ពលរដ្ឋរស់នៅឃុំស្រែគរ អះអាងថា សកម្មភាពដឹកជញ្ជូនឈើមូលនៅក្រៅតំបន់ផ្ទៃអាងទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោមពីរ ខេត្តស្ទឹងត្រែង នៅតែបន្តកើតមានជារៀងរាល់ថ្ងៃយ៉ាងអនាធិបតេយ្យ នៅមិនទាន់មានមន្ត្រីជំនាញទប់ស្កាត់ឡើយ ដែលបង្កឲ្យធនធានព្រៃឈើនៅតំបន់នោះត្រូវវិនាស។
ជាងនេះទៅទៀត ឈើមូលនេះ គឺត្រូវបានយកមកអារច្រៀកក្នុងតំបន់ផ្ទៃអាង ថាជាឈើស្របច្បាប់ដោយមិនចាំបាច់បង់ពន្ធ ឬក៏បង់ពន្ធក្នុងតម្លៃទាប។ ចំណែកមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល រិះគន់ចំណាត់ការរបស់អាជ្ញាធរខេត្តនេះថា អាចមានភាពមិនប្រក្រតីនៃការឃ្លាំមើលសកម្មភាពកាប់ឈើសម្អាតផ្ទៃអាងរបស់ក្រុមហ៊ុនសម្អាតផ្ទៃអាង។
ឈើមុខកាត់កម្ពស់ប្រមាណជាង ១ម៉ែត្រ និងតូចជាងនេះ ឬឈើប្រភេទលេខ១ លេខ២ និងលេខ៣ ត្រូវបានគេដឹកជញ្ជូនមកស្តុកទុកក្នុងតំបន់ផ្ទៃអាងទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោមពីរ រួចកែច្នៃអារច្រៀក។ ក្រុមពលរដ្ឋរស់នៅឃុំស្រែគរ ស្រុកសេសាន ខេត្តស្ទឹងត្រែង សម្ដែងក្តីហួសចិត្ត ស្របពេលដែលសកម្មភាពដឹកជញ្ជូនឈើមកផ្ទុកក្នុងផ្ទៃអាងកើតមានឡើងជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមក។
ជាងនេះទៅទៀត ឈើប្រណិតដែលគេដឹកជញ្ជូនមកផ្ទុកក្នុងផ្ទៃអាងកាលពីឆ្នាំ២០១៣ សម្បូរដោយឈើប្រណិត ដូចជា បេង នាងនួន និងឈើធ្នង់ ជាដើម តែរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន ឈើប្រណិតទាំងនោះអ្នកភូមិពុំសូវជួបប្រទះទេ ពោលគឺស្ទើរតែផុតពូជទៅហើយ នៅសល់តែឈើប្រភេទសុក្រំ ឈើទាល ឬដើមច្បោះ និងកកោះ ជាដើម រួមទាំងដើមឈើគ្រប់ប្រភេទឲ្យតែមានមុខកាត់ធំ ក៏ត្រូវបានគេកាប់ ហើយដឹកចូលមកកែច្នៃក្នុងផ្ទៃអាងតែម្តង។
ពលរដ្ឋរស់នៅឃុំស្រែគរ លោក ពុធ ឃឿន រៀបរាប់នៅថ្ងៃទី២៣ មិថុនា ថា សកម្មភាពដឹកជញ្ជូនឈើប្រណិតរបស់ក្រុមហ៊ុនទទួលសិទ្ធិសម្អាតផ្ទៃអាង លោកចាត់ទុកថាជារូបភាពសំបកក្រៅតែប៉ុណ្ណោះ។ ផ្ទុយទៅវិញ ឈើទាំងនេះក្រុមហ៊ុនរបស់ឧកញ៉ា ខ្នា សម្រុកកាប់ឈើប្រណិតជិតផុតពូជ រួចបន្តកាប់ឈើមូលរាល់ថ្ងៃយ៉ាងអនាធិបតេយ្យ និងគ្មានការបង្ក្រាប៖ «ច្រើនណាស់បង និយាយពីឈើសុក្រំ គេអារឃ្លុំរាប់រយម៉ែត្រគូប គ្រាន់តែពលរដ្ឋចេញទៅអារឈើបន្តិចបន្តួចឲ្យរួចថ្លៃប៊ីចេង អង្ករ អំបិល ក៏មិនកើតដែរចាប់គ្នា»។
