សង្គមស៊ីវិលនិងយុវជនស្នើនាយករដ្ឋមន្ត្រីពន្លឿនច្បាប់គ្រប់គ្រងគ្រឿងស្រវឹង
2017.12.20
អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកតស៊ូមតិរឿងគ្រឿងស្រវឹង ស្នើសុំឱ្យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ពន្លឿនដំណើរការនៃការតាក់តែងច្បាប់គ្រប់គ្រងផលិតផលគ្រឿងស្រវឹងឱ្យបានឆាប់រហ័ស ដោយសារពួកគេមើលឃើញថា គ្រឿងស្រវឹងកំពុងបំពុល និងរាំងស្ទះដល់ការអភិវឌ្ឍសង្គម តាមរយៈឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានរបស់វា។ ការអំពាវនាវនេះ គឺបន្ទាប់ពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី សម្ដែងមោទនភាពដែលលោកអាចកាត់បន្ថយអត្រានៃការជក់បារីក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋ និងយុវជនបានដោយជោគជ័យ តាមរយៈកម្មវិធីនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល។
អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងក្រុមយុវជន សំណូមពរយ៉ាងទទូចដល់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឱ្យជួយអន្តរាគមន៍ក្នុងការបង្កើតច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងគ្រឿងស្រវឹង ឱ្យចេញជារូបរាងឡើង បន្ទាប់ពីសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះត្រូវស្ងប់ស្ងាត់បាត់ឈឹង មិនឃើញស្ថាប័នជំនាញរបស់រដ្ឋាភិបាលយកមកជជែកដេញដោល ឬបញ្ជូនទៅរដ្ឋសភាដើម្បីអនុម័តនោះ។
ការអំពាវនាវរបស់ក្រុមអ្នកធ្វើយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងស្រវឹងនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពេលដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅព្រឹកថ្ងៃទី២០ ខែធ្នូ មានប្រសាសន៍ថា លោកយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះបញ្ហាសុខុមាលភាពរបស់កម្មករ-កម្មការិនីរោងចក្រ។ លោកអះអាងថា ឆ្លងតាមការចុះជួបកម្មករ-កម្មការិនីប្រមាណជិត ៣០ម៉ឺននាក់ កាលពីពេលកន្លងទៅ លោកសង្កេតឃើញថា អត្រានៃការជក់បារីនៅកម្ពុជាមានការថយចុះខ្លាំង បើប្រៀបធៀបនឹងប្រទេសផ្សេង។
លោក ហ៊ុន សែន ដែលទើបនឹងឈប់ជក់បារី កាលពីឆ្នាំ ២០១៤ ក្រោយព្យាយាមអស់រយៈពេល ១៤ឆ្នាំនោះ ថ្លែងដោយមោទនភាពថា នេះជាជោគជ័យនៃកម្មវិធីនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលស្តីអំពីការកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ដែលបណ្ដាលមកពីជក់បារី៖ «ជាមោទនភាពនៃជនជាតិរបស់យើងអំពីការកាត់បន្ថយការជក់បារី គឺយើងមិនមានកំណើនអ្នកជក់បារីនៅកម្ពុជាទេ ក្នុងចំណោមយុវជន សូម្បីតែមនុស្សចាស់ក៏លែងជក់បារីដែរឥលូវនេះ ខណៈប្រទេសដទៃរារាំងលែងកើតហើយ។ កំណើនយុវជនជក់បារីនៅប្រទេសក្រៅ មានកាន់តែច្រើនទៅៗ»។
ជាច្រើនឆ្នាំកន្លងទៅនេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានរឹតបន្តឹងទៅលើផលិតផលថ្នាំជក់តាមរយៈការបង្កើតច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងផលិតផលថ្នាំជក់ និងការហាមឃាត់ការជក់បារីនៅតាមទីសាធារណៈ និងនៅកន្លែងធ្វើការជាដើម ព្រមទាំងការដាក់ទណ្ឌកម្មលើក្រុមហ៊ុនថ្នាំជក់ណា ដែលមិនអនុវត្តតាមច្បាប់ និងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តិនានា ក្រោមច្បាប់ទាក់ទងនឹងផលិតផលថ្នាំជក់។
ចំណាត់ការដ៏តឹងរ៉ឹងរបស់រដ្ឋាភិបាលនេះ គឺដើម្បីការពារសុខភាពសាធារណៈ និងកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ដល់សុខភាព សេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងបរិស្ថាន ដែលបណ្ដាលមកពីផលិតផលថ្នាំជក់។
