនការពារបរិស្ថាននៅកម្ពុជា ប្រមូលផ្ដុំគ្នារៀបចំវេទិកាពិភាក្សាស្វែងយល់ពីផលប៉ះពាល់នៃទំនប់នេះ។ លើសពីនេះ ពួកគេជួបជុំគ្នាគិតគូររកវិធីសាស្ត្របន្ថែមទៀត ដើម្បីឲ្យសំឡេងទាមទាររបស់ពួកគេមានឥទ្ធិពលលើភាពព្រងើយកន្តើយរបស់រដ្ឋាភិបាលឡាវ។
ការជួបជុំរបស់ក្រុមយុវជនទាំងនេះ គឺបន្ទាប់ពីរដ្ឋសភាឡាវ បានបើកផ្លូវឲ្យក្រុមហ៊ុន មេហ្គា ហ្វឺស (Mega First) របស់ម៉ាឡេស៊ី ដែលមានក្រុមហ៊ុនអនុវត្តគម្រោងឈ្មោះ ស៊ីណូហាយដ្រូ (Sino Hydro) របស់ចិន ចាប់ផ្ដើមការសាងសង់ទំនប់ដនសាហុង បើទោះជាមានការជំទាស់ពីភាគីកម្ពុជា និងវៀតណាម ឲ្យផ្អាកការសាងសង់ក៏ដោយ។
ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង ប្រទេសឡាវ មានចម្ងាយប្រមាណ ២គីឡូម៉ែត្រពីអន្លង់ផ្សោតនៅចំណុចឃុំព្រះរំកិល ស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ ខេត្តស្ទឹងត្រែង។ ទំនប់នេះ អាចផលិតថាមពលអគ្គិសនីបានពី ២៤០ ទៅ ៣៦០មេហ្គាវ៉ាត់ ក្នុងទឹកប្រាក់វិនិយោគ ៣០០លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក។
ការសិក្សារបស់អ្នកអភិរក្សបរិស្ថានដងទន្លេមេគង្គ រកឃើញថា ផលប៉ះពាល់នៃការសង់ទំនប់នេះមានភាពធំធេង ដោយអាចបង្កគ្រោះមហន្តរាយដល់ទន្លេមេគង្គទាំងមូល ជាពិសេសទៅលើជីវភាពប្រជាជនជាង ៦០លាននាក់ ដែលរស់នៅពឹងផ្អែកលើធនធាននៃដងទន្លេនេះ។
សង្គមស៊ីវិល និងសកម្មជនការពារបរិស្ថានទាំងក្នុងប្រទេសតាមដងទន្លេមេគង្គ ទាំងអន្តរជាតិ បានអំពាវនាវម្ដងហើយម្ដងទៀត ឲ្យរដ្ឋាភិបាលឡាវ បញ្ឈប់ការសាងសង់ជាបន្ទាន់ ក៏ប៉ុន្តែនៅតែមិនទាន់មានប្រសិទ្ធភាពនៅឡើយ។
យុវជនកម្ពុជា មួយចំនួន ដែលចូលរួមក្នុងវេទិកាយុវជនស្ដីពីការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង នៅថ្ងៃទី១២ ធ្នូ យល់ឃើញថា ចលនាទាមទាររបស់ប្រជាជនប្រឆាំងនឹងការសាងសង់ទំនប់នេះ នៅមានកម្រិត។ ជាក់ស្ដែង សាធារណជននៅមិនទាន់យល់ដឹងអំពីផលប៉ះពាល់នៃទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះឲ្យបានទូលំទូលាយនៅឡើយ។ ពួកគេយល់ថា កត្តានេះជាមូលហេតុបណ្ដាលឲ្យរដ្ឋាភិបាលឡាវ នៅតែបន្តសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង ដោយមិនខ្វល់ពីការអំពាវនាវរបស់ប្រជាជនរងផលប៉ះពាល់។
ក្នុងចំណោមអ្នកចូលរួមជិត ១០០នាក់ក្នុងវេទិកានោះ យុវជន ឌឹម គុនឌី ជាសមាជិកចលនាមាតាធម្មជាតិ ដែលធ្លាប់ចូលរួមក្នុងយុទ្ធនាការប្រឆាំងគម្រោងទំនប់វារីអគ្គិសនីនៅតំបន់អារ៉ែង ខេត្តកោះកុង លើកឡើងក្នុងវេទិកាថា ចលនាប្រឆាំងការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង គួរតែបន្តធ្វើឲ្យបានជាប់លាប់ ទើបអាចមានឥទ្ធិពល៖ «ខ្ញុំធ្លាប់មានបទពិសោធន៍ប្រឆាំងជាមួយទំនប់វារីអគ្គិសនីអារ៉ែង ហើយខ្ញុំចង់ចែករំលែកបទពិសោធន៍ខ្លះៗនៅទីនេះផ្ទាល់។ ខ្ញុំឃើញ ជុំ ហួរ ជុំ ហួត