លោក ពុធ ឃឿង អះអាងថា គំនរឈើដែលមានមុខកាត់ធំៗមានកម្ពស់ស្មើក្បាលមនុស្ស មានទាំងឈើកំពុងច្នៃ និងឈើមិនទាន់ច្នៃ ត្រូវបានគេយកទុករាប់រយម៉ែត្រគូបត្រង់ភូមិសាស្ត្រភូមិស្រែគរ២ ឃុំស្រែគរ ស្រុកសេសាន ក្នុងតំបន់បាតអាងរបស់ក្រុមហ៊ុនទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោមពីរ ជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមក នៅមិនទាន់មានការអន្តរាគមន៍ពីមន្ត្រីជំនាញ ឬឃ្លាំមើលសកម្មភាពរបស់ក្រុមហ៊ុននោះឡើយ បណ្ដាលឲ្យព្រៃឈើហិនហោចស្ទើរគ្មានសល់។ លោករិះគន់មន្ត្រីជំនាញរដ្ឋបាលព្រៃឈើ ថាមិនបានបំពេញភារកិច្ចការងារការពារធនធានព្រៃឈើដែលនៅសេសសល់ចុងក្រោយ សម្រាប់កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយនោះទេ ថែមទាំងបណ្តែតបណ្តោយឲ្យមានបទល្មើសព្រៃឈើកើតឡើងយ៉ាងអនាធិបតេយ្យ៖ «អ្នកភូមិខ្ញុំហ្នឹងទៅឃ្វាលក្របីមិនចង់ហ៊ានទៅទេខ្លាចខ្លា ឥឡូវអត់ហ៊ានខ្លាចខ្លាទេ ខ្លាចតែមនុស្សឥឡូវ»។
ទោះយ៉ាងណា អភិបាលខេត្តស្ទឹងត្រែង លោក កុល សំអុល ធ្លាប់លើកឡើងថា គ្មានការដឹកជញ្ជូនឈើពីតំបន់ផ្សេងយកមកស្តុកទុកតំបន់បាតអាង និងថា ឈើតំបន់បាតអាង គឺក្រុមហ៊ុនដុតចោលទាំងអស់។ ប៉ុន្តែទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ មេឃុំស្រែគរ និងតំណាងពលរដ្ឋនៅតែមានមន្ទិលចំពោះការកំណត់ទីតាំងជាក់លាក់របស់អាជ្ញាធរខេត្ត និងតំណាងក្រុមហ៊ុនទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោមពីរ ថាឋិតនៅមានអាថ៌កំបាំង ដែលពួកគាត់នៅមានមន្ទិលថា ទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោមពីរ ដែលមានផ្ទៃអាងចំនួន ៣ម៉ឺន ៦ពាន់ហិកតារ មិនដឹងថាត្រឹមណាឲ្យប្រាកដនោះទេ?
មេឃុំស្រែគរ លោក សៀក មេគង្គ អះអាងថា ឈើមុខកាត់ពីកន្លះម៉ែត្រទៅ ២ម៉ែត្រ ប្រវែងពី ៨ម៉ែត្រទៅ ១៥ម៉ែត្រ ត្រូវគេដឹកយកទុកពេញព្រៃតំបន់បាតអាង។ លោកកត់សម្គាល់ថា ក្នុងព្រៃបាតអាងនៅទីនោះ មិនទាន់ឃើញគេកាប់រំលំនៅឡើយទេ។
ចំណែកពលរដ្ឋនៅតំបន់នោះអះអាងថា មូលហេតុចម្បងដែលក្រុមហ៊ុនកាប់ឈើក្រៅតំបន់ផ្ទៃអាង ពួកគាត់កត់សម្គាល់ថា ឈើក្នុងផ្ទៃអាងមិនសូវមានឈើប្រណិតដែលមានតម្លៃថ្លៃ និងឈើមូលធំៗដែលមាននៅទីតាំងព្រៃចាស់ ជាប់ស្រុកសៀមប៉ាង បើគិតពីផ្ទៃអាងចម្ងាយប្រហែលជិត ៣០គីឡូម៉ែត្រ ដែលក្រុមហ៊ុននេះនៅតែមានឈើប្រភេទទាំងនេះ ដឹកជញ្ជូនចេញមិនអស់សោះជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។