ទោះបីជាយ៉ាងណា មកទល់នឹងពេលនេះ អន្តរាគមន៍ដ៏ម៉ឺងម៉ាត់របស់រដ្ឋាភិបាល ធ្វើឡើងតែទៅលើផលិតផលថ្នាំជក់ប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែចំពោះគ្រឿងស្រវឹងដែលត្រូវបានក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍វាយតម្លៃថា កំពុងត្រូវបានប្រើប្រាស់យ៉ាងភ្លូកទឹកភ្លូកដីដោយមនុស្សស្ទើរគ្រប់វ័យនៅទូទាំងប្រទេសនោះ មិនទាន់ឃើញរដ្ឋាភិបាលមានចំណាត់ការជាក់ស្ដែងណាមួយនៅឡើយទេ។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាព (PDP) និងជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃសម្ព័ន្ធយុវជនដើម្បីឯកភាព និងការអភិវឌ្ឍ (YCUD) លោក យង់ គិមអេង ថ្លែងថា ការប្រើប្រាស់ផលិតផលថ្នាំជក់ត្រូវបានកាត់បន្ថយក្រោយពេលមានការប្ដេជ្ញាចិត្តពីប្រមុខរដ្ឋាភិបាល។ ដូច្នេះការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងដែលកំពុងកើតមានពេញបន្ទុកនោះ ក៏អាចនឹងកាត់បន្ថយបានដូចគ្នា បើសិនជាលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ចេញមុខធ្វើអន្តរាគមន៍។ លោកថា បើច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងគ្រឿងស្រវឹងត្រូវបានអនុម័ត និងអនុវត្តមែននោះ វានឹងផ្ដល់អត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើនសម្រាប់កម្ពុជា ដែលកំពុងរងគ្រោះដោយសារការរីករាលដាលនៃការប្រើប្រាស់ផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង៖ «ជាអង្គការសង្គមស៊ីវិល យើងចង់ឃើញសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីជួយអន្តរាគមន៍ជំរុញឱ្យច្បាប់នេះចេញឱ្យបានឆាប់ ព្រោះថាច្បាប់នេះបានធ្វើសេចក្ដីព្រាងរួចហើយ នៅតែគណៈរដ្ឋមន្ត្រីប្រជុំសម្រេច ហើយបញ្ជូនទៅសភាដើម្បីអនុម័ត។ វាលឿនទេ ព្រោះសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះមាននៅក្នុងដៃក្រសួងសុខាភិបាលហើយ ហើយបើសិនជាសម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីជំរុញតែបន្តិច ច្បាប់នេះនឹងអាចអនុម័តបាន ហើយនិងកាត់បន្ថយហិង្សា និងបញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងគ្រឿងស្រវឹងដ៏សន្ធឹកសន្ធាប់នោះ បានជាបណ្ដើរៗហើយ»។
ផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង ដូចជា ស្រា និងស្រាបៀរ ជាដើម ត្រូវបានរកឃើញថា ជាមូលហេតុនៃបញ្ហាជាច្រើននៅកម្ពុជា។ របាយការណ៍ស្រាវជ្រាវថ្នាក់ជាតិរបស់សម្ព័ន្ធយុវជនដើម្បីឯកភាព និងការអភិវឌ្ឍ បង្ហាញថា គ្រឿងស្រវឹង និងគ្រឿងញៀន គឺជាបញ្ហាដ៏ធំរបស់យុវជន ហើយពួកគេទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយបញ្ហានេះ។ ចំណែកឯស្ថាប័ន មូលនិធិអាស៊ីវិញ រកឃើញថា គ្រឿងស្រវឹងគឺជាកត្តារួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងអំពើហិង្សាប្ដីប្រពន្ធ ឬដៃគូស្និទ្ធស្នាល ហើយស្រដៀងគ្នានេះ អង្គការសុខភាពពិភពលោកចាត់ទុកគ្រឿងស្រវឹង ជាទំនិញដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាព និងសង្គម។
ដោយឡែក របាយការណ៍របស់អគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិចេញផ្សាយ កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៥ វិញ ក៏បង្ហាញដែរថា ក្នុងចំណោមគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ជិត ៥ពាន់ ករណី (៤.៥៩៥) មាន ១១ភាគរយ បង្កឡើងដោយអ្នកបើកបរស្រវឹង។
