យុវជនជំរុញឱ្យលោក ហ៊ុន សែន យកច្បាប់មកប្រើក្នុងការទប់ស្កាត់បទល្មើសធនធានធម្មជាតិ
2019.03.14
យុវជន សាន់ ម៉ាឡា ជាសកម្មជនបរិស្ថាន។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុក Mala San
ក្រុមយុវជនដែលស្រឡាញ់បរិស្ថាន ជំរុញឱ្យមេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញលោក ហ៊ុន សែន ត្រូវហ៊ានអនុវត្តច្បាប់លើជនល្មើសដែលបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ និងមន្ត្រីអាជ្ញាធរដែលឃុបឃិតឱ្យមានបទល្មើសឧក្រិដ្ឋនេះកើតឡើង។ ការស្នើរបស់យុវជននេះ ធ្វើឡើងក្រោយពេលលោក ហ៊ុន សែន បានរំឭកដល់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ឱ្យពង្រឹងប្រសិទ្ធភាពនៃការទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើ និងជលផល ក្នុងឱកាសពិធីបូកសរុបលទ្ធផលការងារក្រសួងកសិកម្ម កាលពីថ្ងៃទី១៤ មីនា។
ក្រុមអ្នកការពារបរិស្ថាន កត់សម្គាល់ថា អនុសាសន៍ និងបទបញ្ជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អំពីការទប់ស្កាត់បទល្មើសធនធានធម្មជាតិ រួមមាន ព្រៃឈើ និងជលផល ជាដើមនោះ មិនត្រូវបានអនុវត្តឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពឡើយ។ មូលហេតុសំខាន់ គឺដោយសារតែមានអំពើពុករលួយ ភាពទន់ខ្សោយនៃការអនុវត្តច្បាប់ កង្វះការទទួលខុសត្រូវរបស់ស្ថាប័នជំនាញ កង្វះយន្តការតាមដាន និងត្រួតពិនិត្យការអនុវត្តច្បាប់របស់អាជ្ញាធរ និងការមិនទទួលខុសត្រូវចំពោះពាក្យសម្ដីរបស់លោក ហ៊ុន សែន ខ្លួនឯងតែម្ដង។
យុវជន សាន់ ម៉ាឡា គឺជាសកម្មជនបរិស្ថានមួយរូប ដែលធ្លាប់ត្រូវបានអាជ្ញាធរ ចាប់ខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារអស់រយៈពេលជាច្រើនខែ ដោយសារការតស៊ូមតិប្រឆាំងនឹងការអាជីវកម្មខ្សាច់បែបអានាធិបតេយ្យនៅខេត្តកោះកុង កាលពីឆ្នាំ២០១៥។ លោកថ្លែងថា ការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិដោយរបបដឹកនាំបច្ចុប្បន្ន នៅតែមានភាពទន់ខ្សោយនៅឡើយ ក្នុងរយៈកាលកន្លងទៅនេះ។ លោកថា មន្ត្រីជំនាញមួយចំនួននៅតែបើកដៃ ឬឃុបឃិតគ្នាជាមួយក្រុមជនល្មើស ឱ្យមានការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ និងទាញយកផលពីធនធានធម្មជាតិដោយខុសច្បាប់ដដែល។ លោកបន្តថា មន្ត្រីខ្លះគ្មានបំណងទប់ស្កាត់បទល្មើសធនធានធម្មជាតិនោះឡើយ ព្រោះពួកគេទទួលបានផលប្រយោជន៍ ឬលាភសក្ការពីអំពើល្មើសច្បាប់ទាំងនោះ។ ហេតុដូច្នេះ លោកជឿជាក់ថា បទល្មើសធនធានធម្មជាតិនឹងមិនអាចទប់ស្កាត់បានឡើយ ដរាបណាលោក ហ៊ុន សែន មិនព្រមពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ឱ្យបានតឹងរ៉ឹង ហើយនៅតែព្រងើយកន្តើយចំពោះភាពអសកម្មរបស់មន្ត្រីថ្នាក់ក្រោមរបស់លោក ជាពិសេសមិនគោរពពាក្យសម្ដីរបស់លោកផ្ទាល់៖ «ជាការកត់សម្គាល់សំខាន់របស់ខ្ញុំហ្នឹង គឺកង្វះខាតនៅក្នុងការត្រួតពិនិត្យការអនុវត្តច្បាប់របស់អាជ្ញាធរថ្នាក់ក្រោម។ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលពង្រឹងការត្រួតពិនិត្យ ហើយតាមដានការអនុវត្តច្បាប់របស់មន្ត្រីថ្នាក់ក្រោម ខ្ញុំគិតថា វាជាការល្អប្រសើរ ហើយបន្ទាប់មក បើរកឃើញថា មានការឃុបឃិតគ្នា ឬក៏ការបើកដៃឱ្យមានបទល្មើសធនធានធម្មជាតិកើតឡើងនៅក្នុងតំបន់ហ្នឹង រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែនាំពួកគាត់មកផ្ដន្ទាទោសចំពោះមុខច្បាប់»។
ប្រតិកម្មរបស់សកម្មជនបរិស្ថានរូបនេះ គឺនៅបន្ទាប់ពីប្រមុខរបបក្រុងភ្នំពេញ បានក្រើនរំឭកមន្ត្រីថ្នាក់ក្រោម ឱ្យប្រឹងប្រែងទប់ស្កាត់បទល្មើសធនធានធម្មជាតិ។ លោក ហ៊ុន សែន បានជំរុញឱ្យមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធ រួមគ្នាបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើ និងបទល្មើសជលផលតាមគ្រប់រូបភាព៖ «បន្តជំរុញបោះបង្គោលព្រំដែនព្រៃឈើ និងព្រៃលិចទឹកឱ្យបានឆាប់រហ័ស ដើម្បីទប់ស្កាត់ការរំលោភបំពានដីព្រៃឈើ និងព្រៃលិចទឹក។ គណៈកម្មការជាតិដើម្បីការទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ ដឹកនាំដោយឯកឧត្ដម សៅ សុខា សូមបន្តពង្រឹងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ ជាពិសេសទប់ស្កាត់ និងលុបបំបាត់ការនាំចេញឈើ និងផលិតផលកែច្នៃឈើគ្រប់ប្រភេទទៅក្រៅប្រទេសតាមច្រកព្រំដែន និងតាមច្រករបៀងដែលគ្មានការអនុញ្ញាត ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព និងតម្លាភាព»។
នេះមិនមែនជាលើកទីមួយទេ ដែលលោក ហ៊ុន សែន ព្យាយាមបង្ហាញថា លោកគិតគូរខ្លាំងរឿងការពារព្រៃឈើ និងធនធានធម្មជាតិ។ កន្លងមក លោកធ្លាប់បានបង្កើតច្បាប់ អង្គភាព និងយន្តការជាច្រើន ដើម្បីទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសឧក្រិដ្ឋទាំងនេះ។ ក្រៅពីនេះ លោកក៏ធ្លាប់បានបញ្ជាឱ្យបាញ់គ្រាប់រ៉ុកកែតកម្ទេចជនល្មើសកាប់ព្រៃឈើផងដែរ ហើយលោកថែមទាំងប្រកាសទៀតថា លោកនឹងកាត់កខ្លួនឯងក្រវាត់ចោល បើមិនអាចទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើបានទេនោះ។ ក៏ប៉ុន្តែ យន្តការ និងការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់បុរសខ្លាំងខាងប្រើអំពើហិង្សារូបនេះ គ្មានប្រសិទ្ធភាពនោះឡើយ ពីព្រោះបទល្មើសធនធានធម្មជាតិនៅតែកើតមាន ជាពិសេស ការដឹកជញ្ជូនឈើទៅប្រទេសវៀតណាមនៅតែបន្តជាប់ជានិច្ច។