តំណាងក្រុមហ៊ុនសម្អាតផ្ទៃអាងទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោមពីរ លោក អ៊ុំ រ៉េត ឲ្យដឹងនៅថ្ងៃទី២៣ មិថុនា ថា ក្រុមហ៊ុនមានច្បាប់អនុញ្ញាតពីថ្នាក់ជាតិក្នុងការអារច្រៀកឈើក្នុងផ្ទៃអាង និងបង់ពន្ធជូនរដ្ឋរួចរាល់ហើយ។ លោកបដិសេធការលើកឡើងរបស់ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋថា កន្លងមកមានមន្ត្រីជំនាញរដ្ឋបាលព្រៃឈើធ្លាប់បានចុះត្រួតពិនិត្យសកម្មភាពរបស់ក្រុមហ៊ុន តែរកមិនឃើញមានដូចការលើកឡើងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋឡើយ៖ «ហើយខាងអាជ្ញាធរខេត្ត ខាងរដ្ឋបាលព្រៃឈើហ្នឹង គាត់ក៏ចុះទៅច្រើនសាដែរ ចុះទៅធ្វើការងារ តែយើងធ្វើកំណត់ហេតុម្តងហើយម្តងទៀត ហើយវាអត់មានដូចជាការនិយាយរបស់ពួកគាត់»។
មេឃុំស្រែគរ លោក សៀក មេគង្គ ថ្លែងថា ឈើដែលគេដឹកជញ្ជូនមកតំបន់បាតអាង ភាគច្រើនដឹកចេញពីកន្លែងផ្សេងគ្នាៗ ដូចជាតំបន់ព្រៃអភិរក្សក្នុងឧទ្យានវីរៈជ័យ ស្រុកសៀមប៉ាង មានចម្ងាយជាង ២០គីឡូម៉ែត្រពីផ្ទៃអាង ព្រោះតំបន់ទាំងនោះសម្បូរឈើប្រណិត យកមកគរទុកក្នុងផ្ទៃអាងនេះ រួចបាញ់ថ្នាំសម្គាល់ថា ជាឈើស្របច្បាប់ ដើម្បីត្រៀមដឹកចេញទៅប្រទេសវៀតណាម។ លោកថា សកម្មភាពនេះកើតមានឡើងតាំងពីឆ្នាំ២០១២។ កាលនោះ សម្បូរឈើប្រណិត បន្ទាប់ពីអស់ឈើប្រណិត គេយកឈើលេខ១ លេខ២ លេខ៣ និងឈើណាដែលមានមុខកាត់ធំ គឺយកទាំងអស់ដើម្បីច្រៀកក្នុងរោងចក្រនៅផ្ទៃអាងតែម្តង។ លោកថា បើទោះជាធ្វើរបាយការណ៍ប៉ុន្មានក៏ដោយទៅថ្នាក់លើ ក៏នៅមិនមានចំណាត់ការឡើយទាក់ទិនករណីនេះ៖ «ក្រុមហ៊ុននេះបានអាជ្ញាប័ណ្ណពីរដ្ឋាភិបាលនេះ មានផ្ទៃបាតអាងមានចំនួន ៣ម៉ឺន ៦ពាន់ហិកតារ មានចំណុចខាងជើង ខាងលិច ខាងកើត ជាប់នឹងអី អាហ្នឹងវាជាក់លាក់ យើងចង់បានចឹង»។
ប្រធានសហគមន៍អង្គការបណ្ដាញទន្លេបី លោក ផៃ ម៉ៃ អះអាងថា ក្រុមហ៊ុនបានកាប់ឈើក្រៅតំបន់ផ្ទៃអាងផ្នែកខាងក្រោមទំនប់វារីអគ្គិសនីដែលសម្បូរដោយព្រៃក្រាស់។ លោកថា ឈើដែលក្រុមហ៊ុនកាប់នៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គឺមិនសំដៅតែឈើប្រណិតឡើយ ឲ្យតែឈើដែលមានមុខកាត់ធំៗ គឺកាប់យកមកច្រៀកទាំងអស់ក្នុងរោងចក្រច្រៀកនៅផ្ទៃអាងទំនប់ រួចដឹកតាមរថយន្តកុងតឺន័រធំៗចេញទៅក្រៅ៖ «ផ្ទះគេដឹកឡានកុងតឺន័រចេញតែម្តង ឈើហ្នឹងមិនមែននៅក្នុងផ្ទៃអាងទេ វានៅកៀនទំនប់ឈើនៅតំបន់នោះវាសម្បូរ»។
ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅតំបន់នោះអះអាងថា តំបន់បាតអាងពុំសូវមានឈើប្រណិតទេ និងមិនមានឈើទាលឡើយ។ ដើមឈើទាល ឬដើមច្បោះ គឺមានតែនៅព្រៃក្រាស់ស្រុកសៀមប៉ាង ប៉ុណ្ណោះ។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកភូមិកត់សម្គាល់ថា ក្រុមហ៊ុនផ្ទុកឈើក្នុងផ្ទៃអាងសម្បូរដោយឈើទាល ហេតុនេះអ្នកភូមិចាត់ទុកថា ក្រុមហ៊ុនកាប់បំផ្លាញឈើមកពីឆ្ងាយចូលក្នុងផ្ទៃអាង រួចថាឈើនេះស្របច្បាប់ដែលមិនមានសមត្ថកិច្ចណាហ៊ានចេញមុខបង្ក្រាបឡើយ។ ដោយឡែកឈើដែលត្រូវគេដឹកជញ្ជូនយកទុកក្នុងនៅភូមិស្រែគរ២ រួមមាន ឈើធ្នង់ ឈើទាល ឈើត្រាច ជាដើម និងឈើខ្លះទៀតជាប្រភេទដើមឈើយកជ័ររបស់ជនជាតិដើមភាគតិចអាស្រ័យផល។
ទោះបីយ៉ាងនេះក្តី អ្នកនាំពាក្យសាលាខេត្តស្ទឹងត្រែង និងជាអភិបាលរងខេត្ត លោក ដួង ពៅ ឲ្យដឹងនៅថ្ងៃទី២៣ មិថុនា ថា មន្ត្រីជំនាញរដ្ឋបាលព្រៃឈើកំពុងឃ្លាំមើលសកម្មភាពរបស់ក្រុមហ៊ុននេះ។ លោកថា ក្រុមហ៊ុនសម្អាតផ្ទៃអាងបង់ពន្ធចូលរដ្ឋរួចរាល់។ ជាងនេះទៅទៀត ក្រុមហ៊ុនអារច្រៀកឈើយកមកធ្វើផ្ទះនៅក្នុងតំបន់ដែលត្រូវរុះរើ ឬផលប៉ះពាល់នៃគម្រោងសាងសង់៖ «ពិនិត្យមើលសម្អាតអាងសុទ្ធតែមានមន្ត្រីចុះទៅពិនិត្យមើលទាំងអស់ ដើម្បីវាស់ចំនួនឲ្យគាត់បង់ពន្ធ»។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលអង្គការបណ្ដាញទន្លេបី លោក មៀច មាន កត់សម្គាល់ថា ឈើដែលក្រុមហ៊ុនសម្អាតផ្ទៃអាងដឹកចេញពីក្រៅផ្ទៃអាង មិនមែនជារឿងថ្មីឡើយ ដែលលោកមិនទាន់ឃើញមានចំណាត់ការណាមួយពីអាជ្ញាធរខេត្តនៅឡើយទេ។ លោកចាត់ទុកសកម្មភាពសម្អាតផ្ទៃអាងរបស់ក្រុមហ៊ុន លោក លឹម ប៊ុណ្ណា ហៅឧកញ៉ា ខ្នា ថាជាឧក្រិដ្ឋកម្មព្រៃឈើដ៏ធំ។ លោកកត់សម្គាល់ថា ផ្លូវស្ពានមួយចំនួនត្រូវខូចខ្ទេច ដោយសាររថយន្តដឹកឈើរបស់ក្រុមហ៊ុននេះ ដោយគ្មានការទទួលខុសត្រូវ៖ «ទាមទារឲ្យមានការសិក្សាឡើងវិញឲ្យច្បាស់លាស់ អាជ្ញាធរខេត្តមិនគួរបណ្តែតបណ្តោយឲ្យបញ្ហាហ្នឹងកើតឡើងដដែល អាជ្ញាធរថ្នាក់ឃុំគាត់រាយការណ៍ជូន តែនៅមិនមានចំណាត់ការពីខាងខេត្ត»។
មន្ត្រីឃ្លាំមើលបញ្ហាព្រៃឈើនៃសមាគមអាដហុក (adhoc) ខេត្តស្ទឹងត្រែង លោក ហូ សំអុល ដាក់ការទទួលខុសត្រូវបញ្ហានេះទៅអាជ្ញាធរខេត្ត និងមន្ត្រីជំនាញរដ្ឋបាលព្រៃឈើ ថាមិនបានផ្តល់ដំណឹងជាក់លាក់ទាក់ទិនការកំណត់ព្រំប្រទល់តំបន់ផ្ទៃអាងឲ្យសង្គមស៊ីវិលជ្រាប រួមទាំងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាននៅតំបន់នោះ និងសហគមន៍ជាដើម។ លោកថា