ធ្លាប់ធ្វើកន្លងមកទាក់ទងរឿងដនសាហុង ដូចជារឿងជិះកង់ទៅដាក់ញត្តិតាមស្ថានទូតផ្សេងៗ។ អាហ្នឹង គឺមានប្រសិទ្ធភាពមែនទែន ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីធ្វើម្ដងហ្នឹងហើយ ស្ងាត់ដល់ឥឡូវ។ អ៊ីចឹង ខ្ញុំសុំឲ្យលើកទឹកចិត្តឲ្យមានម្ដងទៀតក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ ដើម្បីឲ្យដាក់សម្ពាធទៅដល់រដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាស្ថាប័ននានាដែលពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី»។
យុវជនជាអ្នកចូលរួមម្នាក់ទៀតឈ្មោះ យឿន វណ្ណេត រំឭកពីភាពជោគជ័យនៃចលនាសង្គមក្នុងករណីទំនប់វារីអគ្គិសនីនៅតំបន់អារ៉ែង ដែលលោកចាត់ទុកថា ជាគំរូល្អមួយសម្រាប់ឲ្យយុទ្ធនាការក្នុងករណីដនសាហុងនេះអនុវត្តតាម៖ «ជាក់ស្ដែងយើងឃើញថា អារ៉ែង អារ៉ែងយើងឃើញថា ប្រជាជនយើង ក្រុមយុវជនយើង ឃើញថាផុលផុសមែនទែន ខ្លាំងមែនទែនទាក់ទងជាមួយនឹងតំបន់អារ៉ែង។ ការផ្សព្វផ្សាយពីមាត់មួយទៅមាត់មួយឃើញថា កម្លាំងហ្នឹងខ្លាំង អាចធ្វើឲ្យអារ៉ែងហ្នឹងគេមានការផ្អាកសិន។ អ៊ីចឹង គឺកក្រើកដល់រដ្ឋាភិបាលណាស់។ មួយវិញទៀត ដូចសហគមន៍ដីធ្លីអ៊ីចឹង មុនដំបូងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគាត់ថា គេយកដីអ្នកណាយកទៅ កុំឲ្យតែយកដីអញ។ អ៊ីចឹងយើងត្រូវបញ្ជ្រាបចលនាទាំងអស់ហ្នឹងឲ្យគាត់យល់ថា ផលប៉ះពាល់ដោយប្រយោលហ្នឹង គឺវាមានលក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរប៉ុណ្ណា»។
តំណាងក្រុមយុវជនការពារសង្គម និងបរិស្ថាន ដែលរៀបចំវេទិកាពិភាក្សានេះ យុវជន ជុំ ហួត លើកឡើងថា ក្រុមរបស់ខ្លួននឹងធ្វើយុទ្ធនាការផ្សេងៗជាបន្តបន្ទាប់ទៀត ជាពិសេសផ្ដោតលើការដាក់ញត្តិទៅបណ្ដាប្រទេសអាស៊ានដែលពាក់ព័ន្ធនឹងទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុងនេះ៖ «សកម្មភាពពួកខ្ញុំតទៀត គឺពួកខ្ញុំធ្វើយុទ្ធនាការបី។ ទី១ គឺយុទ្ធនាការតាមអនឡាញ (Online) ដូចជា តាមហ្វេសប៊ុក (Facebook) អ៊ីនធឺណិត (Internet) ជាដើម។ ទីពីរ ធ្វើយុទ្ធនាការតាមការប្រមូលញត្តិ តាមប្រជាជននៅព្រះរំកិល ឬមួយប្រជាជនដែលរងគ្រោះនៅតាមទន្លេមេគង្គ ដូចជាផ្ដិតមេដៃ ជាដើម។ ហើយទី៣ គឺពួកខ្ញុំពន្យល់ពួកគាត់ពីផលប្រយោជន៍នៃធនធានធម្មជាតិ ដូចពេលខ្ញុំធ្វើអារ៉ែងអ៊ីចឹង។ ពួកខ្ញុំធ្វើអារ៉ែងជោគជ័យ ដោយសារពួកខ្ញុំធ្វើស្តាយល៍ (Style) អ៊ីចឹង។ តែកុំភ្លេចថា ដនសាហុង មិនមែនគ្រោះថ្នាក់តែក្នុងតំបន់ទេ គឺអន្តរជាតិ។ អ៊ីចឹងយើងធ្វើម៉េចទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ។ ទី៣ គឺខ្ញុំធ្វើការទូតក្រៅប្រទេស។ ការពិតខ្ញុំបានធ្វើការទូតរួចហើយ ដូចជា យូ.អិន (UN) ជាដើម ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ ខ្ញុំចាប់ផ្ដើមធ្វើការទូតថ្មី គឺប្រទេសអាស៊ាន។ ប្រទេសណាដែលពាក់ព័ន្ធនឹងទំនប់ហ្នឹង គឺខ្ញុំត្រូវទៅ ដូចជា ឡាវ។ ឡាវ ខ្ញុំទៅរួចហើយ។ ថៃ ខ្ញុំមិនទាន់បានទៅទេ ដោយសារពួកខ្ញុំខ្វះថវិកា។ ទីបី គឺម៉ាឡេស៊ី។ ម៉ាឡេស៊ី និងថៃ សំខាន់ជាងគេក្នុងកិច្ចការការទូតហ្នឹង។ ហេតុអីបានជាម៉ាឡេស៊ី និងថៃ? ម៉ាឡេស៊ី ជាក្រុមហ៊ុនវិនិយោគនៅឡាវ។ ថៃ ជាអ្នកទិញភ្លើង»។