អង្គការទីភ្នាក់ងារស៊ើបអង្កេតបរិស្ថាន ហៅកាត់ថា អ៊ីអាយអេ (EIA) រកឃើញថា ចាប់ពីខែតុលាឆ្នាំ ២០១៧ ដល់ខែមីនា ២០១៨ ទំហំព្រៃឈើដែលត្រូវបានកាប់បំផ្លាញ មានចំនួនជាង១ លាន ១សែន ម៉ែត្រគីប គិតជាទឹកប្រាក់មានតម្លៃរាប់សិបលានដុល្លារអាមេរិក។ អង្គការនេះរកឃើញទៀតថា ឈើទាំងនោះត្រូវបាននាំចេញទៅប្រទេសវៀតណាម ដោយត្រូវបង់លុយឱ្យអាជ្ញាធរព្រំដែន និងក្រុមអនុរក្សព្រៃឈើ ជាថ្នូរនឹងកិច្ចការពារសុវត្ថិភាពឆ្លងព្រំដែន។
សកម្មជនបរិស្ថានមួយរូបទៀត គឺលោក ថុន រដ្ឋា ដែលធ្លាប់ត្រូវបានអាជ្ញាធរខេត្តកណ្ដាលតាមចាប់ខ្លួនកាលពីឆ្នាំ២០១៧ ដោយសារលោកបានជួយអ្នកភូមិតវ៉ារឿងបូមខ្សាច់បាក់ច្រាំងទន្លេបាសាក់នោះ ថ្លែងថា ល្មមដល់ពេលដែល លោក ហ៊ុន សែន យកច្បាប់មកប្រើហើយជុំវិញរឿងបទល្មើសធនធានធម្មជាតិនេះ ព្រោះមន្ត្រីថ្នាក់ក្រោមលែងស្ដាប់បញ្ជារបស់លោកជាយូរមកហើយ៖ «អ្វីដែលលោក ហ៊ុន សែន គួរតែធ្វើពេលនេះ គឺត្រូវតែចាប់ផ្ដើមអនុវត្តច្បាប់ ឱ្យមន្ត្រីរបស់ខ្លួនហ្នឹងត្រូវតែមើលច្បាប់ ត្រូវតែអនុវត្តច្បាប់ ជាពិសេស គឺការអនុវត្តដោយពិតប្រាកដ ដោយស្មើភាពជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ មិនមែនចាំតែទទួលបញ្ជាតែពីលោកនោះទេ»។
ទោះជាយ៉ាងណា សកម្មជនរូបនេះថ្លែងថា លោកហាក់គ្មានជំនឿលើរបបលោក ហ៊ុន សែន ទៀតឡើយជុំវិញរឿងការពារធនធានធម្មជាតិនេះ ព្រោះមន្ត្រីគ្រាក់ៗ ជាច្រើននៃរបបនេះ អាចមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសនេះដែរ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត លោកយល់ថា លោក ហ៊ុន សែន និយាយតែមាត់ពីរឿងការពារធនធានធម្មជាតិ ក៏ប៉ុន្តែជាក់ស្ដែង លោកបែរជាបើកដៃឱ្យក្រុមមន្ត្រីរបស់លោក និងឈ្មួញទុច្ចរិតមួយចំនួន រកស៊ីបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិទៅវិញ។ លោកបន្ថែមថា សាររបស់មេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញរឿងការពារធនធានធម្មជាតិនេះ ច្រើនតែខ្វះភាពប្រាកដនិយម ប៉ុន្តែជាសារប្រជាភិថុតិ ដើម្បីទាក់ទាញប្រជាប្រិយភាពផ្នែកនយោបាយ៖ «ប្រព័ន្ធដឹកនាំរបស់គាត់ពោរពេញដោយអំពើពុករលួយ បានន័យថា មន្ត្រីថ្នាក់លើ និងថ្នាក់ក្រោមហ្នឹង គឺឃុបឃិតគ្នារួចទៅហើយ។ អ៊ីចឹងបើលោក ហ៊ុន សែន ចង់ចាត់ការទៅលើមន្ត្រីថ្នាក់កំពូលរបស់ខ្លួន គឺប៉ះពាល់ផលប្រយោជន៍ធ្ងន់ធ្ងរ ដោយសារតែយើងឃើញថា គណបក្សប្រជាជន(កម្ពុជា)អាចរស់មកដល់សព្វថ្ងៃ ក៏មានការជួយឧបត្ថម្ភពីឧកញ៉ាដែលរកស៊ីលើបញ្ហាព្រៃឈើហ្នឹងផងដែរ មានដូចជា ឧកញ៉ា ទ្រី ភាព ជាដើម»។