ភាពមិនច្បាស់លាស់ក្នុងការកំណត់ទីតាំងផ្ទៃអាង គឺជាចេតនាឆ្លៀតឱកាសផ្សំគំនិតបំផ្លាញធនធានព្រៃឈើដ៏ធំសម្បើម។ លោកបញ្ជាក់ថា ក្រុមពលរដ្ឋពិបាកនឹងរកភស្តុតាងដាក់បន្ទុកបញ្ហានេះ ដើម្បីចោទទៅភាគីក្រុមហ៊ុនទាក់ទិនការកាប់បំផ្លាញធនធានព្រៃឈើ ព្រោះអាជ្ញាធរខេត្ត និងមន្ត្រីជំនាញមិនបានសហការជាមួយពលរដ្ឋនៅតំបន់នោះ មានន័យថា អាជ្ញាធរខេត្ត និងមន្ត្រីជំនាញរដ្ឋបាលព្រៃឈើ ឃុបឃិតគ្នាជាមួយក្រុមហ៊ុនសម្អាតផ្ទៃអាង។ លោកអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាល ត្រួតពិនិត្យសកម្មភាពរបស់ក្រុមហ៊ុនសម្អាតផ្ទៃអាងឡើងវិញ និងកំណត់ទីតាំងព្រំប្រទល់ផ្ទៃអាងឲ្យប្រាកដ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការកាប់បំផ្លាញធនធានព្រៃឈើដែលនៅសេសសល់ចុងក្រោយ៖ «គាត់ដឹកយកមកពីព្រំប្រទល់ស្រុកសៀមប៉ាង ក្នុងមូលដ្ឋានភូមិស្ដៅ ភូមិញើន ឃុំញើន អ៊ីចឹងទៅ ដឹកយកមកដាក់មកក្នុងហ្នឹងដើម្បីយកធ្វើជាឈើស្របច្បាប់»។
លោក ហូ សំអុល រិះគន់មន្ត្រីជំនាញរដ្ឋបាលព្រៃឈើ ថាមិនបានបំពេញកាតព្វកិច្ចការងារការពារធនធានព្រៃឈើឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព ដែលបណ្តោយឲ្យក្រុមហ៊ុននេះធ្វើតាមតែអំពើចិត្ត គឺជាឧបសគ្គចម្បងនៃវិនាសកម្មព្រៃឈើ។
ច្បាប់ស្ដីពីព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ មាត្រា១០១ ចំណុចទី៥ ទី៦ ចែងថា មន្ត្រីជំនាញរដ្ឋបាលព្រៃឈើ មិនបានរាយការណ៍ ឬមិនបានដាក់ពាក្យប្ដឹងចំពោះបទល្មើសព្រៃឈើថ្នាក់ទី១ ដែលបានកើតក្នុងរង្វង់សមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួនទាន់ពេលវេលា។ ការធ្វេសប្រហែសដោយចេតនាក្នុងការបំពេញភារកិច្ច ឬផ្តល់ព័ត៌មាននូវរបាយការណ៍ក្លែងបន្លំជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ ដែលជាមូលហេតុបង្កឲ្យបទល្មើសព្រៃឈើទី១ ត្រូវទុកជាបទល្មើស និងត្រូវផ្ដន្ទាទោសជាប់ពន្ធនាគារពី ១ឆ្នាំ ទៅ ៥ឆ្នាំ និងត្រូវពិន័យជាប្រាក់ពី ១០លានរៀលទៅ ១០០លានរៀល។
អ្នកភូមិអះអាងថា សកម្មភាពដឹកជញ្ជូនឈើចេញក្រៅតំបន់ផ្ទៃអាងរបស់ក្រុមហ៊ុន លោក លឹម ប៊ុណ្ណា ហៅ ឧកញ៉ា ខ្នា ធ្វើឡើងតាំងពីឆ្នាំ២០១៣ នៅតែបន្តដឹកតាមរយៈរថយន្តយីឌុបធំៗចេញទៅប្រទេសវៀតណាម រហូតដល់បច្ចុប្បន្ន ដែលអ្នកភូមិព្រួយបារម្ភថា ព្រៃឈើនឹងហិនហោចអស់ដោយសារតែក្រុមឈ្មួញនេះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។