អង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិទាមទារឱ្យរបបភ្នំពេញបញ្ឈប់ការប្រើតុលាការធ្វើបាបមន្ត្រីបក្សប្រឆាំង
2019.05.08
អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិទាមទារឱ្យអាជ្ញាធររបបក្រុងភ្នំពេញបញ្ឈប់ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញតាមផ្លូវតុលាការ លើមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិជាង២០ នាក់ នៅខេត្តបាត់ដំបង។ របបក្រុងភ្នំពេញអះអាងថា ចំណាត់ការទៅលើក្រុមមន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំងទាំងនោះ គឺជារឿងផ្លូវច្បាប់ មិនមែនជារឿងនយោបាយនោះឡើយ។
នាយកប្រចាំតំបន់អាស៊ីនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) លោក ប្រ៊ែដ អាដាម (Brad Adams) កត់សម្គាល់ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅតែប្រើប្រាស់តុលាការ ដើម្បីតាមធ្វើបាបមន្ត្រីបក្សប្រឆាំង និងគំរាមចាប់ពួកគេដាក់គុកដដែល បើទោះបីជាគណបក្សប្រឆាំង ត្រូវបានរំលាយចោលទាំងអយុត្តិធម៌អស់រយៈពេលជាយូរមកហើយក្ដី។ លោកស្នើឱ្យរបបលោក ហ៊ុន សែន បិទបញ្ចប់យុទ្ធនាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញខាងនយោបាយប្រឆាំងនឹងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិតទៅទៀត ហើយត្រូវទម្លាក់ចោលឱ្យអស់នូវសំណុំរឿងដែលមិនសមទំនងទាំងឡាយនេះ។
ការទាមទាររបស់អ្នកច្បាប់អន្តរជាតិរូបនេះ ធ្វើឡើងតាមរយៈសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយនៅថ្ងៃទី០៨ ឧសភា គឺនៅចំពេលដែលមន្ត្រីបក្សប្រឆាំង ៥នាក់ ចូលបំភ្លឺនៅតុលាការខេត្តបាត់ដំបង ជុំវិញការចោទប្រកាន់រឿងបំពានសាលដីកាតុលាការកំពូលរឿងរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ក្នុងសំណុំរឿងនេះ តំណាងអយ្យការអមតុលាការខេត្តបាត់ដំបង លោក គី ប៊ុណ្ណារ៉ា បានកោះហៅមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងចំនួន ២៦នាក់ មកសាកសួរ ហើយពួកគេនឹងត្រូវចូលឆ្លើយបំភ្លឺជាបន្តបន្ទាប់។
ទោះជាយ៉ាងណា លោក ប្រ៊ែដ អាដាម អះអាងថា មន្ត្រីបក្សប្រឆាំងទាំងនោះ មិនបានប្រព្រឹត្តអ្វីខុសច្បាប់នោះឡើយ។ លោកបន្តថា ពួកគេគ្រាន់តែបានប្រើប្រាស់សិទ្ធិសេរីភាពរបស់ខ្លួន ដើម្បីរិះគន់របបលោក ហ៊ុន សែន និងគណបក្សកាន់អំណាច នៅលើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុកប៉ុណ្ណោះ។
ដូចពេលមុនៗដែរ អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ផៃ ស៊ីផាន សម្ដែងការសោកស្ដាយចំពោះការលើកឡើងរបស់អង្គការយូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ។ លោកថា ការកោះហៅក្រុមមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងទៅសាកសួរនេះ គឺជារឿងអនុវត្តច្បាប់ មិនមែនជារឿងនយោបាយនោះឡើយ៖ «អ្វីដែលតុលាការលោកបានចោទប្រកាន់នូវបទសង្ស័យនោះ គឺស្ថិតនៅក្នុងអង្គហេតុ និងអង្គច្បាប់ អាស្រ័យហេតុដូច្នេះហើយ យើងសុំឱ្យអ្នកដែលទទួលបន្ទុកនៃការសង្ស័យពីតុលាការ ត្រូវតែស្វែងរកភស្តុតាងដើម្បីដោះបន្ទុករបស់ខ្លួនក្នុងន័យនីតិរដ្ឋ មិនមែនន័យនយោបាយនោះទេ។ ហើយការលើកឡើងរបស់លោក ប្រ៊ែដ អាដាម ធ្វើឱ្យគេវង្វេង មិនចំទិសដៅនៃការដោះបន្ទុកនេះឯង»។
ថ្វីត្បិតតែលោកអះអាងថា នេះមិនមែនជារឿងនយោបាយក្តី ក៏កន្លងមកមេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញលោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានប្រកាសជាបន្តបន្ទាប់ថា លោកនឹងតាមកម្ទេចមន្ត្រីបក្សប្រឆាំង មិនឱ្យមានជីវិតឡើយ ប្រសិនបើអន្តរជាតិហ៊ានដាក់គំនាបសេដ្ឋកិច្ចលើកម្ពុជា។ ជាពិសេសលោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានចេញបញ្ជាឱ្យប្រើហិង្សាលើសកម្មជនបក្សប្រឆាំងរូបណា ដែលហ៊ានងើបតវ៉ា និងចង់រៀបចំគម្រោងទទួលលោក សម រង្ស៊ី ឱ្យវិលត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ។
នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត ពិនិត្យឃើញថា សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) ឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថានភាពជាក់ស្ដែងនៅកម្ពុជា ដោយមិនមានបង្កប់នូវរបៀបវារៈនយោបាយឡើយ។ លោកបន្តថា ទាំងច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិ សុទ្ធតែបានធានាអំពីការប្រើប្រាស់សិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ ដូច្នេះការកោះហៅក្រុមមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងឱ្យចូលបំភ្លឺដោយគ្រាន់តែពួកគេអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ខ្លួននោះ គឺជារឿងមិនត្រឹមត្រូវឡើយ។ លោកបារម្ភថា ករណីថ្មីចុងក្រោយនេះ អាចនឹងបន្ថែមទម្ងន់លើការសម្រេចចិត្តរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ក្នុងការព្យួរប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ពីកម្ពុជា៖ «សហភាពអឺរ៉ុបគេកំពុងរង់ចាំមើលកម្ពុជាយើងក្នុងការស្តារឡើងវិញនូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សហ្នឹង ហើយបើយើងមើលការកោះហៅនៅបាត់ដំបងនេះ គឺវាហាក់បីដូចជា ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់មួយកម្រិតទៀតទៅលើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើងហ្នឹងទៀត។ អ៊ីចឹងខ្ញុំគិតថា កម្ពុជាគួរតែគិតអំពីផលប្រយោជន៍ជាតិ ផលប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋជាធំ ជាជាងផលប្រយោជន៍នយោបាយ»។
មួយរយៈពេលចុងក្រោយនេះ តុលាការដែលស្ថិតក្រោមការបង្គាប់បញ្ជារបស់លោក ហ៊ុន សែន បានចាត់ការសំណុំរឿងជាច្រើនពាក់ព័ន្ធនឹងថ្នាក់ដឹកនាំ និងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដោយមិនអើពើនឹងការទាមទារពីសហគមន៍អន្តរជាតិឡើយ។ ករណីទាំងនោះ មានជាអាទិ៍ការកាត់ទោសកំបាំងមុខឱ្យប្រធានស្ដីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី ជាប់ពន្ធនាគារ៨ ឆ្នាំ ពីបទប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ និងញុះញង់កងទ័ពមិនឱ្យស្ដាប់បញ្ជា ហើយនិងការចេញដីកាតាមចាប់ខ្លួនថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ៨ រូប ដែលកំពុងរស់នៅនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេស ពីបទរួមគំនិតក្បត់ និងញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍ ជាដើម។ នេះមិនរាប់បញ្ចូលការចាប់ខ្លួន និងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើសកម្មជនមូលដ្ឋានបក្សប្រឆាំងនៅតាមមូលដ្ឋាន ជាច្រើនករណីផ្សេងទៀតផង។ ករណីសំខាន់ជាងគេនោះ គឺការបន្តឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខា ហួសនីតិវិធីកំណត់ ដោយគ្មានការជំនុំជម្រះ ក្រោមហេតុផលថា ប្រធានគណបក្សប្រឆាំងរូបនេះកំពុងស្ថិតក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ។
លោក ប្រ៊ែដ អាដាម ថ្លែងថា ការបៀតបៀនលើក្រុមមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងនេះ បង្ហាញថា លោក ហ៊ុន សែន កំពុងសាកល្បងជាថ្មីទៀតថា តើគាត់អាចវាយបង្ក្រាបសំឡេងរិះគន់ និងសំឡេងឯករាជ្យនៅកម្ពុជា បានដល់កម្រិតណាដែរ។ អ្នកច្បាប់អន្តរជាតិរូបនេះ ជំរុញឱ្យសហភាពអឺរ៉ុប និងរដ្ឋាភិបាលបរទេសទាំងឡាយ ដែលកំពុងពិចារណាលើបញ្ហាប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម និងទណ្ឌកម្មផ្សេងៗផ្ដើមចេញពីទង្វើរំលោភបំពានរបស់របបក្រុងភ្នំពេញនោះ ត្រូវតែបង្ហាញឱ្យបានច្បាស់ថា ពួកគេមានជំហរដាច់ខាតចំពោះការការពារសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា៕