កាលពីឆ្នាំ២០១៨ កន្លងទៅ របបលោក ហ៊ុន សែន បានបង្ហាញពីការគេចវេះ មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះ វិនាសកម្មព្រៃឈើនៅក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិចំនួនពីរកន្លែង។ នោះគឺការរំសាយដែនជម្រកសត្វព្រៃស្នួល នៅខេត្តក្រចេះ និងដែនជម្រកសត្វព្រៃរនាមដូនសំនៅខេត្តបាត់ដំបង ដែលមានផ្ទៃដីសរុបជាង ១១ម៉ឺនហិកតារ ក្រោមហេតុផលថា តំបន់ទាំងពីរបាត់បង់មុខងារ និងសក្ដានុពលជាតំបន់អភិរក្ស។ ក៏ប៉ុន្តែ សកម្មជនបរិស្ថានអះអាងថា តំបន់អភិរក្សទាំងពីរនេះ រងការខូចខាតដោយសារតែក្រុមហ៊ុនឯកជន ដែលទទួលបានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចពីរបបក្រុងភ្នំពេញ ហើយគឺអាជ្ញាធររបបនេះឯង ដែលបានជួយការពារក្រុមហ៊ុនឱ្យកាប់ឈើនៅតំបន់ទាំងពីរនេះ រហូតទាល់តែអស់គ្មានសល់។
ច្បាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ និងព្រៃឈើ តម្រូវឱ្យមានការស្ការ និងជួសជុលព្រៃឈើឡើងវិញ ប្រសិនបើព្រៃនោះបាត់បង់សក្ដានុពល ឬមានការសឹករិចរិល។ ក្នុងករណីតំបន់ការពារធម្មជាតិនោះ ត្រូវបានបំផ្លិចបំផ្លាញដោយសកម្មភាពល្មើសច្បាប់វិញ អាជ្ញាធរត្រូវនាំខ្លួនជនល្មើសមកផ្ដន្ទាទោសតាមច្បាប់ មិនមែនខូចខាតព្រៃអស់រាប់សែនហិកតារដោយមិនដឹងមូលហេតុ ហើយរំសាយចោលដោយគ្មានការទទួលខុសត្រូវបែបនេះឡើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- អ្នកតាមដាននយោបាយថា អាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្ម លោក លី យ៉ុងផាត់ ជាការកាត់ផ្ដាច់សរសៃឈាមសេដ្ឋកិច្ចរបស់បក្សកាន់អំណាច
- មេធាវីគ្រោងដាក់សេចក្តីសន្និដ្ឋានទៅសាលាឧទ្ធរណ៍ភ្នំពេញបញ្ជាក់ពីភាពស្អាតស្អំលោក កឹម សុខា
- កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ រក្សាជំហរតស៊ូ ដើម្បីសេរីភាពសហជីព និងការពារផលប្រយោជន៍កម្មករក្រោយមានសេរីភាព
- លោក ហ៊ុន សែន អួតនៅក្នុងវេទិកាប្រទេសកូរ៉េថា កម្ពុជាមានសន្តិភាព ខណៈអ្នកតវ៉ាទាមទារប្រជាធិបតេយ្យ
- ក្រសួងការបទេស និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចាត់ទុកថា ជារឿងអយុត្តិធម៌ ដែលក្រសួងរតនាគារសហរដ្ឋអាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្មលើលោក លី យ៉ុងផាត់