ទន្ទឹមនឹងនេះ យុវជនមួយចំនួនយល់ឃើញថា ចលនាប្រឆាំងការសាងសង់ទំនប់ដនសាហុងនៅមានកម្រិត គឺដោយសារតែអង្គការសង្គមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា ហាក់មិនទាន់សហការគ្នាបានល្អនៅឡើយ។
វាគ្មិនក្នុងវេទិកា គឺអ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គម លោកបណ្ឌិត កែម ឡី យល់ឃើញថា ដើម្បីឲ្យចលនាប្រឆាំងការសាងសង់ទំនប់ដនសាហុងមានឥទ្ធិពល ទាមទារឲ្យអង្គការសង្គមស៊ីវិលក្នុងប្រទេស បង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយគ្នាឲ្យបានរឹងមាំ ហើយបង្កើនសកម្មភាពតស៊ូមតិនៅវេទិកាអន្តរជាតិ៖ «អង្គការសង្គមស៊ីវិល គួរតែព្រួតគ្នាដែរ នៅពេលដែលកិច្ចប្រជុំអាស៊ាននៅឡាវ។ យើងមាន People Forum កិច្ចប្រជុំប្រជាពលរដ្ឋនៅឡាវ នៅខែ២ ខែ៦ ឬក៏ខែ១២ នៅឆ្នាំក្រោយឆ្នាំ២០១៦។ ខ្ញុំគិតថា ម្ចាស់ជំនួយ ឬអង្គការសង្គមស៊ីវិល គាំទ្រឲ្យមានយុវជនទៅចូលរួមឲ្យច្រើន។ យ៉ាងហោចណាស់ កម្ពុជា ហ្នឹងចូលរួម ៣០០ ឬ ៥០០នាក់ទៅ ហើយប្រទេសផ្សេងៗទាំងដប់ហ្នឹងឲ្យបាន ៥ពាន់ ឬ ១ម៉ឺននាក់ទៅ ដែលចូលរួមកិច្ចប្រជុំ People Forum ហ្នឹងទៅ។ ខ្ញុំគិតថា អាចនឹងមានឥទ្ធិពលទៅលើប្រទេសឡាវ ហើយអាចទទួលបានជោគជ័យ»។
លោក កែម ឡី ក៏បានជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បង្ហាញជំហរឲ្យបានរឹងមាំក្នុងការតទល់ជាមួយរដ្ឋាភិបាលប្រទេសឡាវ។
ក្រោយពីគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គដែលជាស្ថាប័នអន្តររដ្ឋាភិបាល បរាជ័យក្នុងការរកដំណោះស្រាយចំពោះករណីទំនប់ដនសាហុងនេះមក កិច្ចការពាក់ព័ន្ធនឹងគម្រោងសាងសង់ទំនប់នេះ ត្រូវធ្វើតាមរយៈការទូតរវាងរដ្ឋាភិបាលប្រទេសពាក់ព័ន្ធវិញ។
កន្លងទៅ អ្នកនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន ធ្លាប់ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានធ្វើកំណត់ទូតទៅរដ្ឋាភិបាលឡាវ ដើម្បីបង្ហាញពីការព្រួយបារម្ភរបស់កម្ពុជា ស្ដីពីផលប៉ះពាល់នៃទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុងរួចហើយ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកការពារបរិស្ថានមួយចំនួនលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសពាក់ព័ន្ធនឹងទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង គួរតែបង្ហាញពីការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួន ក្នុងការគិតគូរពីផលប៉ះពាល់នៃទំនប់នេះឲ្យបានរឹងមាំ និងច្បាស់លាស់៕