និស្សិតឆ្នាំទី ៤ផ្នែកនីតិសាស្ត្រ និងជាយុវជនសកម្មក្នុងយុទ្ធនាការទាមទារឱ្យមានច្បាប់ត្រួតពិនិត្យផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង លោក ហេង គឺមហុង យល់ឃើញថា ការអូសបន្លាយនៃការបង្កើតច្បាប់គ្រប់គ្រងគ្រឿងស្រវឹង អាចបណ្ដាលមកពីបញ្ហាទំនាស់ផលប្រយោជន៍ ត្បិតវាជាឧស្សាហកម្មមួយដែលមានតម្លៃរាប់ពាន់លានដុល្លារ។ ហេតុដូចនេះអន្តរាគមន៍របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក្នុងដំណើរការបង្កើតច្បាប់នេះ គឺជារឿងចាំបាច់បំផុត។
យុវជនដែលប្ដេជ្ញាចិត្តមិនប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងរូបនេះ សម្ដែងសុទិដ្ឋិនិយមថា បើសិនជាច្បាប់នេះលេចចេញជារូបរាងមែន នោះបញ្ហាសង្គមមួយចំនួនដូចជា អំពើហិង្សា ការធ្លាក់ចុះសីលធម៌សង្គម បញ្ហាអសន្តិសុខសង្គម និងភាពក្រីក្រជាដើម អាចនឹងដោះស្រាយបានដោយមានប្រសិទ្ធភាព៖ «យុវជន និងពលរដ្ឋកម្ពុជាយើងមានឥរិយាបថដោយឡែកពីបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួន គឺគាត់ប្រើប្រាស់ដោយលើកដាច់ច្រើន និងជោកជាំតែម្ដង អញ្ចឹងបើច្បាប់នេះត្រូវបានអនុម័ត យើងនឹងឃើញចំណុច ៤ នៅក្នុងច្បាប់នេះដែលស្របទៅនឹងអនុសាសន៍របស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO)។ នោះគឺការដំឡើងពន្ធលើផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង ដែលជាចំណុចមួយអាចឱ្យគ្រឿងស្រវឹងកាន់តែមានតម្លៃថ្លៃ ហើយអត្រាប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងនឹងធ្លាក់ចុះ។ ទីពីរគឺទាក់ទងនឹងទីកន្លែងនៃការលក់គ្រឿងស្រវឹង។ ទីបី គឺការកំណត់អំពីការផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម។ យើងតែងតែបារម្ភនៅពេលទំហំនៃការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មគ្រឿងស្រវឹងកាន់តែធំធេង និងបំផ្លើស បំភ័ន្តខុសពីការពិត។ ចំណុចទីបួន គឺការកំណត់អាយុអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងក៏ជាកត្តាមួយសំខាន់ដែរ ព្រោះយើងឃើញថា នៅកម្ពុជាយើងគឺសេរីមែនទែនសម្រាប់ការប្រើប្រាស់»។
សេចក្ដីព្រាងស្ដីពីការត្រួតពិនិត្យផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង មាន ១១ជំពូក និង៣៩មាត្រា មានគោលបំណងការពារសុខភាពសាធារណៈ បរិស្ថាន និងកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ទៅលើសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម។ បន្ថែមពីលើនេះ ច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង ក៏មានគោលបំណងចាត់វិធានការក្នុងការគ្រប់គ្រង និងត្រួតពិនិត្យផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង លើកកម្ពស់ការយល់ដឹង និងការចូលរួមរបស់សាធារណជនអំពីគ្រោះថ្នាក់នៃការប្រើប្រាស់ផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង ព្រមទាំងជំរុញការអប់រំ និងកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង។
អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងភាគីពាក់ព័ន្ធដែលធ្វើការទាក់ទងនឹងការបង្កើតច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងគ្រឿងស្រវឹង អះអាងថា បើសិនជាមានច្បាប់នេះមែន កម្ពុជានឹងអាចកាត់បន្ថយហានិភ័យដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងគ្រឿងស្រវឹង ដូចជាអំពើហិង្សា និងគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ជាដើម។ លើសពីនេះ ច្បាប់នេះនឹងក្លាយជាយន្តការដ៏សំខាន់មួយក្នុងការលើកកម្ពស់សុខភាពសាធារណៈ សុខុមាលភាពសង្គម សីលធម៌សង្គម ព្រមទាំងជួយកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ពលរដ្ឋ និងបង្កើតភាពជាដៃគូពិតប្រាកដរវាងបុរស និងស្ត្រី៕